طبقات الشافعية (للأسنوي)

طبقات الشافعية
نام کتاب طبقات الشافعية
نام های دیگر کتاب
پدیدآورندگان حوت، کمال یوسف (محقق)

اسنوی، عبدالرحیم بن حسن (نويسنده)

زبان عربی
کد کنگره ‏BP‎‏ ‎‏54‎‏/‎‏4‎‏ ‎‏/‎‏الف‎‏5‎‏ط‎‏2
موضوع شافعیه - سرگذشت نامه

فقیهان شافعی - سرگذشت نامه

ناشر دار الکتب العلمية، منشورات محمد علي بيضون
مکان نشر بیروت - لبنان
سال نشر 1422 هـ.ق یا 2001 م
کد اتوماسیون AUTOMATIONCODE11724AUTOMATIONCODE


معرفى اجمالى

طبقات الشافعية، تأليف عبدالرحيم اسنوى(جمال‌الدين) (متوفى 772ق) كتابى است در شرح حال علماى شافعيه كه به زبان عربى نوشته شده و توسط كمال يوسف حوت مورد تحقيق قرار گرفته است.

اين كتاب كه تأليف آن در 769ق پايان يافته، از مهم‌ترين آثار اسنوى بشمار مى‌رود [۱]

ساختار

كتاب با دو مقدمه از محقق و نويسنده آغاز شده و مطالب در دو جلد، تنظيم شده است.

نويسنده از عصر محمد بن ادريس شافعى، به ترتيب حروف الفبا، به شرح حال شافعيان پرداخته است [۲]

گزارش محتوا

در مقدمه محقق، ابتدا برخى از كتبى كه در موضوع اثر حاضر نوشته شده‌اند، نام برده شده و سپس، شرح حال مختصرى از نويسنده، ارائه گرديده است [۳]

در مقدمه نويسنده، ضمن اشاره به موضوع و اهميت كتاب، روش كار نويسنده توضيح داده شده است [۴]

نويسنده در ابتدا، به شرح حال امام شافعى پرداخته و سپس، شرح حال ساير افراد را ذكر كرده است كه از جمله ايشان عبارتند از: عبدالرحمن بن مهدى بصرى؛ عبدالحميد معروف به كيد؛ ابوبكر عبدالله بن زبير عيسى معروف به حُميدى؛ ابويعقوب يوسف بن يحيى بويطى و...

نويسنده در اين كتاب، بدون طبقه‌بندى مشخص و بر اساس سال وفات شخصيت‌هاى شافعى، كتاب خود را تنظيم نموده است [۵]

وى در ذيل هر حرفى از حروف الفبا، دو فصل تنظيم نموده است؛ بدين ترتيب كه در فصل نخست، ابتدا به شرح حال افرادى پرداخته كه در دو كتاب «الشرح الكبير» رافعى و «الروضة» نووى آمده‌اند و سپس، از آنجايى كه اين دو كتاب، مختصر و موجز مى‌باشند، به معرفى و شرح حال اشخاصى پرداخته كه به اين افراد مرتبط مى‌باشند، مانند پدر، جد، اولاد و... و در فصل دوم، به افرادى پرداخته كه دو كتاب يادشده به آنها نپرداخته‌اند [۶]

باآنكه بناى كار نويسنده بر خلاصه‌گويى بوده و شرح حال‌هاى مذكور در كتاب، از تفصيل چندانى برخوردار نيستند، اما از حيث حجم و مطالب عنوان‌شده بين افراد، تفاوت وجود دارد؛ به‌گونه‌اى كه نويسنده در پاره‌اى موارد تقريبا يك صفحه را به شخصى اختصاص داده همچون: قاضى الفاضل [۷]، ابوابراهيم اسماعيل بن يحيى بن اسماعيل مزنى [۸]، ابوالقاسم عبدالرحمن تقى‌الدين [۹] و در مواردى نيز، به چند خط بسنده كرده است مانند: محمد بن شافعى [۱۰]، عبدالغنى العسال [۱۱] و سراج‌الدين محمود بن ابوبكر بن احمد ارموى [۱۲]

وضعيت كتاب

پاورقى‌ها غالبا به ذكر منابع، اختصاص يافته است. در پايان جلد دوم، فهرست‌هاى زير ذكر شده است: اسماء مترجمين، قبايل، اعلام، مصادر و فهرست موضوعى.

پانويس

  1. ضيائى، على‌اكبر، ج8، ص712
  2. همان
  3. مقدمه، ج1، ص3-12
  4. همان، ص13-17
  5. صفرى فروشانى، نعمت‌الله، 1381، ص72
  6. ر.ك: مقدمه، ج1، ص17
  7. متن كتاب، ج2، ص24
  8. همان، ص28
  9. همان، ص78
  10. همان، ج1، ص23
  11. همان، ص31
  12. همان، ص80

منابع مقاله

1. مقدمه و متن كتاب.

2. ضيائى، على‌اكبر، «دائرةالمعارف بزرگ اسلامى»، زير نظر كاظم موسوى بجنوردى و همكاران (چاپ دوم)، تهران، 1377.

3. صفرى فروشانى، نعمت‌الله، «پيشينه طبقات‌نگارى در ميان مسلمانان»، پايگاه مجلات تخصصى نور، مجله: كتاب ماه دين، شماره 55، ارديبهشت 1381، (18 صفحه، از 66 تا 83)، به آدرس:

http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/33750.


پیوندها

مطالعه کتاب طبقات الشافعية در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور