طب و فلسفه علوم طبیعی
طب و فلسفه علوم طبيعى تألیف اسماعيل ناظم از پيشگامان عرصه طب سنتى ايران است و با مقدمه محمدمهدى ارباب اصفهانى می‌باشد.
| طب و فلسفه علوم طبیعی | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | اصفهانی، محمدمهدی (مقدمه نويس) ناظم، اسماعیل (نويسنده) |
| عنوان‌های دیگر | کتاب طب و فلسفه علوم طبیعی |
| ناشر | دانشگاه علوم پزشکی ايران، موسسه مطالعات تاريخ پزشکی، طب اسلامی و مکمل |
| مکان نشر | تهران - ایران |
| سال نشر | 1387 ش |
| چاپ | 1 |
| موضوع | پزشکی - فلسفه |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | R 133 /ن2ط2 |
مؤلف در سخن آغازين خود هدف از نگارش اين اثر را چنين بازگو می‌كند: «در هر علمى پيش‌نيازهايى وجود دارد كه اين پيش‌نيازها گاهى در مقدمه علوم آمده و گاه نيز نيامده است. علم طب نيز از اين بحث خارج نيست. در كتب طبى مانند خلاصة الحكمة و مفتاح الطب ابن‌هندو تصريح شده كه طبيب بى‌نياز از فلسفه نمى‌باشد و به‌قدر رفع احتياج، بايد به فلسفه بپردازد.»
اين جزوه گردآورى مطالب فلسفى از كتب مختلف است كه جهت دانشجويان اين رشته آماده شد و تا حد ممكن سعى شده از دخل و تصرف و اظهار نظر در مطالب آن خوددارى شود.
ساختار
كتاب داراى تبويب و فصل‌بندى خاصى است، بلكه مؤلف مباحث مورد نظر را در پى هم تحرير نموده است. مباحث مطرح شده دراين كتاب عبارتند از:
- فلسفه و ديدگاه اطباء پيرامون آن.
- نفس و اقسام آن.
- قواعد كلى فلسفى در طب سنتى.
كه اين مبحث بيشترين حجم كتاب را به خود اختصاص مى‌دهد.
مؤلف در اين بخش ابتدا قواعد فلسفى و كلياتى را كه در كتب طب به آنها اشاره شده نقل مى‌كند و سپس به شرح تفسير هر قاعده به صورت جداگانه مى‌پردازد.
گزارش محتوا
كتاب طب و فلسفه شايد تنها نگاشته‌اى است كه به مباحث فلسفى آن هم از ديدگاه پزشکى پرداخته است. از اين‌رو قابل توجه است و اشكالات و نواقص آن تا حدى قابل چشم‌پوشى است.
از سوى ديگر اين اثر، نگاشته‌اى فارسى است و براى بسيارى از كسان كه با زبان عربى آشنا نيستند و مطالعه كتاب‌هاى فلسفى -كه اكثراً به زبان عربى است و برایشان دشوار است- سودمند است.
امتياز ديگر اين اثر بهره‌مندى از منابع متعدد و معتبر فلسفى است. کتاب‌ها و منابع زير، بخشى از اين مستندات است:
الشواهد الربوبيه[۱]، كتاب شفاء[۲]، المباحث المشرقيه[۳]، ايضاح المقاصد من حكمة عين القواعد [۴]، اصول المعارف[۵]، الاسفار الاربعة[۶]، رساله دعاوى القلبيه[۷]، الرسالة الكمالية فى الحقائق الالهية[۸]، التحصيل[۹]، شوارق الالهام [۱۰]، سير حكمت در اروپا[۱۱]، شرح حال و آراء فلسفى ملاصدرا[۱۲]، شرح منظومه[۱۳]، رساله اثبات المفارقات[۱۴]، شرح حكمة الاشراق[۱۵]، مجموعه رسائل فارابى[۱۶]، تهذيب المنطق[۱۷]، انوار الملكوت فى شرح الياقوت[۱۸]
خصوصيت ديگر اين اثر نقل آراء فلاسفه اروپايى و گاه نقد آنهاست.[۱۹] علاوه بر اين وى در پايان بعضى از مباحث به منابع متعددى براى مطالعه بيشتر اشاره مى‌كند.[۲۰]
وضعيت كتاب
كتاب طب، فلسفه و علوم طبيعى به همت موسسه مطالعات تاريخ پزشکى، طب اسلامى و مكمل دانشگاه علوم پزشکى ايران با مقدمه‌اى كوتاه به قلم آقاى دكتر محمد مهدى اصفهانى منتشر شده است.
كتاب فاقد فهرست است و در پاورقى كتاب آدرس آيات و برخى مطالب كتاب آمده است.
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب