ابن نما، جعفر بن محمد
نجم‌الدین، جعفر بن محمد بن جعفر بن هبةالله بن نما حلى (567-680ق)، از فقهای شیعه، قرن هفتم، از علمای خاندان ابن نما
| نام | ابن‌نما، جعفر بن محمد |
|---|---|
| نام‌های دیگر | ابن‌نما، نجم‌الدین جعفر بن محمد |
| نام پدر | محمد بن جعفر بن هبةالله |
| متولد | 567 ق |
| محل تولد | حله |
| رحلت | 680 ق |
| اساتید | محمد بن جعفر بن نما، محمد بن ادریس حلى، شیخ محمد بن مشهدى |
| برخی آثار | در سوگ امیر آزادی |
| کد مؤلف | AUTHORCODE02363AUTHORCODE |
ولادت
در سال 567 هجرى در شهر زیباى حله، از شهرهاى عراق که در کنار رود فرات واقع شده، به دنیا آمد.
خاندان
ابن نما حلى در یکى از بارزترین خاندان‌هاى قرن ششم هجرى دیده به جهان گشود.
پدر او، محمد بن جعفر بن هبةالله، (متوفاى 636) از علماى بزرگوار آن دیار بود. او از مشایخ محقق حلى است. جد بزرگش، هبةالله بن نما نیز مورد احترام مردم بود و از بزرگان شیعه به شمار مى‌رفت.
برادر او، احمد بن محمد و برادر زاده‌اش، حسن بن احمد نیز از جمله علماى تشیع بودند. حسن بن احمد را از مشایخ شهید اول شمرده‌اند.
جعفر بن محمد بن جعفر در چنین خاندان سراسر علم و برکتى رشد نمود و با عنایت الهى و مراقبات اطرافیان و همت والاى خویش به بالاترین مقامات رسید.
شهر حله
شهر حله در قرن‌هاى 5 و 6 هجرى از زیباترین شهرهاى عراق بود. این شهر به دست یکى از خلفاى آل بویه به نام سیف الدوله اسدى در قرن پنجم هجرى آباد شد.
سیفالدوله در این شهر قصرها و خانه‌هاى زیبا ساخت و با آباد شدن آن، تجار و علما و شعراى فراوانى به سوى آن روى آوردند و در اندک زمانى حله مرکز تمدن و فرهنگ اسلامى گشت.
حله از اوایل قرن ششم تا قرن دهم به همین صورت بود تا آنکه در قرن دهم، مرکز علم و اجتهاد و مهد حوزۀ علمیه به کربلا منتقل گشت و پس از آن نجف مرکز حوزۀ علمیه بزرگ شیعه شد.
گویند در یک قرن قریب به 500 مجتهد در دیار حله مى‌زیسته‌اند و این حکایت از نهایت شکوفایى علم و دانش در یک دیار مى‌کند.
اساتید
ابن نما، که در مهد علم و اجتهاد زندگى مى‌کرده طبیعتا اساتید فراوانى به خود دیده؛ اما متأسفانه اطلاع فراوانى از اساتید او به ما نرسیده است.
از جمله اساتید ابن نما:
- محمد بن جعفر بن نما، پدر بزرگوار او
- محمد بن ادریس حلى
- شیخ محمد بن مشهدى را مى‌توان نام برد.
شاگردان
متأسفانه لیست کاملى از مشخصات شاگردان حوزۀ درسى ابن نما به دست ما نرسیده و اطلاعات ما خصوصا در مورد علماى حله کم است، چرا که حله به عنوان یک مرکز شیعى همیشه مورد بغض و کینۀ دشمنان تشیع بوده و بارها با حمله‌هاى وحشیانه و کشتارهاى دسته جمعى، گروه کثیرى از بزرگانش را به شهادت رسانده‌اند و کتابخانه‌هاى عظیم مسلمین را در علوم مختلف به آتش کشیده و نابود کرده‌اند. در این حوادث، شرح حال بسیارى از علماى گذشته نیز از بین رفته است.
از جمله شاگردان ابن نما تنها نام دو تن را مى‌دانیم:
- علامۀ حلى، که آوازه‌اش تمام دنیا را گرفته و آثار گرانبهایش در تمام ممالک اسلامى یافت مى‌شود.
- على بن حسین بن حماد
وفات
ابن نما در حالى که 78 سال در این دنیاى خاک ى زندگى کرده بود و جز خدمت به تشیع و اسلام ناب چیزى در پروندۀ خود نداشت، در سال 645 هجرى در شهر حله به سوى دوست پر کشید و داغى سنگین بر دل و جان بازماندگان و شاگردان خویش نهاد.
آثار
از آن عالم بزرگ که نزدیک به 80 سال در مرکز علم و دانش مى‌زیسته تنها سه اثر به دست ما رسیده که عبارتند از:
- مثیر الأحزان (کتاب حاضر در برنامه)
- أخذ الثار فی أحوال المختار
- ذوب النضار فی شرح أخذ الثار، معروف به شرح الثار. این کتاب در پایان جلد 45 بحار الأنوار از صفحه 346 به بعد به طور کامل آمده است.