حسن ابراهیم حسن


حسن ابراهيم حسن، مورخ و مترجم مصرى است. او در 1310ق (1271ش) / 1892 در شهر طنطا در مصر به دنيا آمد. پس از اتمام تحصيلات مقدماتى، وارد مدرسه عالى تربيت معلم و سپس دانشگاه ملى مصر (نام فعلى آن: دانشگاه قاهره) شد و در 1338ق (1299ش) / 1919 تحصيلاتش را به پايان رساند و با گرفتن راتبه (بورس) دولتى راهى انگلستان گرديد. رساله دكترى خود را با عنوان «فاطميان در مصر - با تأكيد دستاوردهاى سياسى و دينى آنها» زير نظر مستشرق مشهور، توماس ارنولد، در دانشگاه لندن به پايان رساند و در 1307ش / 1928 در رشته فلسفه تاريخ فارغ‌التحصيل شد.

حسن، حسن ابراهیم
نام حسن، حسن ابراهیم
نام های دیگر ع‍ل‍ی‌ اب‍راه‍ی‍م‌، ح‍س‍ن‌

ح‍س‍ن‌ ع‍ل‍ی‌ اب‍راه‍ی‍م‌

نام پدر
متولد
محل تولد طنطا
رحلت
اساتید
برخی آثار تاریخ الإسلام: السیاسي و الدیني و الثقافي و الإجتماعي / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

تاریخ سیاسی اسلام / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

کد مولف AUTHORCODE3431AUTHORCODE

پس از آن، حسن ابراهيم حسن به قاهره بازگشت. از 1315 تا 1321ش / 1936 - 1942، در دانشگاه قاهره تاريخ اسلام تدريس كرد، سپس به رياست دانشكده ادبيات اين دانشگاه رسيد و در 1330ش / 1951، رئيس دانشگاه اَسْيوط شد.

حسن ابراهيم حسن دومين مورخ مصرى (پس از عزيز سوريال عطيه) بود كه در دانشگاه‌هاى امريكا، پنسلوانيا و كاليفرنيا، تاريخ اسلام و تاريخ خاور نزديك را درس داد. او همچنين در دانشگاه رباط در مغرب و دانشگاه بغداد در عراق به تدريس پرداخت. وى در 1347ش / 1968 در بغداد درگذشت و جنازه‌اش به قاهره منتقل و در آنجا دفن گرديد.

حسن ابراهيم حسن علاقه خاصى به تاريخ فاطميان داشت. وى با تأليف عبيد اللّه المهدى امام الشيعة الاسماعيلية و مؤسس الدولة الفاطمية فى بلاد المغرب، با مشاركت طه احمد شرف (قاهره 1327ش / 1948)، و المعز لدين اللّه الفاطمى (قاهره 1333ش / 1964) نشان داد كه در زمينه تاريخ فاطميان، از مورخان پيشتاز است. او همچنين توجه ويژه‌اى به موضوع گسترش اسلام در جهان داشت و در اين زمينه بيش از ساير مورخان نسل اول مصر از خود علاقه نشان داد و كتاب‌هايى چون انتشار الاسلام فى القارة الأوربية، انتشار الاسلام و العُروبة فى ما يلى الصحراء الكبرى جنوباً و فى شرقى القارة الافريقية و غربيها (قاهره 1336ش / 1957) و نيز مقالاتى چون «انتشار الاسلام بين المغول و التتار» در مجله كلية الآداب، جامعة القاهرة (1312ش / 1933) و «انتشار الاسلام فى الهند» در همان مجله (1323ش / 1944) نوشت كه الگويى براى مورخانى چون حسين مؤنس و حسن ابراهيم محمود شد.

ديگر آثار او عبارتند از: النُظُم الاسلامية كه آن را با همكارى برادرش، على ابراهيم حسن، نوشته است (قاهره 1318ش 1939/)؛ مصر الاسلامية من الفتح العربى الى الفتح العثمانى (قاهره 1321ش / 1942)؛ زعماء الاسلام (قاهره 1332ش / 1953)؛ اليمن البلاد السعيدة (قاهره 1337ش / 1958)؛ مقاله «كافور الاخشيد و المأمون و علىٌّ الرضا» در مجله كلية الآداب و ترجمه چند كتاب به عربى: السيادة العربية و الشيعة و الاسرائيليات فى عهد بنى أمية، اثر فان فلوتن (1302ش / 1923)؛ اوراق البَردى العربية بدار الكتب المصرية، اثر گرومان (1313ش / 1934)؛ الدعوة الى الاسلام، اثر توماس ارنولد (1326ش / 1947) و سيرة القاهرة، اثر استانلى لين پول (1329ش / 1950).

برجسته‌ترين اثر تاريخى وى كتاب چهار جلدى تاريخ الاسلام السياسى و الدينى و الثَقافى است كه به زبان‌هاى ديگر، از جمله انگليسى و فارسى، ترجمه شده است.

منابع مقاله

  1. ايمن فؤاد سيد، «رُوّاد الدراسات التاريخية فى العصور الوسطى و الاسلامية»، المجلة التاريخية المصرية، ج 39 (1418)؛
  2. محمد مؤنس عوض، رُوّاد تاريخ العصور الوسطى فى مصر، قاهره 2007.


وابسته‌ها

تاریخ الإسلام: السیاسي و الدیني و الثقافي و الاجتماعي / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

تاریخ سیاسی اسلام (ترجمه) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده