درآمدی بر تاریخ جامعه‌شناسی شناخت

درآمدی بر تاریخ جامعه‌شناسی شناخت
پدیدآوران	آش‍ت‍ی‍ان‍ی‌، م‍ن‍وچ‍ه‍ر (نويسنده)
عنوان‌های دیگر	تاریخ جامعه‌شناسی شناخت
سال نشر	1399ش
چاپ	1
شابک	‎‏‫‬‮‭978-622-670013-9
موضوع	شناخت (جامعه شناسی)
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	4د5آ 175 BD
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

درآمدی بر تاریخ جامعه‌شناسی شناخت، اثر منوچهر آشتیانی است. موضوع کتاب از عنوان آن پیداست. این کتاب، یک مقدمه بر تاریخ این رشته محسوب می‌گردد. هدف کلی کتاب، ارائه اصول و مباحث بنیادی مرتبط با جامعه‌شناسی شناخت است. این حوزه به بررسی رابطه میان جامعه و شناخت می‌پردازد و همچنین مقالات و مطالب اصلی اندیشمندان برجسته این علم را در خود جای داده است. نویسنده، در این اثر سعی دارد تا خواننده را با تاریخچه جامعه‌شناسی شناخت تا حد امکان به‌طور جامع آشنا سازد.

ساختار

کتاب، مشتمل است بر:

1. پیشگفتار؛
2. چیستی جامعه‌شناسی شناخت؛
3. جامعه‌شناسی شناخت و تاریخ اندیشه؛
4. جامعه‌شناسی شناخت در آرای اندیشمندان؛
5. دورکهایم و جامعه‌شناسی شناخت؛
6. جامعه‌شناسی شناخت در دوران جدید؛
7. بحث‌های توضیحی و انتقادی؛
8. مؤخره.

گزارش محتوا

• این کتاب با پیشگفتاری آغاز می‌شود که در آن نویسنده به ریشه‌های نخستین این متن (که در سال 1354 با عنوان «جامعه‌شناسی معرفتی» نوشته شد) و هدف کلی خود از معرفی مفاهیم اصلی و بنیان‌گذاران این دانش، به خواننده ایرانی، اشاره می‌کند.

• در بخش «چیستی جامعه‌شناسی شناخت»، به بیان اصطلاح «جامعه‌شناسی شناخت» (Sociology of Knowledge) و معادل‌های آن همچون جامعه‌شناسی معرفت و جامعه‌شناسی آگاهی، پیوند و رابطه دیالکتیکی (دوسویه) میان جامعه و شناخت در آرای جامعه‌شناسان شناخت، انکار پیوند میان جامعه و شناخت و تعریف جامعه‌شناسی شناخت پرداخته می‌شود.

• بخش «جامعه‌شناسی شناخت و تاریخ اندیشه»، به مباحثی همچون: جامعه‌شناسی شناخت در ایران، تاریخ پیدایش تفکر عقلانی، تکوین علم جامعه‌شناسی شناخت، رابطه دیالکتیکی شناخت و هستی در جامعه‌شناسی شناخت، تأثیر وقایع اجتماعی، فرهنگی و تمدنی بر جامعه‌شناسی شناخت و مطلق‌گرایی و نسبی‌گرایی در جامعه‌شناسی شناخت می‌پردازد.

مبحث «تأثیر وقایع اجتماعی، فرهنگی و تمدنی» از این بخش، به نقش جریان‌های اجتماعی، فرهنگی و تاریخی، مانند سوسیالیسم، نقد مارکسیسم و تحولات قرون وسطا بر پیدایش و توسعه جامعه‌شناسی شناخت اشاره دارد.

• در بخش «جامعه‌شناسی شناخت در آرای اندیشمندان»، آرای مهم‌ترین بنیان‌گذاران و اندیشمندان این حوزه به‌تفصیل مورد بررسی قرار می‌گیرد. این اندیشمندان، عبارتند از: ویلهلم یروزالم، امیل دورکهایم، ماکس شئلر، کارل مانهایم و....

• در بخش «دورکهایم و جامعه‌شناسی شناخت»، رابطه دیالکتیکی فکر و وجود در تاریخ بشر و اصول بنیادین جامعه‌شناسی شناخت او، که بر مباحثی چون وجدان جمعی، رابطه معارف با دیانات، بررسی سرشت اخلاقیات و سرچشمه آن در جامعه و... تکیه دارد و... به‌صورت مفصل گزارش شده است.

بخش «جامعه‌شناسی شناخت در دوران جدید»، به بررسی مباحثی همچون: گرون والد و سه مرحله تاریخی رابطه بین شناخت و هستی اجتماعی، هگل و تئوری‌ هیستوریکی جامعه‌شناسی شناخت، مسئله اساسی پیوند وجود فکری، تقابل تئوری پسیکولوژیکی و تئوری هیستوریکی در مسئله پیوند وجودی و نتایج حاصل از آن و... می‌پردازد.

در بخش «بحث‌های توضیحی و انتقادی»، کارکرد جامعه‌شناسی شناخت (همچون کارکرد توضیحی و انتقادی)، هدف اصلی جامعه‌شناسی شناخت، دو نوع جامعه‌شناسی شناخت (خرد و کلان‌نگر)، رابطه این علم با تفکرات ایدئولوژیکی، بحث نسبیت تاریخی (که اشاره به این دارد که چگونه حقایق در بستر تاریخی تغییر می‌کنند) و... بررسی شده است.

منابع مقاله

پیشگفتار و متن کتاب.