حسینی طهرانی، سید هاشم
سيد هاشم حسينى طهرانى (1299-1370ش)، فقیه، ادیب، کلامی، حافظ کل قرآن، یکی از بنیانگذاران فدائیان اسلام
| نام | حسینی طهرانی، هاشم |
|---|---|
| نامهای دیگر | حسینی تهرانی، هاشم
آیت‌الله حسینی تهرانی حسینی، هاشم |
| نام پدر | سيد جواد |
| متولد | 17 شعبان 1339ق، برابر با 1299ش |
| محل تولد | تهران |
| رحلت | روز عرفه، 9 ذی الحجه، 1411ق، برابر با اول تیرماه 1370ش |
| اساتید | شیخ محمدتقی آملی |
| برخی آثار | توضیح المراد |
| کد مؤلف | AUTHORCODE01795AUTHORCODE |
ولادت
او فرزند سيد جواد، در 17 شعبان 1339ق، برابر با 1299ش، در تهران به دنيا آمد و در آن شهر نشو و نما يافت.
پدرش سید جواد فرزند سید مهدی فرزند سید حسین (که از وعاظ کاشان بود و در سال قحطی که در زمان ناصر الدین شاه قاجار واقع گردید با همسر و فرزندانش به تهران آمد) فرزند سید هاشم حسینی کاشانی (که از علماء کاشان و ائمه جماعت آن دیار بوده) میباشد.
مادر وی نیز دختر شیخ اسد الله نیاورانی (که از كشاورزان نیاوران بوده) میباشد.
تحصیلات
او تا سن 20 سالگی مقدمات را در تهران فرا گرفت. سپس برای ادامه تحصیلات رهسپار نجف اشرف شد. مدت 7 سال در آنجا بود تا به سن 27 سالگی رسید. آنگاه به ایران بازگشت و چندی در قم و تهران اقامت گزیده، به تعلیم و تعلم پرداخت تا پای به سن 34 سالگی گذاشت و برای دومین بار، بار سفر را بربست و تا 40 سالگی در نجف اشرف رحل اقامت افکند.
آنگاه به تهران بازگشت و تا آن زمان هنوز ازدواج نکرده بود. تا اینکه با دختر عالم صالح مرحوم شیخ ابوالفضل خراسانی ازدواج کرد. آن مخدره محترمه حدود چهل روز قبل از ارتحال استاد بزرگوار یعنی روز اول ماه ذی القعده 1411 ق دار فانی را وداع نمود.
اساتید
- مرحوم شیخ رضا قاضی استاد و مدرس در مدرسه مروی تهران که در محضرش کتاب شوارق الالهام محقق لاهیجی را در علم کلام آموخته است.
- مرحوم شیخ محمدعلی اصفهانی شاه آبادی که در نزد وی بخشی از کتاب اسفار را که در منزلش در نزدیکی مسجد جامع تهران تدریس مینمود، خوانده است.
- مرحوم شیخ محمدتقی آملی که نزد وی قسمتی از شرح اشارات را که در منزلش در خیابان امیریه تهران تدریس مینمود، خوانده است.
- مرحوم سید ابوالحسن رفیعی قزوینی که نزد وی بخشی از اسفار را در مدرسه مروی خوانده است.
- مرحوم شیخ مهدی الهی قمشه ای که قسمتی از شرح اشارات را در منزلش واقع در خیابان خراسان تهران خوانده است.
- مرحوم شیخ ابوالحسن شعرانی که نزدش کتاب شرح تجرید در علم کلام و شرح چغمینی در علم هیئت را که در منزلش تدریس مینموده، آموخته است.
- مرحوم علامه سید محمدحسین طباطبایی که در محفل وی در قم به فراگیری تفسیر قرآن همت گماشت.
- مرحوم سید ابوالقاسم خویی
- مرحوم شیخ محمدباقر زنجانی
- مرحوم شیخ حسین حلی
این سه تن از شاگردان میرزای نائینی بودهاند و در نزدشان در نجف اشرف علم فقه و اصول فقه را فراگرفته است.
شاگردان
از شاگردان سید هاشم حسینی تهرانی، میتوان مرحوم سید عبدالعزیز طباطبائی یزدی (کتابشناس برجسته معاصر، متوفای 1374ش)، سید حسن موسوی اصفهانی (نویسنده ثقات الرواة)، سید رسول موسوی تهرانی (از اساتید سطح عالی حوزه)، سید محمد غروی گلپایگانی (عضو جامعه مدرسین)، شیخ محمد رضا کریمی گرگانی و حسین استاد ولی را نام برد.
گستره دانش
آیت‌الله سید هاشم حسینی تهرانی حافظ کل قرآن و در بسیاری از علوم اسلامی همچون تفسیر، حدیث، كلام، تجوید، قرائت، فقه، اصول فقه، صرف، نحو، معانی، بیان، بدیع، منطق، هیئت، ریاضیات، طب و حکمت صاحب نظر بود. البته تخصص ايشان در ادبیات و کلام نمود بیشتری دارد.
فعالیتهای سیاسی
همچنین وی یکی از بنیانگذاران فدائیان اسلام بود و به فعالیتهای سیاسی میپرداخت. سخنرانیهای کوبنده وی علیه رژیم طاغوت در مدرسه فیضیه مشهور و زبانزد بود و در همین رابطه بارها گرفتار حبس و شکنجه نیز شد؛ اما بعدها به علل نامعلومی دست از سیاست شست و به تدریس و شاگرد پروری همت گماشت.
وفات
سرانجام علامه سید هاشم حسینی تهرانی در روز عرفه، 9 ذی الحجه، 1411ق، برابر با اول تیرماه 1370ش، در منزلش در تهران درگذشت و در آرامستان باغ بهشت قم در جوار همسرش به خاک سپرده شد.
آثار
- تفسير سوره حمد به زبان فارسى؛
- تفسير سوره بقره به زبان فارسى؛
- تصحيح و تعليقه بر كتاب توحيد شيخ صدوق به زبان عربى؛
- ترجمه بخشى از كتاب توحيد صدوق؛
- توضيح المراد، تعليقه‌اى بر شرح تجريد علامه حلى، به زبان عربى؛
- عقايد الإنسان، دوره كامل اصول دين به زبان فارسى؛
- بوستان معرفت، به زبان فارسى؛
- أفضل الأعمال، در فضيلت و احكام نماز به زبان فارسى؛
- علوم العربية در علم صرف، به زبان فارسى؛
- علوم العربية در علم صرف، به زبان عربى؛
- علوم العربية در علم نحو، به زبان عربى؛
و...
منابع مقاله
- بوستان معرفت، سيد هاشم حسينى تهرانى، تهران: نشر منير، 1378ش، مقدمه مصحح، ص22 - 30، مصحح: محمدرضا كريمى.
- پایگاه اندیشوران حوزه