ابن نما، جعفر بن محمد
نجم‌الدين، جعفر بن محمد بن جعفر بن هبةالله بن نما حلى در سال 567 هجرى در شهر زيباى حله، از شهرهاى عراق كه در كنار رود فرات واقع شده، به دنيا آمد.
| نام | ابن‌نما، جعفر بن محمد |
|---|---|
| نام‌های دیگر | ابن‌نما، نجم‌الدین جعفر بن محمد |
| نام پدر | محمد بن جعفر بن هبةالله |
| متولد | 567 هجرى |
| محل تولد | حله |
| رحلت | 680 ق |
| اساتید | محمد بن جعفر بن نما، محمد بن ادريس حلى، شيخ محمد بن مشهدى |
| برخی آثار | در سوگ امیر آزادی |
| کد مؤلف | AUTHORCODE02363AUTHORCODE |
خاندان
ابن نما حلى در یکى از بارزترين خاندان‌هاى قرن ششم هجرى ديده به جهان گشود.
پدر او، محمد بن جعفر بن هبةالله، (متوفاى 636) از علماى بزرگوار آن ديار بود. او از مشايخ محقق حلى است.
جد بزرگش، هبةالله بن نما نيز مورد احترام مردم بود و از بزرگان شيعه به شمار مى‌رفت.
برادر او، احمد بن محمد و برادر زاده‌اش، حسن بن احمد نيز از جمله علماى تشيع بودند. حسن بن احمد را از مشايخ شهيد اول شمرده‌اند.
جعفر بن محمد بن جعفر در چنين خاندان سراسر علم و بركتى رشد نمود و با عنايت الهى و مراقبات اطرافيان و همت والاى خویش به بالاترين مقامات رسيد.
شهر حله
شهر حله در قرن‌هاى 5 و 6 هجرى از زيباترين شهرهاى عراق بود. این شهر به دست یکى از خلفاى آل بویه به نام سيف الدوله اسدى در قرن پنجم هجرى آباد شد.
سيف الدوله در این شهر قصرها و خانه‌هاى زيبا ساخت و با آباد شدن آن، تجار و علما و شعراى فراوانى به سوى آن روى آوردند و در اندك زمانى حله مركز تمدن و فرهنگ اسلامى گشت.
حله از اوايل قرن ششم تا قرن دهم به همین صورت بود تا آنكه در قرن دهم، مركز علم و اجتهاد و مهد حوزۀ علمیه به كربلا منتقل گشت و پس از آن نجف مركز حوزۀ علمیه بزرگ شيعه شد.
گویند در یک قرن قريب به 500 مجتهد در ديار حله مى‌زيسته‌اند و این حكايت از نهایت شكوفايى علم و دانش در یک ديار مى‌كند.
اساتيد
ابن نما، كه در مهد علم و اجتهاد زندگى مى‌كرده طبيعتا اساتيد فراوانى به خود ديده؛ اما متأسفانه اطلاع فراوانى از اساتيد او به ما نرسيده است.
از جمله اساتيد ابن نما:
- محمد بن جعفر بن نما، پدر بزرگوار او
- محمد بن ادريس حلى
- شيخ محمد بن مشهدى را مى‌توان نام برد.
شاگردان
متأسفانه ليست كاملى از مشخصات شاگردان حوزۀ درسى ابن نما به دست ما نرسيده و اطلاعات ما خصوصا در مورد علماى حله كم است، چرا كه حله به عنوان یک مركز شيعى همیشه مورد بغض و كينۀ دشمنان تشيع بوده و بارها با حمله‌هاى وحشيانه و كشتارهاى دسته جمعى، گروه كثيرى از بزرگانش را به شهادت رسانده‌اند و کتابخانه‌هاى عظيم مسلمین را در علوم مختلف به آتش كشيده و نابود كرده‌اند. در این حوادث، شرح حال بسيارى از علماى گذشته نيز از بين رفته است.
از جمله شاگردان ابن نما تنها نام دو تن را مى‌دانيم:
- علامۀ حلى، كه آوازه‌اش تمام دنيا را گرفته و آثار گرانبهایش در تمام ممالك اسلامى يافت مى‌شود.
- على بن حسین بن حماد
تأليفات
از آن عالم بزرگ كه نزدیک به 80 سال در مركز علم و دانش مى‌زيسته تنها سه اثر به دست ما رسيده كه عبارتند از:
- مثير الأحزان (کتاب حاضر در برنامه)
- أخذ الثار في أحوال المختار
- ذوب النضار في شرح أخذ الثار، معروف به شرح الثار. این کتاب در پایان جلد 45 بحار الأنوار از صفحه 346 به بعد به طور كامل آمده است.
وفات
ابن نما در حالى كه 78 سال در این دنياى خاک ى زندگى كرده بود و جز خدمت به تشيع و اسلام ناب چيزى در پروندۀ خود نداشت، در سال 645 هجرى در شهر حله به سوى دوست پر كشيد و داغى سنگين بر دل و جان بازماندگان و شاگردان خویش نهاد.