الوجيزة في الرجال
الوجيزة في الرجال، تأليف علامه محمدباقر مجلسى (1111ق) از جمله آثار رجالى است كه با مراجعه و تحقيق محمدكاظم رحمان ستايش منتشر شده است. وى اين اثر را به درخواست تعدادى از شاگردانش به رشته تحرير درآورده است (مقدمه، ص1).
| الوجیزة في الرجال | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی (نویسنده) رحمان ستایش، محمدکاظم (محقق) |
| ناشر | وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان چاپ و انتشارات |
| مکان نشر | تهران - ایران |
| سال نشر | 1420 ق یا 2000 م |
| چاپ | 1 |
| شابک | 964-422-188-5 |
| موضوع | حدیث - علم الرجال محدثان شیعه - سرگذشت‌نامه |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 115 /م3و3 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
ساختار
رساله بر اساس حروف الفبا منظم شده؛ بدين‌ترتيب كه تا حد امكان بر اساس اسامى و سپس مواردى كه اين امكان نبوده جداگانه بر اساس كنيه و لقب مرتب شده است.
گزارش محتوا
محقق اثر در مقدمه به تلاش علماى اعلام - از زمان ائمه اطهار(ع) تا امروز - در نگارش كتب مختلف در تبيين شرح حال روات اشاره كرده و علامه مجلسى را از جمله اين دانشمندان دانسته كه بر حسب اجتهاد خود به نگارش احوال راويان پرداخته است. پس از آن زندگى علامه را در چند سطر توضيح داده است.[۱]
اين رساله اگرچه از حجم كمى برخوردار است، اما مشتمل بر فوائد فراوانى است كه شناخت احوال رجال را براى جوينده آسان مى‌كند؛ لذا اين رساله از بدو تأليف پخش شد و از آن نسخه‌هاى فراوانى استنساخ گرديد و اكنون بيش از 120 نسخه خطى از اين اثر در كتابخانه‌ها ثبت شده است.[۲]
نویسنده در اين رساله، مبانى رجالى ويژه‌اى دارد كه شايسته است مورد بحث و مطالعه قرار گيرد؛ اول اينكه وى قائل به وثاقت مشايخ اجازه است. «مشايخ اجازه» به كسانى اطلاق مى‌شود كه اجازه نقل روايات و كتب خود يا ديگرى را صادر نموده‌اند. اولین كسى كه باب اين نظريه را گشوده و ازكلام او وثاقت مشايخ اجازه برداشت شده، شهيد ثانى (م 965ق) است، اما نخستين بار محمدتقى مجلسى (م1070ق) در «روضة المتقين» اين اصطلاح را به كار برد. دومين مبناى رجالى نویسنده، اعتماد بر وثاقت علامه حلى و ديگر متأخرين مانند شهيد ثانى و ديگران است. ديگر از امارات وثاقت نزد نویسنده، واقع شدن راوى در سندى است كه اعلام حكم به صحت آن كرده‌اند.[۳]
مجلسى در اين رساله بر تعدادى از كتب اعتماد كرده كه از آن جمله‌اند: رجال نجاشى، رجال و فهرست و اختيار معرفة الرجال، رجال ابن داود، رجال علامه حلى، ربيع الشيعة طبرسى، الرعاية في علم الدراية شهيد ثانى، الإرشاد شيخ مفيد و الضعفاء ابن غضائرى. وى همچنين از اخبار ذكرشده در كتب اربعه شيعه، ثوثيق يا مدح برخى از روات را استفاده كرده است.[۴]
نویسنده به جهت رعايت اختصار، آراء خود را با استفاده از رمزهایى بيان كرده كه در ابتداى كتاب و در مقدمه مؤلف به آنها اشاره شده است.[۵]
در خاتمه كتاب، اسانيد صدوق در كتاب «من لايحضره الفقيه» با ذكر وثاقت و صحت راوى ذكر شده است.[۶]
وضعيت كتاب
مصحح در تصحيح كتاب از چند نسخه استفاده كرده است. در تمامى اسامى رجال، به مصادر رساله مراجعه و در پاورقى ذكر شده است. همچنين در مواردى كه ديدگاه مجلسى با آراء ديگر رجاليين مخالف است، به موارد موافق و مخالف اشاره شده است.
منابع تحقيق در انتهاى كتاب آمده است.
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب.