القواعد في الفقه الإسلامی
القواعد في الفقه الإسلامی، اثر حافظ ابوالفرج عبدالرحمن بن رجب حنبلی (متوفی 795ق)، مروری است بر برخی از قواعد فقهی مورد استفاده در فقه شیعه در قسم معاملات.
| القواعد في الفقه الإسلامی | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابن رجب، عبدالرحمن بن احمد (نویسنده) |
| چاپ | چاپ اول |
| موضوع | فقه - قواعد فقه حنبلي - قرن 8ق. |
| زبان | عربي |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | 9ق 24الف / 169/5 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
ساختار
کتاب با مقدمه مختصری از نویسنده آغاز و مطالب، بدون تبویب و فصل‌بندی خاصی، دربردارنده تعدادی از قواعد فقهی اسلامی در باب معاملات می‌باشد.
گزارش محتوا
در مقدمه، به موضوع کتاب و اشتمال آن بر قواعد فقهی، اشاره شده است[۱].
در این اثر ابتدا قواعدی فقهی در زمینه خوردن و آشامیدن مطرح شده و موارد حرام و حلال از خورد‌نی‌ها در مورد انواع حیوانات بر طبق این قواعد فقهی معرفی شده است. نویسنده بر این اساس، به تبیین ادله حرمت و حلیت حیوانات حلال‌گوشت و حرام گوشت از جانوران اهلی و وحشی، حکم شرعی خوردن تخم برخی از حیوانات و شیر و روغن گرفته‌شده از آن‌ها پرداخته و مستند قواعد فقهی و نحوه استدلال به آن‌ها را بررسی نموده است[۲].
آنگاه به بیان قواعدی فقهی در مورد غصب، شفعه، زمین‌های موات، لقطه (حکم شرعی اشیای پیداشده)، ارث و سهم هریک از طبقات ارث‌برنده و نیز موانع ارث پرداخته و ادله فقهی، اعم از ادله روایی و عقلانی مربوط به هریک از فروعات فقهی نام برده‌شده را نیز ارائه نموده است[۳].
نویسنده کاربرد این قواعد فقهی را در زمینه‌های مختلف معاملات بیان کرده و نمونه‌هایی از استفاده از این قواعد را نیز مطرح کرده و مدارک و مستندات مربوط به آن‌ها را نیز ذکر کرده است[۴].
برخی از موضوعاتی که قواعد کتاب، بدان پرداخته، عبارتند از: تشابه آب جاری با راکد[۵]، استهلاک نجاست در آب[۶]، نقض وضو به‌وسیله خواب[۷]، وضو با آب غصبی[۸]، استفتاح در نماز[۹]، نماز مریض[۱۰]، نماز مسافر[۱۱].
وضعیت کتاب
فهرست مطالب، در انتهای کتاب آمده و در پاورقی‌ها، علاوه بر اشاره به اختلاف نسخ[۱۲]، به توضیح برخی از مطالب متن، پرداخته شده است[۱۳].
پانویس
منابع مقاله
وابسته‌ها
القواعد الأصولية و الفقهية علی مذهب الإمامية
القواعد العامة في الفقه المقارن (قواعد الضرر و الحرج و النیه نموذجا)
القواعد الفقهية (فاضل لنكرانی)
القواعد الفقهية (مكارم شيرازي)
القواعد الفقهية في كتاب تفصيل الشريعة
القواعد: مائة قاعدة فقهية معني و مدركا و موردا