فرهنگ عاشورا
فرهنگ عاشورا دائرةالمعارفى از واژه‌هاى مرتبط با واقعه كربلا و قيام حسينى است. جواد محدثى مؤلف اين اثر براى الفاظ، شماره‌اى قرار نداده و تعداد اين واژه‌ها مشخص نيست، ولى تعداد مدخل‌ها فراوان است و به هر كلمه‌اى كه به‌نوعى با قيام امام حسين(ع) از رويدادها، دوست و دشمن، عزادارى در طول تاريخ و... ارتباطى وجود داشته، پرداخته است. اين كتاب طبق معمول يك دايرةالمعارف، اما يك جلدى و مختصر، به ترتيب الفبا پيش رفته و از كلمه آب تا يوم الله را در بر دارد. در لابه‌لاى واژه‌ها از شيوه ارجاع هم فراوان بهره برده شده و الفاظ نزديك به هم، ارجاع شده‌اند.
| نام کتاب | فرهنگ عاشورا |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | |
| پدیدآورندگان | محدثی، جواد (نويسنده) |
| زبان | فارسی |
| کد کنگره | BP 41/76 /م3ف4 |
| موضوع | عاشورا - دایرةالمعارفها
واقعه کربلا، 61ق. - دایرةالمعارفها |
| ناشر | نشر معروف |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1376 هـ.ش یا 1417 هـ.ق |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE986AUTOMATIONCODE |
انگيزه نگارش
همان‌گونه‌كه مؤلف در مقدمه گفته است هدف از تدوين اين فرهنگ‌نامه، ارائه مجموعه‌اى يك جلدى و دم دست و كاربردى، حاوى لازم‌ترين دانستنى‌ها پيرامون اشخاص، گروه‌ها، جاها، كتاب‌ها، اصطلاحات، سنت‌ها، شعارها، تعاليم مكتبى و محورهاى ديگر مرتبط به واقعه عاشورا است كه به نظر مى‌رسد مؤلف به موفقيتى در اين زمينه دست يافته و مجموعه‌اى از دانستنى‌ها را ارائه مى‌كند. در پايان كتاب نمايه‌هاى متعدد به خواننده كمك مى‌كند و در لابه‌لاى كتاب هم هر مدخلى داراى ارجاعات متعددى است كه به ديگر مدخل‌هاى مرتبط نيز توجه داده است.
نقاط قوت و ضعف
اين اثر به دليل آنكه واژه‌هاى فراوانى را توضيح داده و شايد نظير آن در جاى ديگرى يافت نشود، ارزشمند است؛ ليكن در توضيح واژه‌ها به مشهورات اكتفا شده و به بررسى و تحقيق درباره مطالب، پرداخته نشده است. در واقع مؤلف آنچه را در منابع و كتب بوده گزارش مى‌كند و كمتر درباره صحت و سقم مطالب اظهار نظر كرده است. البته وى به موضوعاتى چون تحريفات و آسيب‌شناسى عزادارى توجه داشته و در مواردى مانند واژه عروسى قاسم بدون توضيح داستان، از ابتدا بيان مى‌كند كه مطلب نادرست و تحريف است. مؤلف بنا به اقتضاى حماسى انقلاب اسلامى و حال و هواى زمان انتشار كتاب، به درس‌هاى عاشورا نيز اشاره مى‌كند.
مؤلف نام كتاب‌هايى را كه از آنها در تدوين مدخل‌ها بهره برده، در پاورقى آورده است. منابع و كتبى كه مؤلف به آنها مراجعه كرده، فراوان است و به دليل آنكه خواسته است همه واژه‌هاى عاشورايى را ارائه كند طبعاً از برخى كتاب‌هاى ضعيف و غير معتبر نيز استفاده كرده است.