قوام‌السنه، اسماعیل بن محمد
اسماعیل بن محمد تیمی اصفهانی (حدود 457-535ق)، ملقب به قوام‌السنه، مفسر و محدث عامی اصفهانی قرن پنجم و ششم.
نام و نسب و ولادت
حافظ ناصرالدین ابوالقاسم اسماعیل بن محمد بن فضل بن علی بن احمد بن طاهر قرشی طلحی تیمی اصفهانی، از مفسرین و محدثین بزرگ عامه است و ملا محمدصالح حائری سمنانی او را شیعه دانسته است. صاحب عنوان به قوام‌السنه ملقب بوده و به «جوزی» (چوری) شهرت داشته است که در زبان اصفهانی به معنای جوجه است. وی در سال 457ق، در اصفهان متولد شد.
تحصیل
او نزد بسیاری از محدثین و دانشمندان تحصیل و یا از آنان روایت کرد که از آن جمله‌اند: ابی‌عمرو بن منده، ابوالطیب عبدالجبار بن فضل کرانی، ابونصر زینبی، ابوبکر بن خلف شیرازی، عایشه ورکانیه، مالک بانیامی.
شاگردان
جمعی کثیر نیز از او روایت می‌کنند که از آن جمله‌اند: سمعانی مؤلف «الأنساب»، محمد بن ابی‌جعفر بن حسن خونجانی اصفهانی، قاضی ابوبکر محمد بن حسن بن محمد بوانی اصفهانی، ابوالقاسم بن عساکر، ابوموسی مدینی و دیگران.
وفات
وی سرانجام در عید اضحی (10 ذی‌حجه) سال 535ق، در اصفهان وفات یافت.
آثار
- أحاديث المسلسلات؛
- إعراب القرآن؛
- الإيضاح، در تفسیر؛
- امالی، در حدیث؛
- التذكرة در نحو؛
- الترغيب و الترهيب؛
- التفسير، به زبان اصفهانی؛
- الجامع الكبير في معالم التفسير؛
- الحجة في المحجة؛
- دلائل النبوة، در شرح جامع صحیح بخاری؛
- السنة؛
- سير السلف، در احوال صحابه و تابعین؛
- شرح جامع صحیح مسلم؛
- المعتمد، در تفسیر؛
- الموضح، در تفسیر؛
- المغازي[۱].
پانویس
- ↑ ر.ک: مهدوی، سید مصلح‌الدین، ج1، ص578-579
منابع مقاله
مهدوی، سید مصلح‌الدین، «اعلام اصفهان»، سازمان فرهنگی - تفریحی شهرداری اصفهان، چاپ اول، 1386ش.