فیضالاسلام اصفهانی، سید علینقی
سید علینقی فیضالاسلام اصفهانی (1284-1364ش)، روحانی شیعی و مترجم و شارح نهج‌البلاغه و دیگر متون اسلامی، و از شاگردان سید ابوالحسن اصفهانی
| نام | فیضالاسلام اصفهانی، علینقی |
|---|---|
| نام‌های دیگر | دی‍ب‍اج، علینقی
فیضالاسلام، علینقی فیضالاسلام سدهی اصفهانی، سید علینقی |
| نام پدر | سید محمد |
| متولد | 1324ق برابر با 1284ش |
| محل تولد | روستای «فروشان» از توابع سده اصفهان |
| رحلت | ۲۴ اردیبهشت ۱۳۶۴ش |
| اساتید | سید ابوالحسن اصفهانی |
| برخی آثار | بنادر البحار |
| کد مؤلف | AUTHORCODE00837AUTHORCODE |
ولادت
سید علینقی دیباجی سدهی اصفهانی ملقب به «فیضالاسلام» در سال 1324ق برابر با 1284ش در ده «فروشان» از توابع سده اصفهان متولد شد، خانواده او در طول قرون و اعصار از علما و خطبا بودند، این سیره آباء و اجدادی در شخصیت وی به شکل بارزی متجلی شد[۱].
تحصیلات
فیض الاسلام از پنج سالگی مقدمات علوم حوزوی را نزد برادر بزرگ خود، سید غیاث‌الدین آموخت. بعدها فیض الاسلام به تشویق و هدایت برادر، راهی اصفهان شد و پس از فراگیری بخشی از علوم اسلامی در این شهر، به مشهد رضوی رفت و در این دیار مقدس، محضر محدث بزرگ، شیخ علی اکبر نهاوندی را درک کرد. سپس به نجف رفت و در این شهر مقدس، حوزه درسی مراجع و فقیهان بزرگی چون سید ابوالحسن اصفهانی، آقا ضیاءالدین عراقی، شیخ محمدکاظم شیرازی و حاج شیخ عباس قمی را غنیمت شمرد.
اساتید
- سید ابوالحسن اصفهانی؛
- آقا ضیاءالدین عراقی؛
- شیخ محمدکاظم شیرازی؛
- شیخ عباس قمی؛
- شیخ علی‌اکبر نهاوندی؛
مرحوم آیت‌الله فیضالاسلام فلسفه و عرفان را نزد شیخ علی‌اکبر نهاوندی خواند و سلوک و رفتار عارفانه که در اخلاق او بود، حاصل تراوش فکر و اندیشه والای استادان او بود[۲].
مرحوم آیت‌الله فیضالاسلام از جوان‌ترین شاگردان مرحوم ضیاءالدین عراقی بود. روزی آن استاد فرزانه دربی سؤال و پاسخی که در درس شاگرد و استاد (مباحثه) اتفاق افتاد، مرحوم آیت‌الله ضیاءالدین عراقی فرموده بودند امروز از شما فیض گرفتیم و شارح نهج‌البلاغه که تا آن روز به نام «امامی» از او یاد می‌شد و به این فامیل او را می‌شناختند «فیض» لقب گرفت و پس از مدتی «فیضالاسلام» را جایگزین «امامی» کردند که تاکنون به این لقب شناخته می‌شوند[۳].
وی پس از طی این دوره، در حدود سال‌های (1318و 1330) شمسی به ایران بازگشتند و در تهران ساکن شد و در طول بیش از چهل سال اقامت در این شهر به کار ترجمه و تفسیر قرآن، نهج‌البلاغه و صحیفه سجادیه پرداختند که آثار او در ده‌ها هزار مجلد چاپ و در سراسر کشور چاپ و توزیع شده است[۴].
فیضالاسلام در نگاه اندیشمندان و عالمان
مقام معظم رهبری، حضرت آیت‌اللّه خامنه‌ای از فیض الاسلام با عنوان عالم جلیلی که برای نخستین بار نهج‌البلاغه را در عصر حاضر به فارسی برگردانید و در اختیار علاقه مندان قرار داد و فریادهای حضرت علی علیه‌السلام را به گوش علاقه مندان رسانید، تشکر کرده است. ایشان در جایی می‌فرماید: «[مرحوم فیضالاسلام] یکی از علمای بزرگ تهران و یک عالم آگاه و بااخلاص و روشن فکر بود. او رفت، لکن ترجمه نهج‌البلاغه را به دست مردم داد. من مقیّدم که خدمت آن سید بزرگوار را همه جا ذکر کنم تا خدمت بزرگ او برای جامعه ایرانی فراموش نشود. قبل از آنکه ترجمه فیض الاسلام در اختیار ما قرار گیرد، جز ترجمه ملا فتح‌اللّه کاشانی و کتاب‌های قدیمی و شرح‌های عربی چیزی در دست نداشتیم. قبل از اینها هم در محیط‌های مردمی و روشن فکری و دانشجویی و دانش آموزی و حتی در محیط‌های طلبگی و حوزه‌های علمیه از نهج‌البلاغه نشانی نداشتیم».
دکتر سید جعفر شهیدی درباره فیضالاسلام و ترجمه نهج‌البلاغه او می‌نویسد: «مرحوم فیضالاسلام را بارها دیدم. مردی فاضل، مسلمان و دین دار و دوستدار اهل بیت علیهم‌السلام بود و برای این ترجمه رنجی بر خود نهاد و می‌توان گفت اخلاص وی در فراهم آوردن این ترجمه، در رواج آن تأثیری بسزا داشته است».
یکی از دانشمندان معاصر هم یادآور شده است: «عالم محقق، فقیه و ادیب، سید علی نقی سده ای اصفهانی، معروف به فیض الاسلام، از دانشمندان متأخر اصفهان است. وی با شرح و ترجمه نهج‌البلاغه با طرزی جالب و جاذب، خدمت بزرگی به فرهنگ اسلام و ایران کرده که بسیار مورد توجه و استفاده عموم مردم قرار گرفته است»[۵].
وفات
سرانجام دردر سوم شعبان ۱۴۰۵ق مطابق ۲۴ اردیبهشت ۱۳۶۴ش، مرحوم فیضالاسلام در سن 81 سالگی در تهران چشم از جهان فروبست و در بهشت‌زهرا دفن شد.
آثار
- ترجمه و خلاصه تفسیر قرآن کریم در سه جلد، که حاوی مطالب کلیه تفاسیر معتبر شیعه است.
- ترجمه و شرح نهج‌البلاغه در شش مجلد که چهار جلد نخستین آن خطبه‌ها و جلد پنجم نامه‌ها و جلد ششم کلمات قصار و سخنان کوتاه آن حضرت است.
- ترجمه و شرح صحیفه کامل سجادیه، که پنجاه‌وچهار دعای حضرت سجاد(ع) را شامل است.
- بنادر البحار در چهار مجلد که متأسفانه فقط یک جلد آن چاپ شده است که گلچینی از روایات ائمه معصوم علیهم‌السلام است.
- خاتون دو سرا، در خصوص زندگانی حضرت زینب کبری(س) که آن مرحوم این کتاب را در ادای نذر خود به رشته تحریر درآوردند.
- الإفاضات الغررية في أصول الفقهية، که به زبان عربی و در باب اصول فقه است[۶].
- رهبر گمشدگان؛
- چراغ راه؛
- الاشارات الرضویة؛
- ترجمه صحیفه علویه[۷].
پانویس
منابع مقاله
- ربانی، هادی، ساحت فیض (گزارشی از برپایی همایش فیض الاسلام در اصفهان)، مجله علوم حدیث، پاییز 1383، شماره33؛ درج در پایگاه مجلات تخصصی نور (نورمگز).
- مجرد، سید مصطفی، فیض الاسلام، مجله کیهان فرهنگی، خرداد 1385، شماره 236؛ درج در پایگاه مجلات تخصصی نور (نورمگز).
- پایگاه مؤسسه آموزش عالی غیرانتفاعی علامه فیض الاسلام