پژوهشی پیرامون آخرین کتاب الهی
| نام کتاب | پژوهشی پیرامون آخرین کتاب الهی |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | |
| پدیدآورندگان | مظلومی، رجبعلی (نويسنده) |
| زبان | فارسی |
| کد کنگره | BP 69 /م6پ4 |
| موضوع | تفسیر - فن
قرآن - علوم قرآنی |
| ناشر | نشر آفاق |
| مکان نشر | تهران - ایران |
| سال نشر | 1360 هـ.ش |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE2964AUTOMATIONCODE |
معرفى كتاب
پژوهشی پیرامون آخرین کتاب الهی اين كتاب مفيد و ارزشمند قرآنى از كتابهاى اوليه در زمينۀ علوم قرآنى به زبان فارسى است كه پس از انقلاب اسلامى به قلم دكتر رجبعلى مظلومى نگارش يافته است. كتاب در 4 جلد سامان يافته است.در جلد اول تحت عنوان «سرگذشت قرآن» به منشأ پيدايش نام قرآن و معانى آن،زمان شروع وحى و چگونگى آن، تدوين قرآن طى دو مرحله حفظ و كتابت قرآن، نام شمارى از حافظان و كاتبان قرآن، معناى جمع قرآن در آيه شريفه:«إن علينا جمعه و قرآنه»سابقۀ گردآورى قرآن و گردآورندگان آن، جمع‌آورى قرآن توسط حضرت علی‌عليه‌السلام و امتيازاتى كه مصحف جمع‌آورى شده توسط ايشان دارابود، مدت زمان تدوين اين مصحف كه در آن دو ديدگاه ارائه شده است:3 روز و 6 ماه، مانع شدن اغراض سياسى از پذيرفتن مصحف حضرت اميرعليه‌السلام ، تدوين مصحف قانونى به دستور عثمان با سرپرستى و راهبرى زيد بن ثابت و مختصات آن،فرق مصحف‌هاى تهيه شده و چگونگى مصاحف نوشته شده در صدر اسلام، مختصات مصاحف باقى مانده، مطالبى دربارۀ مصحف منسوب به حضرت اميرعليه‌السلام كه در كتابخانۀ علوى نجف و كتابخانه آستان قدس رضوى در مشهد رؤيت شده است، مصحف امام عسكری‌عليه‌السلام ، مصحف أبىّ بن كعب، اطلاعات لازم در مورد مصحف كه شامل مطالبى دربارۀ خط قرآن، پيدايش خط در مجاز، اعراب و نشانه‌گذارى و... مى‌باشد.
ترتيب سوره‌ها كه برخى آنرا توقيفى و برخى ديگر اجتهادى مى‌دانند،ضابطۀ مكّى و مدنى بودن آيات، ارائه نمودارى از سور مكى و مدنى و ترتيب و تاريخ نزول آنها، تعداد سوره‌ها، آيات، كلمات و حروف قرآن و ارائه جدولى در اين زمينه، نامگذارى سوره‌هاى قرآنى و معناى لغوى و اصطلاحى سوره، تصوير نامه‌هاى پيامبر اكرم(ص)به خسرو پرويز و نيز پادشاه مصر، بحثى پيرامون عدم تحريف قرآن و در پايان فهرست مآخذ قابل مطالعه دربارۀ تاريخ قرآن.
جلد دوم كتاب با عنوان «سير تاريخى قرائت» به مباحثى چون پايه‌گذارى علم قرائت و تجويد، وضع قرائت در عهد رسول خدا(ص)، طبقات قرّاء، علّت اختلاف قرائتها، علم قرائت و فن تجويد، تحقيقى دربارۀ معناى سبعة أحرف،قراء سبعه و عشرة،شرايطى كه براى امامت قرائت قرار داده شده و اقسام قرائات و بحثى دربارۀ حجيت قرائات در مورد استخراج احكام شرعى و نشانه‌هاى تجويدى و بعضى اصطلاحات تجويدى، پرداخته است.نيز داراى شش فصل است:
فصل اول به تلاش پيامبر در كار تعليم قرآن و فصل دوم به موضوعاتى كه قبلا بايد طرح شوند اشاره كرده است. مباحثى چون معناى تأويل،ظاهر و باطن قرآن، محكم و متشابه،فواتح سور، ناسخ و منسوخ و اسباب نزول و مواقع نزول.
فصل سوم:تفسير به رأى نام دارد.فصل چهارم:معرفى مصادر تفسير.فصل پنجم: سير روش تفسير در طول تاريخ و فصل ششم به اختلافات موجود بين مفسران پرداخته است.
جلد سوم كتاب
جلد چهارم اين مجموعه تحت عنوان «فهم قرآن» به مباحثى پيرامون تفسير و شرايط آن و نيز طرحهاى مختلف پيشنهاد شده دربارۀ تفسير قرآن كه شامل تفسير قرآن به قرآن و...و نيز طرح پيشنهادى خود نويسنده، روش كار با قرآن، علوم قرآن و معرفى منابعى براى مطالعه دربارۀ علوم قرآنى و غيره پرداخته است.
ساختار
جلد اول اين مجموعه شامل يك مقدمه و 6 فصل است كه مؤلف در آن به بيان چكيده‌اى از مطالب مندرج در اين مجموعه مى‌پردازد.فصل اول با عنوان:قرآن و تنظيم و تدوين آن، به مراحل دوگانه تنظيم و تدوين و گردآورندگان قرآن و غيره پرداخته است.
فصل دوم:جمع‌آورى قرآن به دست اميرعليه‌السلام، به بررسى امتيازات مصحف اميرالمؤمنين‌عليه‌السلام و...پرداخته است.فصل سوم به بررسى نحوۀ تدوين مصحف قانونى و مختصات آن پرداخته است،فصل چهارم:فرق مصحف‌هاى فراهم آورده را يادآور شده است.فصل پنجم:اطلاعات لازم در مورد مصحف را بيان كرده و فصل ششم به بررسى عدم تحريف قرآن پرداخته و در پايان مآخذ و منابع قابل مطالعه دربارۀ تاريخ قرآن و منابع و مآخذ خود كتاب فراهم آمده است.
جلد دوم مشتمل بر 5 فصل مى‌باشد.فصل اول:دربارۀ علم قرائت و تجويد و اختلاف قرائتها و بيان علت اين اختلافات بحث مى‌كند.فصل دوم:دربارۀ علم قرائت و فن تجويد و مؤلفان علم قرائت و تجويد به بحث مى‌پردازد.فصل سوم:تحقيقى دربارۀ سبعة أحرف به انجام رسانده و فصل چهارم دربارۀ شرائط امامت قرائت و اقسام قرائت به بحث پرداخته و در پايان فصل پنجم به بررسى حجيّت قرائات و نيز ارائه برخى اطلاعات مهم تجويدى پرداخته است.
در پايان ضمائم كتاب آمده است.
جلد چهارم كه فصول آن ادامه فصل‌هاى 6 گانه جلد سوم مى‌باشد.مشتمل بر 6 فصل است.فصل هفتم:شرائط تفسير صحيح،فصل هشتم:طرحهاى پيشنهادى ديگران،فصل نهم:كار با قرآن،فصل دهم:علوم قرآن،فص يازدهم:گفتارهايى در مورد قرآن و فصل دوازدهم:كتابهاى قابل مطالعه دربارۀ علوم قرآن و در پايان ضمائم كه شامل منابع و مآخذ كتاب مى‌شود بيان شده است.
منبابع کتاب
- متن كتاب
- بهاءالدين خرمشاهى،دانشنامه قرآن كريم،ج اول،ص 438