مناسك الحج (نورى همدانى)
مناسك الحج، مطابق با فتاوای مرجع شیعه آیت‌الله حسین نوری همدانی (معاصر) است. در این اثر احکام، آداب و زیارات مرتبط با موسم حج به زبان عربی ارائه شده است.
| مناسك الحج | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | نوری همدانی، حسین (نويسنده) |
| ناشر | مکتب آيةالله العظمي النوري الهمداني |
| مکان نشر | ايران - قم |
| سال نشر | 1430ق |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | |
ساختار
کتاب به ترتیب مشتمل بر این مباحث است:
- روایاتی در ذکر اهمیت حج و مباحث مرتبط با آن؛
- 445 مسئله در احکام حج؛
- مستحبات و مکروهات احرام، آداب، ادعیه، اذکار و زیارات مذکور در حج.
گزارش محتوا
کتاب با این عبارت آغاز شده است: حج فریضه‌ای از فرائض الهی و رکنی از ارکان دین است. وجوبش از ضروریات، ترکش گناه کبیره و انکارش کفر است. خداوند متعال در آیه 97 از سوره آل‌عمران می‌فرماید: «وَ لِلّٰهِ عَلَى اَلنّٰاسِ حِجُّ اَلْبَيْتِ مَنِ اِسْتَطٰاعَ إِلَيْهِ سَبِيلاً وَ مَنْ كَفَرَ فَإِنَّ اَللّٰهَ غَنِيٌّ عَنِ اَلْعٰالَمِينَ»؛ و خدا را حقّی ثابت و لازم بر عهده مردم است که [برای ادای مناسک حج] آهنگ آن خانه کنند، [البته] کسانی که [از جهت سلامت جسمی و توانمندی مالی و باز بودن مسیر] بتوانند به‌سوی آن راه یابند، و هر که ناسپاسی ورزد [و از رفتن به آنجا خودداری کند، به خود زیان زده]؛ زیرا خدا از جهانیان بی‌نیاز است[۱].
در ادامه در ضمن روایاتی بر اهمیت حج و عمره تأکید شده؛ در برخی از این روایات از حجاج به «وفد الله» تعبیر شده است: امام علی(ع) می‌فرماید: رسول‌الله(ص) چون حجة‌الوداع را به‌جای آورد، در عرفه توقف نمود و رو به‌سوی مردم نمود و سه مرتبه فرمود: «مرحبا بر وفد الله» آفرین بر نمایندگان خدا، کسانی که اگر درخواست کنند به ایشان عطا شود... و در روز قیامت به ازای هر درهم، هزار حسنه به آن‌ها عطا شود. از امام صادق(ع) نیز در روایتی به همین مضمون تأکید شده است[۲].
در گروه دیگری از روایات از غفران ذنوب، اجابت دعا و دخول در بهشت به‌عنوان ثواب حج یاد شده است[۳]؛ و یا اینکه حج موجب غنی و وسعت رزق و ترکش سبب فقر و احتیاج است[۴]. نویسنده سپس مراد روایات از «غنی» را غنای در تمام زمینه‌های فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و اجتماعی دانسته است[۵].
از ویژگی‌های ممتاز حج، حضور امام زمان(عج) است: محمد بن عثمان عمری نقل می‌کند که شنیدم که امام صادق(ع) می‌فرماید: به خدا سوگند صاحب‌الامر هرسال در موسم حج حضور می‌یابد. پس او مردم را می‌بیند و می‌شناسد و مردم او را می‌بینند و نمی‌شناسند[۶].
این رساله مناسک حج، اغلب مسائل مبتلابه مردم را دربر دارد و به شیوه‌ای تنظیم و مرتب شده که فهم و مراجعه به آن آسان باشد. همچنین به جهت ممانعت از به‌اشتباه افتادن مؤمنین، مسائل مستحب از واجب جدا شده است[۷].
دعاء امام حسین(ع) در روز عرفه، نیایشی طولانی با مضامین عالی است که به‌طور کامل ارائه شده است[۸]. همچنین دعای امام زین‌العابدین(ع) در صحیفه سجادیه [۹].
در انتهای کتاب نیز زیارت رسول اعظم(ص)، زیارت صدیقه زهرا(س) و زیارت جامعه ائمه بقیع(ع) ذکر شده است[۱۰].
وضعیت کتاب
فهرست مطالب در انتهای کتاب ذکر شده است.
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.