طباطبایی حکیم، سید محمدتقی
| نام | حکیم، محمد تقی |
|---|---|
| نام های دیگر | محمدتقی الحکیم |
| نام پدر | |
| متولد | 1921 م |
| محل تولد | |
| رحلت | 1423 هـ.ق یا 2002 م |
| اساتید | |
| برخی آثار | |
| کد مولف | 25 |
ولادت و تحصيلات
سيد محمد تقى طباطبايى حكيم در سال 1346 ه.ق. در نجف اشرف چشم به جهان گشود و از همان اوان نوجوانى در نجف اشرف، محضر علماى بزرگ را درك نمود. ابتدا ادبيات عرب و منطق را از برادر بزرگوارش سيد محمد حسين حكيم (قدس سره) و شيخ نورى جزايرى آموخت. علم معانى و بيان را از محضر سيد صادق بن سيد ياسين و شيخ على ثامر و فقه را از آيت الله سيد حسن حكيم و آية الله سيد يوسف حكيم (متوفاى 1411 ه.ق.) استفاده نموده و اصول فقه را از آيت الله سيد محمد على حكيم و فلسفه و تاريخ را از شيخ محمد رضا مظفر رحمة الله عليهم آموخت.
پس از اتمام مرحلۀ ادبيات و دروس سطح، در حلقۀ درس خارج فقه و اصول آيات عظام سيد محسن حكيم (متوفاى 1389 ه.ق.) و شيخ حسين حلى و سيد ابو القاسم خويى (متوفاى 1413 ه.ق.) و ميرزا حسن بجنوردى قرار گرفت و از اين بزرگان استفاده‌هاى وافرى برد.
تدريس
وى پس از شروع به تدريس دروس سطح مورد استقبال زياد طلاب جوان قرار گرفته و پس از گذشت چند سال، درس خارج فقه از متن مكاسب شيخ اعظم انصارى (متوفاى 1281 ه.ق.) و درس خارج اصول از متن كفاية الأصول آخوند خراسانى (متوفاى 1329 ه.ق.) را شروع مى‌كند و به علت طرح آراء مذاهب مختلف اسلامى، از ساير دروس خارج، ممتاز و مورد علاقۀ طلاب جوان قرار مى‌گيرد.
از ديگر ويژگيهاى تدريس او تلفيق بين روشهاى سنتى و روشهاى جديد در تدريس فقه و اصول بوده است. او تدريس در دانشكدۀ «منتدى النشر» در نجف اشرف را در سال 1365 ه.ق. آغاز نموده و علم نحو و صرف و معانى بيان و اخلاق و تاريخ و فقه و اصول را آموزش مى‌داد و در همان وقت مشغول به تدريس علوم اصول فقه مقارن و قواعد فقهى مقارن و جامعه شناسى در دانشكدۀ فقه نيز بوده است.
همچنين از سال 1386 ه.ق.، اصول فقه مقارن را در «معهد الدراسات الإسلامية العليا» در دانشگاه بغداد چندين سال تدريس نموده است.
فعاليتهاى علمى- فرهنگى
فعاليتهاى مؤلف صرفا به فعاليتهاى علمى منحصر نشده بلكه در فعاليتهاى اجتماعى نيز شركت مى‌كرده است او با تعدادى ديگر از بزرگان، «جمعيت منتدى النشر» را در نجف اشرف تأسيس نموده و بيش از ربع قرن در مديريت آن مركز علمى نقش داشته است و در دانشكده‌هاى آن تدريس مى‌نموده است.
همينطور با تعدادى از متفكران و دانشمندان، مجمع الثقافي لمنتدى النشر را در سال 1346 تأسيس نموده و در فعاليتهاى فرهنگى مختلف آن شركت داشته است.
به همراه تعدادى از دانشمندان اسلامى دانشكدۀ فقه را در سال 1379 ه.ق. تأسيس نموده و در آنجا در كنار تدريس دروس اسلامى، به عنوان مسئول دانشكدۀ فقه در سال 1386 ه.ق. انتخاب شده و تا سال 1391 ه.ق. اين مسئوليت را به عهده داشته است.
مراكز دانشگاهى و مجامع علمى كه او را براى مسئوليتها و تحقيقات علمى مهم برگزيده‌اند عبارتند از:
در دانشكدۀ بغداد در سال 1386 ه.ق. به او درجۀ استادى اعطا نموده‌اند زيرا بسيارى از پايان نامه‌هاى دكترا و سطوح علمى عالى را بررسى نموده و اشكالات آنها را مطرح نموده است.
مجمع علمى عراق در سال 1385 ه.ق. و مجمع لغت عربى در قاهره در سال 1388 ه.ق. و مجمع لغت عربى در دمشق در سال 1394 ه.ق. و مجمع تمدن اسلامى در اردن در سال 1401 ه.ق. او را به عنوان عضو برگزيده‌اند.
كنفرانسها و مراكز علمى كه او را دعوت نموده‌اند عبارتند از:
كنفرانس مجمع بحوث الإسلامية در قاهره در سال 1385 ه.ق.
كنفرانس مشترك بين مجمع لغت عربى در قاهره و لغت عربى در عراق در بغداد در سال 1386 ه.ق.
كنفرانس مشترك بين مجمع لغت عربى در قاهره و لغت عربى در عراق در مصر در سال 1388 ه.ق.
كنفرانس آموزشى چاپ حروف عربى در قاهره در سال 1392 ه.ق.
شوراى اصطلاحات قانونى كه به دعوت مجامع عربى در دمشق در سال 1393 تشكيل شده است.
كنفرانس تأسيسى جمعيت دانشگاههاى اسلامى در شهر فاس مغرب در سال 1395 ه.ق.
شوراى چاره جويى براى آسان كردن علم نحو در الجزائر در سال 1396 ه.ق.
تأليفات چاپ شده
1 - مالك اشتر - نجف اشرف - سال 1368 ه.ق.
2 - شاعر العقيدة - بغداد - سال 1390 ه.ق.
3 - الأصول العامة للفقه المقارن - دار الاندلس - بيروت - سال 1385 ه.ق.
4 - الزواج المؤقت و دوره في حل مشكلات الجنس
5 - الوضع، تحديده، تقسيماته، مصادر العلم به
6 - الاشتراك و الترادف
7 - المعنى الحرفي في اللغة بين النحو و الفلسفة، و الأصول
8 - سنة أهل البيت
9 - مناهج البحث في التاريخ
10 - قصة التقريب بين المذاهب الإسلامية
11 - سنة أهل البيت و موضوعات أخرى
تأليفات خطى
1 - حبر الأمة عبد اللّه بن عباس
2 - القواعد العامة في الفقه المقارن
3 - تاريخ التشريع الإسلامي
4 - زرارة بن أعين
5 - القيمة و فائضها و موقف الفقه الإسلامي منها
6 - الإمام علي (عليه السلام) بين حقوق الإنسان و واجباته
7 - مشكلة الأدب النجفي
8 - الاشتقاق من أسماء الأعيان
9 - من تجارب الأصوليين في المجالات اللغوية
10 - التشيع في ندوات القاهرة
وابسته‌ها
الأصول العامة في الفقه المقارن / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
چگونه قرآن بخوانیم / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
القواعد العامة في الفقه المقارن (قواعد الضرر و الحرج و النیه نموذجا) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
ديوان السيد الحميري / نوع اثر: کتاب / نقش: مقدمهنويس
دقائق التوحید فی نهج البلاغة / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
رابطه پدر و فرزند / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
الضمان فی الفقه الإسلامی / نوع اثر: کتاب / نقش: تقدیم
الأصول العامة للفقه المقارن / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده