امینی نجفی، عبدالحسین

مقدمه

امینی، عبدالحسین

نام	امینی، عبدالحسین
نام های دیگر	علامه امینی امینی، عبدالحسین احمد امینی نجفی، عبدالحسین احمد
نام پدر
متولد	1281 هـ.ش
محل تولد
رحلت	1349 هـ.ش یا 1390 هـ.ق
اساتید
برخی آثار	الغدیر / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده تفسیر فاتحة الکتاب / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده المقاصد العلية في المطالب السنية / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده أدب الزائر لمن یمم الحائر / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
کد مولف	144

علامه امينى

حضرت علامه امينى، يكى از مجاهدان نستوه و عالمان عامل و مفاخر شيعه است كه در كارنامه درخشان خود جهاد علمى مستمرى دارد. وى در تمام عمر بابركت خويش از تلاش و كوشش بازنايستاد؛ چهل سال از عمر شريف خود را صرف كرد و ده هزار كتاب را ديد تا توانست موسوعه عظيم «الغدير» را به رشته تحرير درآورد و انصافا خدمت شايانى به ساحت مقدس اهل‌بيت(ع) و مكتب تشيع بنمايد.

در بدو امر به نظر مى‌رسد اين كتاب فقط واقعه «غدير خم» را بررسى كرده است، اما در واقع اين موسوعه بابركت، واقعه «غدير خم» را به‌عنوان نقطه آغازين امامت و ولايت مطرح نموده و سپس به دفع شبهات اين واقعه پرداخته است و در نهايت، همه مباحث كليدى تاريخ صدر اسلام را كه در مسئله امامت و ولايت نقش داشته است، مورد بررسى قرار داده است؛ حتى صلح امام حسن و قيام امام حسين(ع) نيز در اين كتاب بررسى شده است، تا چه رسد به حوادث زمان خلفاى سه‌گانه و زمان خود اميرالمؤمنين(ع).

ولادت و خاندان

شيخ عبدالحسين، فرزند شيخ احمد، فرزند شيخ نجف‌قلى (امين‌الشرع)، فرزند شيخ عبدالله (سرمست)، در سال 1320ق، در تبريز به دنيا آمد.

جد ايشان، شيخ نجف‌قلى، ملقب به «امين‌الشرع»، در سال 1257ق، در روستاى «سردها» از توابع شهرستان «سراب» زاده شد، سپس به تبريز مهاجرت نمود و از علماى بنام آنجا گرديد. وى در سال 1340ق، به رحمت ايزدى پيوست و جنازه‌اش به وادى‌السلام منتقل شد.

پدر ايشان، مرحوم شيخ احمد امينى، در سال 1287ق، به دنيا آمد و در سال 1304ق، تحصيلات حوزوى را نزد علماى بنام تبريز آغاز نمود و عالمى مقبول و مشهور گرديد و امامت جماعت يكى از مساجد آن ديار را عهده‌دار شد. وى در سال 1360ق، براى زيارت، به نجف اشرف مشرف گرديد و مورد استقبال علماى آنجا قرار گرفت. سرانجام در سال 1370ق، در همان خاك پاك، جان به جان‌آفرين تسليم كرد.

تحصيلات

علامه مجاهد، تحصيلات ابتدايى را نزد والد عالمش آغاز نمود، سپس راهى مدرسه طالبيه تبريز شد و نزد اساتيد فن به تحصيل علم پرداخت و دروس سطح را در آنجا فراگرفت، آن‌گاه راهى نجف اشرف شد و در درس خارج علماى نجف حاضر گرديد.

ايشان پس از تكميل مبانى، به تبريز بازگشت و ضمن تبليغ و تحقيق، به تأليف كتاب «تفسير فاتحة الكتاب» پرداخت، اما شوق به نجف، مانع بقاى ايشان در تبريز شد؛ سرانجام شهر مقدس نجف اشرف را جهت توطن دائمى انتخاب نمود و در آنجا مشغول خدمت علمى به آستان اميرالمؤمنين(ع) گرديد.

مسافرت‌هاى علمى

پس از سال 1364ق، كه مجلدات اوليه كتاب شريف «الغدير» منتشر گرديد، شخصيت علامه امينى كاملا جهانى شد؛ حتى شيخ دحدوح امام جمعه حلب هم بر اين كتاب تقريظ زد و مستبصر شد و از اطراف و اكناف ايشان را جهت سخنرانى دعوت نمودند.

لذا مسافرت‌هاى علمى ايشان كه اجابت اين دعوت‌ها بود، در مرحله اول براى يافتن مآخذ بيشتر جهت «الغدير» بود و در مرحله دوم به‌نوعى ترويج و معرفى آن محسوب مى‌شد؛ اما تفصيل اين مسافرت‌ها:

1. مسافرت از نجف به كرمانشاه و خراسان، در سال 1365ق؛

2. سفر به حج در سال 1375ق، براى دومين بار (ايشان در سال 1355ق، براى اولين بار به سفر حج مشرف شده بودند)؛

3. سفر يك‌ماهه به اصفهان و سپس نجف‌آباد، در سال 1376ق (اين سفر با استقبال مردم و منبرهاى عالى ايشان همراه بود)؛

4. سفر چهارماهه به هند، در سال 1380ق (جلد اول «ثمرات الأسفار إلى الأقطار» محصول اين مسافرت است)؛

5. سفر چهارماهه به سوريه، در سال 1384ق (جلد دوم«ثمرات الأسفار إلى الأقطار» محصول اين مسافرت است)؛

6. سفر بيست و پنج روزه به تركيه، در سال 1388ق.

اساتيد

الف) در حوزه علميه تبريز

1. والدش، شيخ احمد امينى (متوفاى 1370ق)؛

2. آيت‌الله سيد محمد بن عبدالكريم مولانا (متوفاى 1363ق)؛

3. آيت‌الله سيد مرتضى خسروشاهى (متوفاى 1376ق)؛

4. آيت‌الله شيخ حسين توتونچى (متوفاى 1360ق)؛

5. آيت‌الله شيخ على‌اصغر ملكى تبريزى.

ب) در حوزه علميه نجف اشرف

1. آيت‌الله سيد محمدباقر فيروزآبادى (متوفاى 1345ق)؛

2. آيت‌الله سيد ابوتراب خوانسارى (متوفاى 1346ق)؛

3. آيت‌الله ميرزا على ايروانى (متوفاى 1354ق)؛

4. آيت‌الله ميرزا ابوالحسن مشكينى (متوفاى 1358ق).

ج) اساتيدى كه به ايشان اجازه اجتهاد دادند

1. آيت‌الله سيد على، فرزند ميرزاى شيرازى (متوفاى 1355ق)؛

2. آيت‌الله ميرزاى نائينى (متوفاى 1355ق)؛

3. آيت‌الله شيخ عبدالكريم حائرى (متوفاى 1355ق)؛

4. آيت‌الله سيد ابوالحسن اصفهانى (متوفاى 1365ق)؛

5. آيت‌الله شيخ محمدحسين اصفهانى (متوفاى 1361ق)؛

6. آيت‌الله شيخ محمدحسين كاشف‌الغطاء (متوفاى 1373).

د) مشايخ روايى ايشان

1. آيت‌الله سيد على، فرزند ميرزاى شيرازى (متوفاى 1355ق)؛

2. آيت‌الله سيد ابوالحسن اصفهانى (متوفاى 1365ق)؛

3. آيت‌الله حاج آقا حسين قمى (متوفاى 1366ق)؛

4. آيت‌الله شيخ على‌اصغر ملكى تبريزى؛

5. شيخ على بن ابراهيم قمى (متوفاى 1373ق)؛

6. شيخ محمدعلى بن اردوبادى (متوفاى 1380ق)؛

7. آقابزرگ طهرانى (متوفاى 1389ق)؛

8. ميرزا يحيى خوئى (متوفاى 1364ق)؛

9. آيت‌الله حاج شيخ عبدالكريم حائرى يزدى (متوفاى 1355ق)؛

10. آيت‌الله شيخ على زاهد قمى (متوفاى 1373ق).

تأليفات

1. الغدير في الكتاب و السنة و الأدب؛

2. تفسير فاتحة الكتاب (طبع 1395ق، طهران)؛

3. شهداء الفضيلة (طبع 1355ق، نجف)؛

4. تحقيق كامل الزيارة (طبع 1356ق، نجف)؛

5. أدب الزائر لمن يمم الحائر (طبع 1362ق، نجف)؛

6. سيرتنا و سنتنا (طبع 1384ق، نجف)؛

7. تعاليق على رسائل الشيخ (مخطوط)؛

8. تعاليق على مكاسب الشيخ (مخطوط)؛

9. المقاصد العلية في المطالب السنية (طبع جديد، 1434ق، قم)؛

10. رياض الأنس (مخطوط)؛

11. رجال آذربايجان (مخطوط)؛

12. ثمرات الأسفار؛

13. العترة الطاهرة في الكتاب العزيز.

كتاب‌هاى استنساخ‌شده به دست مبارك ايشان

1. كتاب سليم بن قيس، سال استنساخ 1340ق؛

2. كتاب الحسين بن عثمان بن شريك، سال استنساخ 1346ق؛

3. كتاب الزهد (حسين بن سعيد اهوازى)، سال استنساخ 1346ق؛

4. كتاب أبى‌سعيد عباد العصفرى، سال استنساخ 1346ق؛

5. كتاب جعفر بن محمد الحضرمى، سال استنساخ 1346ق؛

6. كتاب خلاد السندى، سال استنساخ 1346ق؛

7. كتاب زيد النرسى، سال استنساخ 1346ق؛

8. كتاب عبدالله بن يحيى الكاهلى، سال استنساخ 1346ق؛

9. كتاب عبدالملك بن حكيم، سال استنساخ 1346ق؛

10. كتاب مثنى بن وليد الحناط، سال استنساخ 1346ق؛

11. كتاب محمد بن مثنى الحضرمى، سال استنساخ 1346ق؛

12. مختصر أصل علاء بن رزين، سال استنساخ 1346ق؛

13. مسائل على بن جعفر، سال استنساخ 1346ق؛

14. نوادر على بن اسباط، سال استنساخ 1346ق؛

15. الأخبار المسلسلات (جعفر بن احمد قمى)، سال استنساخ 1346ق؛

16. الأربعون حديثا في مناقب أميرالمؤمنين(ع) (ابن ابى‌الفوارس)، سال استنساخ 1346ق؛

17. تزويج أميرالمؤمنين(ع) ابنته من عمر بن الخطاب (شيخ مفيد)، سال استنساخ 1346ق؛

18. مقتضب الأثر (ابن عياش جوهرى)، سال استنساخ 1346ق؛

19. المزار الكبير (شيخ محمد بن مشهدى، 510- 594)، سال استنساخ 1347ق؛

20. الأمالى (شيخ مفيد، 336- 413)، سال استنساخ 1347ق؛

21. نوادر الأثر في أن عليا خير البشر (شيخ جعفر بن احمد قمى، زنده در 329)، سال استنساخ 1347ق؛

22. الأنوار الباهرة في انتصار العترة الطاهرة (سيد ابن طاوس، 589- 664)، سال استنساخ 1347ق؛

23. خصائص الأئمة (سيد رضى، 359- 406)، سال استنساخ 1347ق؛

24. صفات الشيعة (شيخ صدوق، 305- 381)، سال استنساخ 1353ق؛

25. المناقب المائة (ابن شاذان قمى، 460)، سال استنساخ 1364ق؛

26. إيضاح دفائن النواصب (ابن شاذان قمى، 460)، سال استنساخ 1364ق؛

27. الطرف (سيد ابن طاوس، 589- 664)، سال استنساخ 1364ق؛

28. المختصر من كتاب الموافقة لابن سمان (زمخشرى، 462- 538)، سال استنساخ 1380ق؛

29. مفتاح النجاء في مناقب آل العباء (حافظ بدخشانى، متوفاى حدود 1126)، سال استنساخ 1380ق؛

30. المناقب (ابن مغازلى شافعى، متوفاى 483)، سال استنساخ 1380ق؛

31. الإشارة إلى سيرة المصطفى و تاريخ من بعده من الخلفاء (علاءالدين مغلطاى بن قليچ، متوفاى 762)، سال استنساخ 1380ق؛

32. روضة الفردوس (على بن شهاب‌الدين همدانى)، سال استنساخ 1380ق؛

33. كتاب الغايات (ابن رازى، جعفر بن احمد قمى، از علماى قرن چهارم)؛

34. كتاب درست بن ابى‌منصور (از رجال طبقه پنجم)؛

35. مصادقة الإخوان (شيخ صدوق، 305- 381)؛

36. الأربعون حديثا (محيى‌الدين حلبى، 914- 843)؛

37. الأربعون حديثا (شيخ عزالدين حسين بن عبدالصمد، 984- 918)؛

38. الأربعون عن الأربعين من الأربعين (شيخ منتجب‌الدين رازى، 600- 504)؛

39. الأعمال المانعة من الجنة (ابن رازى جعفر بن احمد قمى، از علماى قرن چهارم)؛

40. جامع الأحاديث (ابن رازى جعفر بن احمد قمى، از علماى قرن چهارم)؛

41. دعائم الإسلام (قاضى نعمان مغربى، 259- 363)؛

42. اليقين في إمرة أميرالمؤمنين(ع) (سيد ابن طاوس، 589- 664)؛

43. كتاب السقيفة (سليم بن قيس هلالى، حدود 90)؛

44. الإجازة الكبيرة لعلماء الحويزة (سيد عبدالله جزائرى، 1112- 1173)؛

45. المسائل الأربعون الكلامية (شهيد اول، 734- 786)؛

46. جذوة السلام في نظم مسائل الكلام (شيخ محمد بن طاهر سماوى، 1292- 1370)؛

47. جمل الآداب (شيخ محمد بن طاهر سماوى، 1292- 1370)؛

وفات

علامه مجاهد در عصر روز 28 ربيع‌الثانى 1390، برابر با 12 تيرماه 1349 در تهران، به ملاقات معبود خويش شتافت و پس از تشييع باشكوه در تهران، با هواپيما به بغداد برده شد و در شهرهاى مقدس كاظمين و كربلا تشييع گرديد و سرانجام به نجف اشرف منتقل شد و پس از تجديد عهد با مولايش، در مقبره شخصى كنار كتابخانه به خاك سپرده شد.

منابع

1. اقتباس از امين شريعت (ويژه‌نامه همايش رونمايى از كتاب «المقاصد العلية»، تأليف علامه امينى)، شامل مقالات و گفتگوهايى در باره كتاب و مؤلف آن، به كوشش جمعى از نويسندگان، ناشر: بنياد محقق طباطبايى، چاپ اول، بهار 1392.

2. الغدير، علامه امينى، ج1، 156، ج2، ص25.

3. ترجمه الغدير، مقدمه، ج1، ص16 و 17، 154؛ ج3، ص43 و 44.

4. اعتقادات، شيخ صدوق، ص110.

5. شهداء الفضيلة، علامه امينى، مقدمه استاد دانشمند شيخ محمد خليل الزين عاملى، ص4، ص7.

6. انديشه اصلاحى در نهضت‌هاى اسلامى، محمدجواد صاحبى، ص208 و 209.

7. حماسه غدير، محمدرضا حكيمى، ص480.

8. فرياد روزها، محمدرضا حكيمى، ص24.

9. گلشن ابرار، سيد على‌رضا سيد كبارى، ج2، ص726.

10. مجله كوثر، سال اول، شماره دوم، ص42.