العمدة في الجراحة
العمدة في الجراحة تألیف امين‌الدوله ابوالفرج بن موفق‌الدين يعقوب بن اسحاق كَرَكى از نگاشته‌هاى مهم پزشکى در حوزه جراحى و درمان بيمارى‌ها كه تمامى مباحث پزشکى بجز مبحث چشم پزشکى را دربردارد. به تصريح نویسنده اين كتاب به درخواست يكى از جراحان نگارش شده است.[۱]
| العمدة في الجراحة | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابن قف، امین الدولة بن یعقوب (نویسنده) |
| ناشر | مطبعة مجلس، دائرةالمعارف العثمانیة |
| مکان نشر | حیدرآباد - هند |
| چاپ | 1 |
| موضوع | جراحی - متون قدیمی تا قرن 14 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 2 |
| کد کنگره | R 128/3 /الف2ع8 |
ساختار
كتاب در بيست بخش و يا به تعبير مؤلف بيست مقاله تدوين شده كه هر مقاله خود داراى فصول متعددى است.
گزارش محتوا
كتاب العمدة نگاشته‌اى جامع در زمينه شناخت و درمان بيمارى‌ها است. مؤلف بعضى از مباحث كلى همچون اخلاط، امزجه، تشريح اعضاء را در مقالات اوليه كتاب تحرير مى‌كند. آنگاه به بيمارى‌ها مى‌پردازد. وى در مبحث بيمارى‌ها، علت بيمارى و اسباب بروز آن را توضيح مى‌دهد آنگاه نحوه معالجه و داروهاى مناسب با هر بيمارى را بيان مى‌كند. در اين ميان مؤلف مقاله را به داروهاى مفرد و كلياتى پيرامون آن اختصاص داده است.
در پایان كتاب نيز در مقاله‌اى به ساخت داروهاى مركب (قرابادين) مى‌پردازد.
كتاب العمدة منبعى سودمند از تجربيات مؤلف و اقوال اطباى بزرگ پيشين است. البته يك مطلب را بايد مد نظر داشت و آن اين كه كتاب بيشتر به مباحث بالينى نظر دارد و قصد مؤلف نيز از نگارش كتاب پرداختن به همين مطالب بوده از اين‌رو مباحث كليات مثل اركان و يا مباحث غيربالينى مثل سته ضروريه در اين كتاب مطرح نشده است.
وضعيت كتاب
كتاب بر اساس چند نسخه خطى توسط مجلس دائرةالمعارف عثمانى (حيدرآباد هند) در دو مجلد چاپ و منتشر شده است.
در ابتداى كتاب فهرست مقالات ذكر شده است. پاورقى‌هاى اندك اين اثر به بيان اختلاف نسخه‌هاى خطى اختصاص دارد.
پانویس
- ↑ مقدمه، ج1، ص2-3
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب