الوسيط في الأمثال

الوسيط في الأمثال
پدیدآوران	واحدی، علی بن احمد (نويسنده) عبدالرحمن، عفیف (محقق)
سال نشر	1395ق - 1975م
چاپ	1
زبان	عربی
تعداد جلد	1
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

الوسيط في الأمثال اثر ابوالحسن علی بن احمد بن محمد واحدی (متوفی 468ق)، در معرفی ضرب‌المثل‌هایی که بین اعراب معروف می‌باشد.

واحدی در مقدمه کتاب، به این نکته اشاره دارد که سه کتاب در موضوع امثال تألیف کرده که آن‌ها را «البسيط»، «الوسيط» و «الوجيز» نامیده است و این بدان معناست که وی پیش از این، اقدام به تألیف دو کتاب مفصل و مختصر پیرامون امثال نموده که اثر حاضر، حد وسط آن دو کتاب می‌باشد.

وی همچنین در مقدمه، به بیان این موضوع پرداخته است که مطالب کتاب، در بیست و هفت باب تنظیم خواهد شد، اما گویا این مطلب را فراموش کرده و یک باب به تعداد ابواب، افزوده و آن را، به بیست و هشت باب رسانده است. او کتاب خود را حرف همزه آغاز کرده و عنوان باب نخست را چنین انتخاب کرده است: «الباب الأول حرف الهمزة فی ذکر نبذة من أمثال العرب مما أوله الهمزة» (باب نخست: حرف همزه در ذکر خلاصه‌ای از امثال اعراب که با حرف همزه شروع می‌شود) و شاید این انتخاب عنوان، اعترافی صریح باشد بر این که وی قصد نداشته است که تمام ضرب المثل‌هایی که با همزه شروع می‌شود را ذکر کند، زیرا این کار را در کتاب «البسیط» انجام داده است. سپس شروع به ذکر ضرب‌المثل‌هایی نموده است که فقط بر اساس حرف آنها، طبق حروف الفبا تنظیم شده است، به گواه این‌که ضرب‌المثل نخست: «أحلم من الأحنف» بوده و بعد از آن، ضرب‌المثل «أحسن من دب ودرج» آمده و پس از آن، ضرب‌المثل «استراح من لا عقل له» و از این امر معلوم می‌شود که ترتیب حروف الفبا، فقط بر طبق حرف نخست، لحاظ شده است نه حروف بعدی.

واحدی در این کتاب، از پرداختن به جنبه‌های لغوی، غافل نشده، بلکه به توضیح و تشریح واژگان دشوار پرداخته و به این موضوع نیز، توجه بسیاری داشته و نظرات مختلف در مورد یک کلمه را به دقت مورد بحث و بررسی قرار داده است. همچنین اهتمام وی به منابعی که از آنها مطالبی را نقل می‌کند، کاملا روشن است زیرا از ذکر بیش از یک روایت یا یک محقق برای یک مثال یا یک خبر واحد، ابایی ندارد.

منابع مقاله

مقدمه کتاب.