درس‌هايی در نقد وهابيت

درس هايی در نقد وهابيت
پدیدآوران	طبسی، نجم‌ الدین (نويسنده)
ناشر	دليل ما
مکان نشر	ایران - قم
سال نشر	1389ش
چاپ	1
شابک	‎978-964-397-658-3
موضوع	وهابیه - دفاعیه‌‎ها و ردیه‌‎ها
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‎‏/‎‏ط‎‏2‎‏د‎‏4‎‏ ‎‏1389 238 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

درس‌هایی در نقد وهابیت، تألیف نجم‌الدین طبسی (متولد 1334ش)، به بررسی و نقد مستند عقاید و دیدگاه‌های وهابیت در خصوص برخی مسائل اعتقادی و فقهی مسلمانان، مانند توسل، شفاعت، زیارت قبور و نذر می‌پردازد و هدف آن دفاع از سیره و روش مسلمانان در طول تاریخ اسلام است.

انگیزه نگارش

هدف اصلی از نگارش این اثر بررسی و نقد علمی عقاید و نظرات وهابیت با ادله عقلی و نقلی است تا اینکه از تحرکات و نفاق‌افکنی آنان جلوگیری شده و از جامعه اسلامی طرد شوند .

ساختار

کتاب در یک جلد تنظیم شده و شامل یک سرآغاز (مقدمه) و سیزده بخش اصلی با عناوین مختلف اعتقادی و فقهی مورد اختلاف است.

سبک نگارش

1. ساختار استدلالی-تطبیقی: معمولاً هر بحث با ذکر دیدگاه وهابیت آغاز شده و سپس با ارائه پاسخ‌های مستدل و شواهد متعدد از منابع اسلامی پی گرفته می‌شود.
2. استناد به منابع اهل‌سنت: نویسنده به‌وفور از کتب معتبر اهل‌سنت (حدیث، تفسیر و تاریخ) برای اثبات مدعای خود استفاده می‌کند
3. تکیه بر سیره صحابه و تابعین: در بخش‌های مختلف، اعمال و رفتار صحابه و تابعین به‌عنوان شاهد شرعی بر مشروعیت اعمالی چون توسل و تبرک و سوگند ذکر شده است
4. استفاده از دلایل نقلی و عقلی: نویسنده برای پاسخ به دیدگاه‌های وهابیت، از هر دو نوع دلیل قرآنی/روایی (نقلی) و استدلال‌های منطقی (عقلی) بهره می‌برد

گزارش محتوا

وهابیت بر پایه اتهاماتی که به شیعه و اهل‌سنت در خصوص توسل و استغاثه وارد می‌کند، حکم به شرک و کفر عموم مسلمانان داده است. نویسنده در سرآغاز کتاب با ذکر خاطره‌ای از سفر خود به مکه در سال ۱۳۸۷ش، اشاره می‌کند که در آنجا با یکی از علمای وهابی در مورد این اتهامات به بحث پرداخته و با ذکر پاسخ‌هایی مستند و صریح از منابع اهل‌سنت به این اتهامات پاسخ داده و تاریخچه تأسیس وهابیت را مطرح کرده است.

اولین مبحث کتاب به موضوع توسل و ریشه‌های اعتقادی آن اختصاص دارد. توسل به معنای واسطه قراردادن پیامبران و صالحان به درگاه خداوند متعال است. نویسنده مشروعیت توسل را از دو منظر قرآن کریم (مانند آیه «وابتغوا الیه الوسیلة»(مائده/35)) و احادیث بررسی می‌کند. در ادامه، نمونه‌های تاریخی از توسل حضرت آدم، دستور پیامبر اکرم(ص) در این زمینه، و عمل صحابه (مانند بلال بن حارث) به قبر پیامبر(ص) برای طلب باران در زمان خشکسالی، نقل شده است. همچنین، توسل عالمانی چون حاکم نیشابوری، ابو الحسین فقیه شافعی و ابوالحسن خلال به قبور ائمه (مانند امام رضا(ع) و امام کاظم(ع)) به‌عنوان شواهد تاریخی و فتوای مذهبی ذکر شده است .

شفاعت، به معنای درخواست برداشته‌شدن کیفر و مجازات از مستحقان آن می‌پردازد. نویسنده اثبات می‌کند که شفاعت پیامبر در روز قیامت مورد پذیرش همه فرقه‌های اسلامی است. این بخش به درخواست شفاعت از پیامبر در دوران زندگی و پس از وفات ایشان می‌پردازد و نمونه‌هایی از طلب شفاعت حضرت علی، ابوبکر و دیگر صحابه از پیامبر(ص) را نقل می‌کند. سپس دیدگاه وهابیت در خصوص حرام بودن درخواست شفاعت در دنیا و پاسخ مستدل به این دیدگاه‌ها بر مبنای آیات و روایات ارائه می‌شود.

تبرک به معنای طلب خیروبرکت از آثار و بقایای پیامبران و صالحان است. این بخش پس از بیان دیدگاه وهابیت که تبرک را شرک و حرام می‌دانند، دلایل متعددی بر مشروعیت آن ارائه می‌دهد.

نمونه‌های عملی از تبرک مسلمانان به خاک قبر پیامبر، خشت‌های کنار قبر حمزه، و آثار باقی‌مانده از پیامبر مانند پیراهن، مو و آب وضو ذکر شده است. فتوای علمای اهل‌سنت، از جمله شافعی، محب‌الدین طبری و مالک مبنی بر جواز تبرک جستن به قبور صالحان و آثار پیامبر، نیز ارائه می‌شود

استغاثه (درخواست حاجت) استغاثه از موضوعاتی است که در طول تاریخ بین مسلمانان رایج بوده است. نویسنده دیدگاه ابن تیمیه را مبنی بر شرک بودن استغاثه از غیر خدا (حتی از پیامبر(ص)) نقد می‌کند و نمونه‌هایی از استغاثه صحابه و علمای اهل‌سنت نزد قبر مطهر پیامبر اکرم(ص) را ذکر می‌کند. همچنین، استغاثه به قبور اهل‌بیت(ع) (مانند مقام امام حسین(ع) در قاهره و بارگاه امام رضا(ع) در طوس) و قبور صحابه و عالمان دیگر اهل‌سنت (مانند ابوحنیفه و احمد بن حنبل) در دفع مشکلات و طلب حاجت، به‌عنوان عمل رایج مسلمانان در طول تاریخ، مستند شده است.

وهابیت زیارت قبور (به ویژه اگر مستلزم سفر باشد) را حرام می‌دانند، در حالی که نویسنده با استناد به آیات و روایات، مشروعیت و استحباب زیارت قبر پیامبر(ص) و دیگر قبور صالحان را ثابت می‌کند. این بخش به احادیثی اشاره دارد که پیامبر(ص) به زیارت قبور امر فرموده‌اند و سیره صحابه و تابعین در زیارت قبور، به ویژه قبر پیامبر(ص) (مانند رفتار عمر بن خطاب)، را شرح می‌دهد. همچنین، رد دلایل وهابیت در تحریم سفر برای زیارت قبور با نقد حدیث «لا تشد الرحال» مطرح شده است. نقل قول‌هایی از فقهای اهل سنت در جواز زیارت قبور، مانند عسقلانی و سمهودی، و سیره مسلمانان در زیارت قبور بزرگان (مانند قبر بلال حبشی، سلمان فارسی، و ائمه) ارائه شده است

وهابیت حتی از روشن‌کردن چراغ بر روی قبرها را نیز جایز نمی‌داند و حال‌آنکه شواهدی از سنت نبوی وجود دارد که جواز این عمل را اثبات می‌کند. از جمله اینکه ترمذی می‌نویسد: ابن عباس گوید: پیامبر خدا(ص) شبانه وارد قبرستانی شد، سپس بر روی قبری چراغی روشن کرد

آخرین مبحث، گریه و اقامه مجالس عزا است. این بخش به بررسی سیره تاریخی، سیره عملی پیامبر اکرم(ص) و سیره صحابه و تابعین در خصوص عزاداری و گریه بر مردگان، از جمله اقامه عزا برای امام حسین(ع)، می‌پردازد و دیدگاه وهابیت در تحریم این امور را نقد می‌کند

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.