إيصال الطالب إلی المكاسب

إيصال الطالب في شرح المكاسب اثر آیت‌الله سيد‌‎محمدحسینى شيرازى، از تعليقات و شروح تركيبى مزجى کتاب المكاسب شيخ انصارى است و همه مباحث و مسائل و احكام مكاسب محرمه و احكام كسب و معامله و جزييات و فروعات آن تا باب بيع و مسائل مختلف بيع و شرايط متعاقدين بررسى و شرح شده و نقض و ابرام‌هاى مؤلف نسبت به ديگر آراى فقهى و مبانى فقهاى متقدم و متأخر شيعه تبيين شده است.

ايصال الطالب إلی المکاسب
پدیدآوران	انصاری، مرتضی بن محمدامین (نویسنده) حسینی شیرازی، محمد (شارح)
عنوان‌های دیگر	المکاسب. شرح شرح واف بعرض الکتاب یتعرض لحل مشکلاته و ابداء مقاصده فی ایجاز و توضیح
ناشر	موسسة الاعلمی
مکان نشر	تهران - ایران
چاپ	1
موضوع	انصاری، مرتضی بن محمد امین، 1214 - 1281ق. المکاسب - نقد و تفسیر خرید و فروش (فقه) فقه جعفری - قرن 13ق. معاملات (فقه) کسب و کار حرام
زبان	عربی
تعداد جلد	16
کد کنگره	‏BP‎‏ ‎‏190‎‏/‎‏1‎‏ ‎‏/‎‏الف‎‏8‎‏ ‎‏م‎‏7023‎‏5

انگيزه تأليف

تبيين مجملات و شرح ابهامات و تأملات کتاب و دلايل و پشتوانه نظرى انديشه‌هاى فقهى، هدف اصلى این شرح مفصل است. مكاسب محرمه همواره به دليل مباحث فنى و فشرده و عبارات مندمج و پيچيده مورد شرح و بررسى فقها قرار گرفته است.

بخشى از این پيچيدگى‌ها جزو حسن کتاب و موجب اعتبار آن است اما برخى ديگر را مى‌توان با عبارات روشن‌تر برای طلاب روشن ساخت.

شارح با عنايت به این موضوع در صدد رفع سختى‌ها و حل اندماج‌ها و تأملات متن است و به صورت تركيبى به توضيح عبارات مى‌پردازد.

ساختار

متن شيخ انصارى در بالاى صفحه و شرح و تعليقه هر عبارت در ذيل آن قرار گرفته و با نقل اولین كلمه هر عبارت، مقاصد مؤلف و معناى متن به اختصار تشريح شده و نكات مبهم و نا معلوم يا استدلال‌هاى ناروشن، با عباراتى روشن‌تر و بيشتر برای استفاده طلاب آسان شده است.

چون شرح تركيبى و مزجى است، سعى شده معنى كلمه و عبارات و مقصود شقوق مطرح شده، روشن گردد و مبناى فقهى هر نظر تبيين گردد.

گزارش محتوا

شرح‌ها به صورت تركيبى و مزجى از ابتداى باب مكاسب تا پایان مباحث احكام قبض را شامل مى‌شود.

شارح در این تعليقات در صدد است جاهاى مهم و مجمل متن و اشارات كلى مؤلف فرهيخته را روشن سازد و فتأمل‌ها و نكات كلى او را در حد مختصرى توضيح دهد.

در هر مبحث این اصل اختصار در عين رفع ابهام از مباحث مجمل رعايت شده است.

گاهى هم مصادر اقوال و آرا پى‌گيرى و شناسايى شده است. البته توضيحات جلد اول بيشتر از مجلدات بعدى است في المثل در تبيين مفهوم مكاسب و اصطلاحات مربوط به بيع و شرا و محرمات مكاسب، تفاسير و تعليقات شارح بيشتر و گسترده‌تر از مباحث باب بيع است؛ اما در كل، همه این مباحث به جاهایى اختصاص يافته كه در متن مكاسب تعليل يا نظريه مجملى ارائه شده يا به اقوال و آرا و مبانى خاصى استناد گرديده يا از ادله روايى و اجتهادى، استنباط ویژه و مبهمى صورت گرفته است.

در این موارد شارح به رفع ابهام از تعليل‌ها، تبيين مبانى و شرح شقوق و جوانب و فروعات و جزييات بحث پرداخته و با دقت رابطه میان فتاوى و اقوال و دلايل و مبانى را برقرار ساخته است.

گاهى در پاسخ‌هاى شيخ انصارى خدشه وارد كرده و پاسخ بهترى برای رد نظريات مخالف يا اشكالات مطرح شده ارائه گرديده و گاهى هم خود شارح به طرح استدلال‌هاى خاص و تمسك به آيات و روايات پرداخته و ادله روايى مختلف را نقل نموده است.

جلد اول به نوع اول و دوم و سوم از مكاسب محرمه اختصاص يافته و در جلد پایانى نيز احكام، فروعات و مسائل مرتبط به تقد و نسيه، مبانى نظرى قبض و احكام آن و تنبيهات و فروعات این مسئله بررسى شده است. در این میان در ديگر مجلدات، تعليقات گسترده‌اى پيرامون مباحث تجارت، كسب‌هاى حرام و احكام بيع و شرايط متعاقدين و فروعات گسترده و جزييات این مباحث آمده است.

در مبحث مكاسب به تفصيل مسائل و جزييات كسب‌هاى نامشروع مانند فروش اسلحه به دشمن، فروش اعيان نجسه و اجرت بر عبادات بررسى و تحقيق شده است.

در این مباحث، برخى موضوعات اخلاقى مانند مبحث غيبت و كذب از ديدگاه فقهى تحليل و تشريح گرديده و شارح مطابق متن به روشن سازى مقاصد متن پرداخته است.