مجموعه فتاوی ابن بابویه
| نام کتاب | مجموعه فتاوی ابن بابویه |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | |
| پدیدآورندگان | ابن بابویه، علی بن حسین (نويسنده)
بروجردی، عبد الرحیم (گردآورنده) اشتهاردی، علی پناه (حاشيه نويس) |
| زبان | عربی |
| کد کنگره | |
| موضوع | |
| ناشر | اخلاص |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1406 هـ.ق |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE386AUTOMATIONCODE |
مؤلف
حاج شيخ عبد الرحيم بن محمد حسين بروجردى.
اين كتاب در بردارندۀ فتاواى على بن حسين بن بابويه قمى (م 329 ق) در اكثر ابواب فقهى است كه توسط عالم بزرگوار حاج شيخ عبد الرحيم بروجردى از مختلف الشيعة علامۀ حلّى و كتاب‌هاى شيخ صدوق گردآورى شده است و به پاورقى‌ها و تصحيح عالمانه و دقيق آية الله شيخ على پناه اشتهاردى مزين شده است.
دوره‌هاى فقه
از قديمى‌ترين فقهايى كه نظريات آنان در كتب فقهى ذكر شده است، على بن حسين بن بابويه، حسن بن ابى عقيل و ابن جنيد هستند.
در دورۀ اوليۀ فقه صاحبان فتوا همچون على بن بابويه (م 329 ق) و جعفر بن قولويه (م 368 ق) صرفا براساس متن روايات فتوا مى‌داده‌اند تا جايى كه فتاواى آنان در هنگام نبودن روايات به منزلۀ احاديث اهل بيت (ع) مورد استناد و استدلال واقع مى‌شده است.
به همين دليل نيز در الذكرى شهيد اوّل (م 786 ق) آمده است: و قد كان الأصحاب يتمسكون بما يجدونه في شرايع الشيخ أبي الحسن بن بابويه رحمه اللّه عند إعواز النصوص لحسن ظنّهم به و إن فتواه كروايته و بالجملة تنزل فتاويهم منزلة روايتهم (صفحۀ 4 و 5 الذكرى).
در اين كتاب سعى شده است با جمع‌آورى فتاواى على بن بابويه از كتاب‌هاى فرزندش شيخ صدوق در من لا يحضره الفقيه، المقنع، الهداية، علل الشرايع، العيون كه با تعبير «قال والدي رحمه الله في رسالته إليّ» از وى نقل نموده است در كنار هم مجموعه‌اى ارزشمند در اختيار عالمان و فضلاء علوم دينى قرار گيرد.
علت تأليف
از آنجايى كه آية الله العظمى آقا حسين بروجردى (م 1380 ق) استاد گردآورندۀ كتاب، بارها شاگردان خود را ترغيب و تشويق به فتاواى قدماء اصحاب اماميه مى‌كرده است و آنها را دريافت كنندگان مسائل فقهى از متن روايات اهل بيت (ع) معرفى مى‌كرده است بنابراين وى علاقه داشته است كه نظريات على بن بابويه از كتاب‌هاى فرزندش شيخ صدوق و موسوعه‌هاى فقهى مثل مختلف الشيعة گردآورى شود.
آنچنان كه در مقدمۀ كتاب به نقل از آية الله عظمى بروجردى آمده است: كان يقول قدس سره إنّه كان لعليّ بن بابويه القمي رسالة سمّي برسالة الشرايع لم تصل هذه الرسالة إلينا و لكن فتاواه كثيرا إما منقولة في كتب ولده الصدوق فمن تصدّى و تحمل للجمع بين الفتاوى في موسوعة واحدة بحيث يجعلها كرسالة واحدة مستقلة كان مأجورا عند الله إن شاء الله.
به دلايلى كه ذكر شد حاج شيخ عبد الرحيم بروجردى تصميم به جمع‌آورى فتاواى على بن بابويه گرفته و در اين امر آية اللّه حاج شيخ على پناه اشتهاردى وى را يارى داده كه با نگارش مقدمۀ كتاب در فضيلت كسب علم، طريقۀ استنباط احكام و طريقۀ جمع‌آورى اين دو رساله، زندگى‌نامۀ على بن بابويه و حسن بن ابى عقيل و پاورقى‌هاى عالمانه‌اش برارزش اين كتاب افزوده است.
پس از بازنگرى مطالب كتاب توسط آية الله اشتهاردى و جبران نقايص آن با استفاده از مختلف الشيعة علامۀ حلّى و ساير كتب فقهى، اين كتاب به حضرت آية الله عظمى سيد محمدرضا گلپايگانى عرضه شده است و ايشان پس از تأييد آن اجازۀ چاپ آن را براى استفاده در حوزه‌هاى علميّه در سال 1406 ق داده است.
تاريخ انتشار
كتاب موجود در سال 1406 ق در چاپخانۀ اخلاص در قم چاپ شده است.
تقسيم‌بندى مطالب
مباحث مطرح شده در كتاب شامل مقدمه و كتاب‌هاى طهارت، صلاة، زكاة، صوم، اعتكاف، حج، متاجر، وصيت، نكاح، طلاق و توابع آن، عتق و نذر، صيد و ذباحه، اطعمه، آداب معاشرت، قضاء، شهادات، ميراث و حدود است.