جهانگیر میرزا
جهانگير ميرزاخان قاجار (1225-1269ق)، پسر سوم عباس میرزا نایب‌السلطنه، تاریخ‌نگار و شاهزاده ایرانی، مؤلف کتاب تاریخ نو
| نام | جهانگیر میرزا |
|---|---|
| نامهای دیگر | قاجار، جهانگیر میرزا
قاجار، جهانگیر میرزا بن عباس‌میرزا نایب‌السلطنه |
| نام پدر | عباس میرزا |
| متولد | 1225ق |
| محل تولد | |
| رحلت | 1269 ق |
| اساتید | |
| برخی آثار | تاریخ نو (شامل حوادث دوره قاجاریه) از سال 1240 تا 1267 قمری |
| کد مؤلف | AUTHORCODE09684AUTHORCODE |
ولادت
در سال 1225ق (۱۱۸۹ش) متولد گردید.
جهانگير ميرزا نوه فتحعلى‌شاه قاجار و پسر سوم عباس ميرزا نايب‌السلطنه بود. خجسته خانم تاج‌الدوله نخستين همسر عقدى كه ناصرالدين شاه قاجار پس از به سلطنت رسيدن اختيار كرد خواهر جهانگير ميرزا بود. جهانگیرمیرزا پس از ازدواج عصمت‌الدوله و دوست محمدخان در منزل ايشان سكونت داشته است و از كارگزاران دستگاه معيرالممالك بوده است.
او در زمان حيات پدر، مورد محبت وى بود و به فرمانروايى خوى و سلماس و اميرى لشگر آنها برگزيده شد. در جنگهاى ايران و روس شركت داشت و بعد از جنگ، فرماندهى قلعه اردبيل و حفاظت از مرزها به وى سپرده شد. با مرگ فتحعلى شاه (1250ق) به استقبال محمدشاه (برادر تنى و شاه جديد) شتافت، ليكن وى دستور داد تا وى به همراه خسرو ميرزا، احمد ميرزا و مصطفى قلى ميرزا دستگير و در 18 ربيع‌الاول 1250ق به دستور برادرش محمد شاه قاجار كور شد.
حاکم خوی
دو سال بعد نامبردگان به قلعه تويسركان فرستاده شدند. با مرگ محمدشاه، ناصرالدين شاه به تشويق امیرکبیر عموهاى خود را آزاد نمود و به امر ناصرالدین شاه به حکومت خوی منصوب شد.
وفات
او در رجب ۱۲۶۹ (اردیبهشت ۱۲۳۲ هـ.ش) از شاه اجازه گرفت که به مکه برود، اما در میانه راه بیمار شد و در رمضان همان سال (تیر ۱۲۳۲ هـ.ش) در تبریز درگذشت. او را در قم در مقبره‌ای که خودش ساخته بود، دفن کردند.
آثار
از نامبرده كتب معتبرى چون تاريخ نو و ترجمه آثار البلاد و اخبار العباد و تألیف طرائف الظرائف و كتابى نيز در علم عروض باقى مانده است. بعد از وى فرزندان و نوادگانش تا ساليان دراز در قلعه تويسركان می‌زیسته‌اند.
منابع مقاله
مقدمه آثارالبلاد و اخبار العباد، قزوينى، زكريا بن محمد بن محمود، تصحيح ميرهاشم محدث،1373، صص 14-17.