طبری آملی، محمد بن جریر
ابوجعفر، محمّد بن جرير بن رستم طبرى آملى مازندرانى معروف به طبری صغیر، از چهره‌هاى برجسته فقهاى شيعه در قرن پنجم هجرى و از معاصرين شيخ طوسى و نجاشى
| نام | طبری آملی، محمد بن جریر |
|---|---|
| نام‌های دیگر | طبری آملی، اب‍و ج‍ع‍ف‍ر محمد بن جریر
طبری آملی صغیر، محمد بن جریر طبری، محمد بن جریر طبری آملی (صغیر) |
| نام پدر | جریر |
| متولد | قرن پنجم |
| محل تولد | آمل |
| رحلت | |
| اساتید | |
| برخی آثار | دلائل الإمامة |
| کد مؤلف | AUTHORCODE10391AUTHORCODE |
در آمل به دنيا آمد و نزد بسيارى از اساتيد شيخ طوسى روايت شنيد.
بى ترديد وى غير از محمد بن جریر بن یزید طبری صاحب تفسير و تاريخ مشهور است. همچنين گفته می‌شود غير از محمد بن جریر بن رستم طبری عالم شيعه و صاحب كتاب «المسترشد» است كه شيخ طوسى به وى لقب كبير داده است؛ زيرا: اولاً راوى كتاب المسترشد، ابومحمّد حسن بن حمزه، (م358) است، در حالى كه صاحب كتاب «دلائل الإمامة» معاصر شيخ طوسى (م460) است و مشايخ وى همان مشايخ شيخ طوسى است. ثانياً صاحب كتاب «دلائل الإمامة» اين كتاب را بعد از سال 411 هجرى نگاشته است؛ زيرا در اين كتاب مى‌گويد: «من اين روايت را در كتابى به خط شيخ ابوعبدالله حسين بن غضائرى رحمه‌الله ديدم» و غضائرى، متوفاى 411 هجرى است. همچنين مى‌توان حدس زد كه وفات صاحب كتاب دلائل الإمامة بعد از اين تاريخ بوده است. ثالثاً صاحب دلائل الإمامة با يك واسطه از شيخ صدوق روايت نقل مى‌كند و شيخ صدوق هم با يك واسطه كتاب المسترشد را نقل مى‌كند پس فاصله ميان صاحب دلائل و صاحب المسترشد سه واسطه است. رابعاً صاحب دلائل، معاصر نجاشى است. در حالى كه نجاشى كتاب المسترشد را با دو واسطه روايت مى‌كند.
با اينهمه سيد توبلى در مدينة المعاجز و علامه مجلسى در بحار الأنوار و علامه سيد هاشم بحرانى در مقدمه مدينة المعاجز اين دو را يك نفر دانسته‌اند.
آقا بزرگ تهرانى مى‌فرمايد: «ابوجعفر، محمد بن جرير بن رستم طبرى آملى مازندرانى، معاصر شيخ طوسى است. نامى از وى در كتب رجالى نيامده؛ اما او غير از محمد بن جریر بن رستم طبری کبیر از ديگر علماى شيعه و صاحب كتاب «المسترشد» است و متاخر از او مى‌باشد».
بنا به آنچه گفته شد مؤلف دلائل الامامه طبرى مشهور نيست، اما اين هم روشن نيست كه او چه كسى است و به نظر مى رسد كتاب به چنين شخصى نسبت داده شده است.
اساتيد
راويان مؤلف اين كتاب عبارتند از: محمد بن هارون تلعكبرى، قاضى ابواسحاق، ابراهيم بن احمد بن محمد طبرى، ابوالمفضل شيبانى، حسن بن احمد علوى، حسين بن ابراهيم، معروف به ابن خياط قمى، ابوعبدالله، حسين بن غضائرى، ابومحمدحسن بن احمد محمدى.
شاگردان
مشهورترين و برجسته‌ترين شاگرد وى ابوالفرج معافى بن زكرياى جريرى است.
آثار
گفته می‌شود اين مؤلف آثار ديگرى هم دارد كه عبارتند از:
- الإيضاح،
- الآداب الحميدة،
- كتاب الرواة من أهل البيت عليهم‌السلام،
- غريب القرآن،
- مناقب فاطمة الزهراء و وُلدها عليهم‌السلام،
- نوادر المعجزات.
- دلائل الامامه
- مشهور متأخران، كتاب دلائل الامامه را آثار ایشان می‌دانند.