نولدکه، تئودور
تئودور نولدِكه يكى از برجسته‌ترين خاورشناسان آلمانى و از مترجمان قرآن به زبان آلمانى، از جمله کتابهای ایشان می‌توان به تاریح قرآن به زبان آلمانی
ولادت
در ۲ مارس ۱۸۳۶م در شهر هامبورگ آلمان به دنيا آمد.
تحصیلات
دوران تحصيلى خود را در آلمان گذراند و به ويژه تحصيلات عالى را در دانشگاه‌هاى گوتينگن و برلين طى كرد و نيز براى تحصيل به وين پايتخت اتريش و ليدن در جنوب هلند رفت. وى در زبان‌هاى سامى (عربى، سريانى، عبرى و آرامى...) تخصص پيدا كرد و با زبان فارسى نيز به خوبى آشنا شد.
پروفسور «تئودور نولدکه» تحصيلات خود را در رشته الهيات و فلسفه و كليه زبانهای سامی تا مقطع دكتری به پايان رساند و در پايان‌نامه خود با عنوان تاريخ قرآن در دو بخش، به تاريخ ادبی قرآن با استفاده از منابع اسلامی و تحقيقات خاورشناسان اروپايى پرداخت.
در سال 1861م يعنى در 25 سالگى به مقام استادى در دانشگاه گوتينگن در رشته زبان‌هاى سامى و تاريخ اسلام نايل آمد. در سال 1872م به دانشگاه استراسبورگ راه يافت و در آن‌جا در سمت استادى مشغول به كار شد.
نولدكه در ميان خاورشناسان از اهميت ويژه‌اى برخوردار است و از او با احترام ياد مى‌كنند و آثارش را ارج مى‌نهند. او از خاورشناسان پژوهنده و برجسته به شمار مى‌آيد كه بسيارى از خاورشناسان روزگار خويش و مستشرقان پس از خود را تحت تأثير قرار داده است.
وفات
تئودور نولدكه سرانجام پس را عمری کار و تحقيق در 25 دسامبر ۱۹۳۰م در ۹۵ سالگی درگذشت.
آثار
مهمترين آثارى كه از او به جاى مانده، به قرار زير است:
- تاريخ قرآن: اين كتاب در مغرب زمين از شهرت فراوانى برخوردار شد و مورد توجه خاورشناسان قرار گرفت. او اولين كسى است كه اين نوع شيوه پژوهش را درباره آيات و سور قرآن بكار مى‌برد. نولدكه به خاطر همين كتاب، به دريافت جايزه‌اى از سوى آكادمى فرانسه نايل آمد. كتاب مزبور در ميان ما كاملاً شناخته شده نيست، زيرا ترجمه‌اى به فارسى از آن صورت نگرفته است. نولدكه در كتاب تاريخ قرآن يك نمونه ترتيب نزول را پيشنهاد مى‌كند.
- زندگانى محمد: اين كتاب هر چند به نحو ايجاز و اختصار نوشته شده، ولى نولدكه با اعتماد به مآخذ تاريخى، آن را به نگارش درآورده است. در عين حال جاى نقد و نكته‌گيرى در آن خالى نيست.
- تاريخ ايرانيان و عربها در زمان ساسانيان: اين كتاب بخشى از تاريخ ابوجعفر طبرى شمرده مى‌شود كه پروفسور نولدكه آن را به آلمانى ترجمه كرده و با تعليقات مفصل به چاپ رسانده است. كتاب به وسيله دكتر عباس زرياب خويى به فارسى برگردانده شده و از سوى انجمن آثار ملى به چاپ رسيده است.
- حماسه ملى ايران: اين كتاب را نولدكه كه درباره شاهنامه فردوسى نوشته و بزرگ علوى آن را به فارسى برگردانده است. سعيد نفيسى در خلال مقدمه‌اى كه بر آن نگاشته، خرده‌گيرى‌هايى از كتاب مزبور نموده است.
- اساس زبان‌شناسى ايران
نولدكه كتابى درباره «نحو عربى» و پژوهش‌هايى درباره «اشعار شاعران قديم عرب» و آثار ديگرى نيز از خود به جاى نهاده است.