نصوص الخصوص في ترجمة الفصوص
نصوص الخصوص فى ترجمة الفصوص، اثر مسعود بن عبدالله شيرازى(بابا ركنا)، شرحى فارسى بر «فصوص الحكم» شيخ محى‌الدين بن عربى مى‌باشد. شارح، اين شرح را به تشويق عارف بزرگ معاصرش، نعمان خوارزمى به رشته تحرير درآورده است و در سال‌هاى 739 - 743؛ يعنى مدت چهار سال، در اين تأليف اشتغال داشته و تاريخ اختتام آن را خود او به شعر فارسى در پايان كتاب چنين گفته است:
| نصوص الخصوص فی ترجمه الفصوص | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | مظلومی، رجبعلی (محقق)
بابارکن‌الدین شیرازی، مسعود بن عبدالله (نویسنده) همایی، جلال‌الدین (محقق) |
| عنوان‌های دیگر | شرح فصوص الحکم محی‌الدین ابن عربی |
| ناشر | موسسه مطالعات اسلامی دانشگاه تهران - دانشگاه مک گیل |
| مکان نشر | تهران - ایران |
| سال نشر | 1359 ش |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
| محرم بد ز سال ميم و جيم آنگه به ذال اندر | كه توفيقم رفيق آمد رسانيدم به پايانى | |
| كتابى كو به ظاهر بحر و باطن درهمى ماند | چنين گوهر نيابد كس به عمر خود به هر كانى |
مقصودش از سال ميم و جيم و ذال، سه حرف است(م، ج، ذ) كه به حساب جمل معروف، 743 مى‌شود.
كتاب، شرح مبسوطى است كه با عبارات ساده نزديك به فهم، انشاء شده و به تقريب، جامع خلاصه‌اى از همه آن مطالب است كه در شروح قبل از وى، مخصوصاً شرح كمال‌الدين عبدالرزاق كاشانى و شيخ داود بن محمود قيصرى كه بابا ركن‌الدين خود شاگرد بلاواسطه آنها بود، نوشته‌اند؛ به‌علاوه فوايد تازه‌اى كه خود بر مطالب شارحان قبل افزوده است.
شارح، خود در اين باره مى‌گويد: «و مسمى گردانيدم به «نصوص الخصوص فى شرح الفصوص»، بنا بر دو معنى: يكى آنچه خلاصه كلام سابقان از شارحان و خاصه مشايخ و استادان خود بود، در آنجا ياد كردم و ديگر آنكه در بعضى از مواضع آنچه خاصه بر دل اين بى‌چاره روى مى‌نمود، به آن ملحق گردانيدم». لازم به ذكر است كه اين شرح فقط مشتمل بر سه فص آدمى و شيثى و نوحى است.
نمونه‌اى از كار شارح:
«فما ألقى الا ما يلقى إلى و لا أنزل فى هذا المسطور إلا ما ينزل به على؛
يعنى من بر شما القا نكنم چيزى از تلقاء نفس خود، بلكه از آن القا كنم كه به من ملقى شده و در اين كتاب فرونياورم و مرقوم نگردانم مگر آن چيزى كه به من منزل شده؛ يعنى از حضرت محمديه(ص) آنچه به من رسيده، از احكام انبياء و اسرار اولياء كه او(ص) از حضرت احديت ذات، فراگرفته و معلوم كرده بود، من غير از آن، با خلق نگويم و در اين كتاب ننويسم و شيخ را (رض)، غرض از اين گفتن آن است كه تا محجوبان كه در غواشى انكارند، نگويند كه اين كلمات، مفتريات اوست يا آنچه نفس او بدان مايل شده، به مقتضاى آن مسطور و مرقوم گردانيده، بلكه او(رض) در رسانيدن اين كلمات، مأمور و مأمون بوده و اين ضعيف به چند كس از ارباب قلوب رسيد و از ايشان شنيد كه گفتند: ما در كشف خود از حقيقت اين كتاب و معانى آن از ارواح انبياء و اولياء سؤال كرديم و همه ايشان هر يكى به عبارت خويش، آن را ستايش كردند».
كتاب، توسط رجبعلى مظلومى، تصحيح و تحقيق شده است. فهرست مطالب و پيش‌گفتارى ارزش‌مند از استاد جلال‌الدين همايى، مشتمل بر معرفى بابا ركن‌الدين و پاره‌اى از مسائل مربوطه، در آغاز كتاب و فهرست نام‌هاى كسان و فهرست نام كتاب‌ها، در پايان آن ذكر شده است. پاورقى‌ها، به ذكر موارد اختلاف نسخ اختصاص يافته است.
وابسته‌ها
فصوص الحکم (با تعلیقات ابوالعلاء عفیفی)
شرح فصوص الحکم ابن عربی (جندی)
شرح فصوص الحکم ابن عربی (قاسانی)
شرح فصوص الحکم ابن عربی (پارسا)