اختصاص
«اختصاص» ترجمه فارسى كتاب «الاختصاص» اثر ابوعبدالله محمد بن محمد(336-413ق) معروف به شيخ مفيد مى‌باشد كه بر پايه متن مصحَّح على اكبر غفارى توسط حسين صابرى ترجمه و تحقيق شده است.
| نام کتاب | اختصاص |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | الاختصاص
الاختصاص. فارسی |
| پدیدآورندگان | صابری، حسین (مترجم)
مفید، محمد بن محمد (نويسنده) |
| زبان | فارسی |
| کد کنگره | BP 129 /م7 الف3041 |
| موضوع | ائمه اثناعشر - احادیث
احادیث شیعه - قرن 4ق. |
| ناشر | شرکت انتشارات علمی و فرهنگی |
| مکان نشر | تهران - ایران |
| سال نشر | 1388 هـ.ش |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE16036AUTOMATIONCODE |
در ابتداى كتاب، مقدمه‌اى از مترجم افزوده شده كه در آن، نكاتى در مورد ترجمه و ويژگى‌هاى آن، بيان گرديده است:
1- على اكبر غفارى-محقق متن عربى- پاورقى‌هاى ارزشمندى نگاشته كه اين پاورقى‌ها، مگر آن‌ها كه شرح يك واژه بوده، عمدتاً به فارسى برگردانده شده‌اند. برخى از ارجاع‌هاى محقق متن عربى نيز ارجاع به منابع حديثى و مآخذى بوده كه حديث ياد شده در متن «اختصاص»، در آن‌ها نيز وجود دارد و يا آن را از «اختصاص»، نقل كرده‌اند. مترجم اين پاورقى‌ها را نيز ترجمه كرده و آن‌ها را با حرف «ح» متمايز ساخته است (مقدمه مترجم، ص بيست‌وهشت).
2- از آن روى كه منابع ارجاعى در پاورقى، فاقد مشخصات كتاب‌شناختى‌اند و گاه نيز محقق به منابعى كه اكنون چاپ‌هاى متداول‌تر يا مفيدترى دارند، مترجم در بسيارى از موارد افزون بر اين منابع و گاه به جاى اين منابع، به مآخذى ديگر ارجاع داده است. بخشى از اين منابع، بر «اختصاص» تقديم دارند و روايت مذكور در «اختصاص» در آن‌ها به همان سند اختصاص يا به سند ديگر نقل شده، بخشى نيز پس از دوران شيخ مفيد تأليف شده‌اند و حديث را به نقل از «اختصاص» يا بدون استناد به اين كتاب، نقل كرده‌اند (همان، ص بيست‌ونه).
مترجم تا جايى كه توانسته، به اين منابع ارجاع داده و در پايان كتاب نيز مشخصات كتاب‌شناختى اين مآخذ را در كتاب‌نامه مترجم آورده است. به همين دليل و به هدف اختصار، در پاورقى‌ها جز در مورد كتاب‌هايى كه نام همانند دارند، نام مؤلف درج نشده است. پاورقى‌هاى مترجم نيز با حرف «م» مشخص شده‌اند (همان).
از آنجا كه در متن عربى، به رغم تصحيح استاد غفارى، همچنان خطاها يا تصحيف‌هايى به چشم مى‌خورد و يا در مواردى عبارت نامفهوم است، مترجم در اين‌گونه موارد، نسخه‌هايى ديگر و گاه منابع متقدم بر اختصاص يا متأخر از آن را مبناى ترجمه قرار داده و البته ازآن‌روى كه درصدد ارائه تصحيحى ديگر براى اثر نبوده، لزوما همه اين موارد را يادآور نشده است (همان).
3- در متن عربى اثر، دو «استدراك» وجود دارد. چون اين استدراك‌ها تكمله‌هايى بر دو حديث از احاديث مذكور در متن هستند، مترجم اين تكمله‌ها را به‌صورتى مفصل‌تر و به نقل از منابع، در ذيل همان احاديث ترجمه كرده است (همان).
4- مترجم در ترجمه آيه‌هاى قرآن كريم، از ترجمه استاد فولادوند نقل كرده و جز در مواردى كه همسانى سياق مى‌طلبيده، در آن‌ها تصرف نكرده است. هرچند اين به معناى نداشتن ملاحظاتى بر اصل ترجمه مذكور نيست (همان).
5- از آنجا كه كتاب «الاختصاص» فاقد فصل‌بندى است، مترجم در هر جا متن با «بسم الله الرحمن الرحيم» آغاز شده و يا نشان از آغاز يك «گزيده ديگر» بوده است، متن را از يك سوم صفحه آغاز كرده است، بى‌آنكه شماره‌اى بر فصل بنهد يا كلمه فصل را به‌كارگيرد (همان).
مترجم در درون متن نيز كوشيده است افزون بر عنوان‌هايى كه در تصحيح غفارى بر مجموعه‌هايى از احاديث نهاده شده است، براى هر حديث و گاه نيز چند حديث هم مضمون، عنوانى قرار دهد. اين عنوان‌ها داخل دو قلاب [ ] قرار گرفته‌اند (همان، ص سى).
فهرست مطالب، در ابتدا و كتاب‌نامه مترجم در تحقيق اين اثر، به همراه نمايه آيات؛ ابيات شعر؛ نام‌هاى كسان، جاها، قبيله‌ها و فرقه‌ها؛ كتاب‌ها و نمايه موضوعى، در انتهاى كتاب آمده است.
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب.
پیوندها