غاية الشفاء
غاية الشفاء، اثر اسحاق بن اسماعیل دهلوی، نگاشته‌اى پيرامون تب‌شناسى (حميات) به زبان فارسى است. مؤلف اين نگاشته را چنين معرفى مى‌كند: «بدان كه اين رساله‌اى است در باب آن كه تب چيست و چگونه مى‌گيرد و معالجه همه انواع آن.» (ص2).
| غایة الشفاء | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | دهلوی، اسحاق بن اسماعیل (نویسنده) اصفهانی، محمدمهدی (مقدمه نويس) |
| ناشر | دانشگاه علوم پزشکی ايران، مؤسسه مطالعات تاريخ پزشکی، طب اسلامی و مکمل |
| مکان نشر | تهران - ایران |
| سال نشر | 1384 ش |
| چاپ | 1 |
| موضوع | پزشکی سنتی - متون قدیمی تا قرن 14 تب |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | RB 129 /د9غ2 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
از سال نگارش و انگيزه مؤلف در تحرير اين اثر گزارشى نقل نشده است.
ساختار
كتاب داراى تبويب و فصل‌بندى خاصى نيست، بلكه مؤلف مطالب مورد نظرش را به ترتيب و پشت سر هم به رشته تحرير در مى‌آورد. با اين حال اهم و سرفصل‌هاى كلى اين اثر چنين است:
1. تعريف تب و اجناس آن؛ 2. چگونگى ايجاد؛ 3. تأثير تب در مزاج‌ها؛ 4. تب يوميه و اسباب، علائم، انواع و بيان شيوه درمان آن؛ 5. تب‌هاى عفونى؛ 6. تب غب خالصه؛ 7. تب غب غيرخالصه؛ 8. تب محرقه؛ 9. تب مطبقه؛ 10. تب‌هاى بلغمى؛ 11. تب‌هايى كه باطن بدن سرد است و بيرون گرم؛ 12. تب ربع، علائم، انواع و درمان آن؛ 13. تب خمس و سدس؛ 14. تب‌هاى وبايى، علائم و علاج آنها.
شيوه تحرير مطالب اين اثر شيوه‌اى گويا و به دور از پيچيدگى است.
گزارش محتوا
اين اثر رساله‌اى فارسى پيرامون تب‌ها است كه مؤلف سعى نموده بر اساس منابع معتبرى كه در اختيار دارد تب‌ها و انواع آنها را بيان كند. اسباب و علائم هر يك را شرح دهد و در پايان درمان هر نوع را متذكر شود. همچنين مطالبى پيرامون حفظ الصحة و توصيه‌هاى جنبى پيرامون تغذيه و تدبير فصول بيان كند.
وى در اين اثر به گفته پزشکان بزرگى همانند ابن سينا (ص85)، جالینوس (ص7 و 15 و 47)، بقراط (ص85 و 51)، رازى (ص37 و 43 و 55) و ديگران استناد مى‌كند.
وضعيت كتاب
«غاية الشفاء» در هندوستان به چاپ سنگى منتشر شده است. افست اين اثر را مؤسسه مطالعات تاريخ پزشکى، طب اسلامى و مكمل دانشگاه علوم پزشکى ايران با ديباچه‌اى كوتاه به قلم آقاى دكتر محمد مهدى اصفهانى منتشر نموده است.
كتاب فاقد فهرست و پاورقى است.
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب