العمدة في الجراحة

العمدة في الجراحة تألیف امين‌الدوله ابوالفرج بن موفق‌الدين يعقوب بن اسحاق كَرَكى از نگاشته‌هاى مهم پزشکى در حوزه جراحى و درمان بيمارى‌ها كه تمامى مباحث پزشکى بجز مبحث چشم پزشکى را دربردارد. به تصريح نویسنده اين كتاب به درخواست يكى از جراحان نگارش شده است.[۱]

العمدة في الجراحة
العمدة في الجراحة
پدیدآورانابن قف، امین ‎الدولة بن یعقوب (نویسنده)
ناشرمطبعة مجلس، دائرةالمعارف العثمانیة
مکان نشرحیدرآباد - هند
چاپ1
موضوعجراحی - متون قدیمی تا قرن 14
زبانعربی
تعداد جلد2
کد کنگره
‏R‎‏ ‎‏128‎‏/‎‏3‎‏ ‎‏/‎‏الف‎‏2‎‏ع‎‏8

ساختار

كتاب در بيست بخش و يا به تعبير مؤلف بيست مقاله تدوين شده كه هر مقاله خود داراى فصول متعددى است.

گزارش محتوا

كتاب العمدة نگاشته‌اى جامع در زمينه شناخت و درمان بيمارى‌ها است. مؤلف بعضى از مباحث كلى همچون اخلاط، امزجه، تشريح اعضاء را در مقالات اوليه كتاب تحرير مى‌كند. آنگاه به بيمارى‌ها مى‌پردازد. وى در مبحث بيمارى‌ها، علت بيمارى و اسباب بروز آن را توضيح مى‌دهد آنگاه نحوه معالجه و داروهاى مناسب با هر بيمارى را بيان مى‌كند. در اين ميان مؤلف مقاله را به داروهاى مفرد و كلياتى پيرامون آن اختصاص داده است.

در پایان كتاب نيز در مقاله‌اى به ساخت داروهاى مركب (قرابادين) مى‌پردازد.

كتاب العمدة منبعى سودمند از تجربيات مؤلف و اقوال اطباى بزرگ پيشين است. البته يك مطلب را بايد مد نظر داشت و آن اين كه كتاب بيشتر به مباحث بالينى نظر دارد و قصد مؤلف نيز از نگارش كتاب پرداختن به همين مطالب بوده از اين‌رو مباحث كليات مثل اركان و يا مباحث غيربالينى مثل سته ضروريه در اين كتاب مطرح نشده است.

وضعيت كتاب

كتاب بر اساس چند نسخه خطى توسط مجلس دائرةالمعارف عثمانى (حيدرآباد هند) در دو مجلد چاپ و منتشر شده است.

در ابتداى كتاب فهرست مقالات ذكر شده است. پاورقى‌هاى اندك اين اثر به بيان اختلاف نسخه‌هاى خطى اختصاص دارد.

پانویس

  1. مقدمه، ج1، ص2-3

منابع مقاله

مقدمه و متن كتاب