الزینة في الکلمات الإسلامیة العربیة

    از ویکی‌نور
    الزینة في الکلمات الإسلامیة العربیة
    الزینة في الکلمات الإسلامیة العربیة
    پدیدآورانابو حاتم رازی، احمد بن حمدان (نويسنده) همدانی، حسین (مصحح)
    ناشرمرکز الدراسات و البحوث اليمني
    مکان نشر[بی جا] - [بی جا]
    سال نشر1415ق - 1994م
    چاپ1
    زبانعربی
    تعداد جلد2
    کد کنگره
    /الف2ز9 82/2 BP
    نورلایبمطالعه و دانلود pdf

    الزینة في الکلمات الإسلامية اثر ابوحاتم احمد بن حمدان رازی (متوفی 322ق)، كتابی است در اصطلاحات اسلامی كه غير منظم تدوين شده و با تحقیق حسین بن فیض‌الله همدانی یعبری حرازی، منتشر شده است.

    کتاب حاضر، یکی از آثار لغوی اسماعیلیه می‌باشد که دارای شیوه خاصی بوده و با کتب لغوی دیگر، متفاوت است؛ زیرا مؤلف در آن، به بحث تطوری و تاریخی لغت از دوران جاهلی تا عصر اسلامی پرداخته و تغییری را که بر الفاظ وارده شده، بازگو کرده است و از این لحاظ، کتاب از اهمیت ویژه‌ای، برخوردار است[۱].

    ابوحاتم این کتاب را برای خدمت به دعات و مستجیبان مذهب اسماعیلی نوشته است و جنبه دینی و تعلیمی در آن، بسیار قوی است و اهمیت آن در زمینه مباحث لغوی، فراوان است و علاوه بر جنبه لغوی، در زمینه مصطلحات اسلامی نیز بسیار خوب بحث کرده است[۲].

    ابوحاتم در مقدمه نسبتاً طولانی کتاب، به برخی از مسائل مربوط به لغت پرداخته است و در همین مقدمه، از آن‌که می‌گوید: «فارسیان نیز پیامبری داشته‌اند و او را به فارسی کتابی بوده است»، به اهمیت و فضیلت زبان عربی بر دیگر زبان‌ها پرداخته و در همین مورد، فضیلت اسلام را بر دیگر ادیان، بیان کرده و می‌گوید: «زبان عربی، زبان قرآن و زبان رسول‌الله(ص) است»[۳].

    شیوه ابوحاتم در این کتاب، همچون دیگر تصانیف و تآلیف که به ترتیب حروف تهجی می‌باشد، نیست؛ او روی‌هم‌رفته، کلماتی را که مورد بحث قرار داده، در چهار بخش، بیان کرده است: بخشی را به ذات الهی و اسماء و صفات خداوند، بخشی را به عالم و ظواهر طبیعت و بخشی را هم به انسان، اختصاص داده است. در یک بخش هم از رسالات دینی و به‌ویژه اسلام و عقاید مربوط به اسلام و آنچه که به عبادات و معاملات اسلامی، بستگی دارد، بحث می‌کند[۴].

    هدف ابوحاتم از تألیف کتاب، آن است که وی می‌خواسته آنچه که در نصوص دینی از الفاظ غریب وجود دارد، توضیح دهد و در واقع، یک نوع هدف مذهبی داشته، زیرا در کتاب خود، به بحث از فرق اسلامی هم پرداخته است[۵].

    پانویس

    1. ر.ک:علوی مقدم، سید محمد،ص265
    2. ر.ک:همان، ص273
    3. همان
    4. همان،ص277
    5. همان،ص278

    منابع مقاله

    علوی مقدم، سید محمد، «کتاب الزینة، اثر مشهور ابوحاتم رازی»، مطالعات اسلامی، بهار و تابستان 1356، شماره 22 و 23.


    وابسته‌ها