عسکری، حسن بن عبدالله
| نام | عسکری، حسن بن عبدالله |
|---|---|
| نام های دیگر | اب‍وال‍ه‍لال ال‍ع‍س‍ک‍ری
ابو هلال عسکری عسکری، ابوهلال حسن بن عبدالله |
| نام پدر | |
| متولد | |
| محل تولد | |
| رحلت | 395 هـ.ق |
| اساتید | |
| برخی آثار | اخبار المصحفین / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
الاوائل / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده التلخیص فی معرفه اسماء الاشیاء / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده الصناعتین : الکتابه و الشعر / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده الفروق فی اللغه : مصححه و مقابله علی عده مخطوطات و نسخ معتمده / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده |
| کد مولف | 282 |
معرفى اجمالى
حسن بن عبدالله بن سهل معروف به ابوهلال عسكرى، شاعر، اديب، لغت شناس و استاد در صنايع شعرى است. وى احتمالا در اوايل سده 4ق بين سالهاى 310 الى 320ق در عسكر مُكرَم (در استان خوزستان) زاده شد. اين شهر كه به دست يكى از اميران حجاج بن يوسف به جاى شهرك رستم گواد بنا نهاد شده بود، به سرعت آبادان گشت و چندين دانشمند از آن برخاستند كه شايد ابوهلال و استادش ابواحمد مشهورترين آنان باشند. ابوهلال نيز چنانكه در بررسى كتاب التلخيص او خواهيم ديد، گويى فارسى را زبان اصلى خود مى‌دانسته است. مى‌توان پنداشت كه او اصلا نژادى ايرانى داشت، زيرا نام نياى چهارمش مهران بوده است.
او كه ظاهرا همه عمر را در عسكر مكرم گذرانيد و همه‌ى آثار گرانمايه‌ى خويش را نيز همانجا تاليف كرد؛ اما معلوم نيست كه چرا مولفان كهن، چندان به او نپرداخته‌اند. ثعالبى كه نزديك‌ترين نويسنده به عصر اوست، تنها دو بيت از اشعار او را نقل كرده است. حدود 2 سال بعد از ابوهلال، ياقوت به جستجوى احوال او بر مى‌آيد و اما همه‌ى اطلاعات نيز بسيار اندك است.
تنها كسى كه به راستى حق استادى به گردن او دارد، ابو احمد عسكرى است. او مردى نام آور و استادى ارجمند بود، كه مجموعه‌ى آثار ابو احمد، با مجموعه‌ى تاليفات ابو هلال بى شباهت نيست. نزديكى شاگرد و استاد به حدى رسيد كه برخى ابوهلال را پسر خواهر ابو احمد پنداشتند. اما بر اين مدعا هيچ سندى در دست نيست.
ظاهرا ابوهلال، سخت در كار دانش اندوزى مى‌كوشيد. وى در قطعه‌اى كه در ستايش زمستان سروده، به شبهاى دراز درس خواندن و آموختن فقه، شعر، نحو و حديث اشاره مى‌كند؛ اما وى گويى هرگز نتوانست از دانشى كه اندوخته بود، بهره‌ى مادى ببرد و در جايى به تدريس و كسب معاش بپردازد. و اين مرد فاضل در بازار به خريد و فروش (پارچه فروشى) مشغول بوده است.
در مورد مذهب او بين مذهب شيعه و معتزله شك است كه بعضى مذهب تشيع او را قبول دارند و بعض ديگر، مذهب معتزله را مى‌پزيرند.
او در روز چهارشنبه دهم شعبان سال 395ق از دنيا رفته است. برخى نيز سال وفات او را 400 دانسته‌اند.
آثار:
چاپى:
1- الاوائل.
2- التلخيص فى معرفۀ اسماء الاشياء و نعوتها، يا التلخيص فى اللغۀ.
3- جمهرۀ الامثال.
4- ديوان شعر.
5- ديوان المعانى.
6- شرح ديوان ابى محجن الثقفى.
7- الصناعتين، الكتابظ و الشعر.
8- الفروق اللغويۀ.
9- فضل العطاء.
10- الكُرَماء.
11- المعجم فى بقيۀ الاشياء.
خطى:
12- الحث على طالب العلم.
13- رسالۀ فى ضبط و تحرير مواضع من ديوان الحماسۀ لابى تمام.
14- المعرب عن المغرب.
15- من احتكم من الخلفاء الى القضايا.
16- نوادر الواحد و الجمع.
17- الوجوه و النظائر.
آثار يافت نشده:
18- التبصرۀ.
19- الدرهم و الدينار.
20- رسالۀ فى العزلۀ و الاستئناس بالوحدۀ.
21- شرح الفصيح.
22- العمدۀ.
23- ما تلحن فيه الخاصۀ.
24- المحاسن فى تفسير القرآن.
وابسته‌ها
الفروق فی اللغة / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
أخبار المصحفین / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
الأوائل / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
الصناعتین، الکتابة و الشعر / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
التلخيص في معرفة أسماء الأشياء / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
جمهرة الأمثال / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
ديوان المعاني / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
تصحیح الوجوه و النظائر / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
شرح ما یقع فیه التصحیف و التحریف / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
الاوائل / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
ديوان المعاني (قاهره) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده