بغوی، حسین بن مسعود
ابومحمد، حسین بن مسعود فرّاء بغوى شافعى، محدث، مفسر، فقيه و مقرء، مشهور به «محيى السنة» و «ركن‌الدين» از علماى قرن پنجم هجرى خراسان بزرگ،
| نام | بغوی، حسین بن مسعود |
|---|---|
| نامهای دیگر | بغوی، ابومحمد حسین بن مسعود
محیی السنه، حسین بن مسعود رکن‌الدین، حسین بن مسعود فراء بغوی، حسین |
| نام پدر | مسعود |
| متولد | 433ق |
| محل تولد | قريه بغ يا بغثور، بين هرات و مرورود |
| رحلت | 516 ق |
| اساتید | قاضى حسین بن محمد مرورودى
ابوعمر عبدالواحد بن احمد مليحى ابوبكر يعقوب بن احمد صيرفى نيشابورى ابوعلى حسان بن سعيد مينعى |
| برخی آثار | مشکاة المصابيح |
| کد مؤلف | AUTHORCODE02698AUTHORCODE |
ولادت
در قريه بغ يا بغثور، سرزمينى بين هرات و مرورود از بلاد خراسان بزرگ به سال 433 ه بدنيا آمد.در همانجا نشو و نما نموده به تحصيل اشتغال يافت،
تحصیلات
در فراگيرى علوم شرعى، بويژه فقه بنابر مذهب شافعى تلاش نمود و بر اين مذهب تمايل داشت (تا هنگاميكه صاحب تحقيق و ترجيح گرديد و به اقوال و ادلۀ ديگر مذاهب اهل سنت آگاه شد و به عنوان متمسك به قرآن و سنت معروف گرديد.) سپس براى تحصيل بيشتر به مرورود هجرت نمود و در آنجا نزد قاضى حسین بن محمد مرورودى، فقيه شافعى، به فراگيرى فقه مشغول شد و مدت زمانى ملازم وى گشت.
سپس به طوس، سرخس و ديگر مناطق خراسان سفر نموده، از علماى زياد آن ديار، قرائت، لغت، تفسير، حديث و علوم ديگر فرا گرفت. تا آنكه به «محيى السنة»،«ركن‌الدين» و «شيخ‌الاسلام» مشهور گشت.
دربارۀ ویژگی‌هاى اخلاقى او نوشته‌اند عالمى عامل و پرهيزكار و پارسا و قانع بود.و بى وضو در كلاس حاضر نمى‌شد و نان خالى مى‌خورد.وى از پيشوايان مذهب شافعى و در حديث و تفسير صاحب نظر و دانشمند بود.ذهبى در «تذكرة الحفاظ»، سبکىدر «طبقات شافعيه»، سيوطى در «طبقات المفسرين»، ابن كثير در «البداية و النهایة» ابن عماد حنبلى در «شذرات الذهب»، ابن خلكان در «الوفيات» و ديگران او را بسيار ستوده‌اند.
اساتيد و شاگردان
وى در قريه بغ و شهرهاى ديگر، اساتيد فراوانى را داشته است از جملۀ آنان:
- ابوحسين بن محمد مرو رودى در فقه
- ابوعمر عبدالواحد بن احمد مليحى در تفسير
- ابوبكر يعقوب بن احمد صيرفى نيشابورى
- ابوعلى حسان بن سعيد مينعى
- ابوالحسن على بن يوسف جوينى.
از جملۀ شاگردان وى مى‌توان افراد ذيل را نام برد:
- محمد بن اسعد طوسى
- محمد بن محمد طايى
- فضل‌الله بن محمد نوقانى
- حسن بن مسعود بغوى (برادر مفسر)
- ابومقاتل ديلمى
- عمر بن الحسن بكرى پدر فخر رازى.
وفات
وى بيش از هشتاد سال عمر كرد و به سال 516 ق در «مرو رود» وفات يافت و نزد استادش قاضى حسین در قبرستان طالقانى به خاک سپرده شد.
آثار
بغوى در فقه و تفسير سر آمد روزگار خود بود و تأليفات گوناگونى در فقه، حديث، شرح سنن، غريب لغت و تفسير دارد كه از اين قرارند:
- معالم التنزيل(تفسير بغوى)
- الاربعون الصغرى
- الانوار في شمائل النبى المختار
- التهذيب في الفقه الشافعيه
- ترجمة الاحكام في الفروع على مذهب الشافعى
- الجمع بين الصحيحين
- شرح جامع الترمذى
- شرح السنة
- الكفاية في الفقه (فارسی)
- فتاوى البغوى
- الكفاية في القراءة
- المدخل الى مصابيح السنة
- مصابيح السنة
- مشكل القرآن
- معجم الشيوخ