منجد، صلاح‌الدین
| نام | منجد، صلاح‌الدین |
|---|---|
| نام‌های دیگر | صلاح‌الدین المنجد |
| نام پدر | |
| متولد | 1920 م |
| محل تولد | دمشق |
| رحلت | |
| اساتید | |
| برخی آثار | معجم المؤرخین الدمشقیین و آثارهم المخطوطة و المطبوعة |
| کد مؤلف | AUTHORCODE02240AUTHORCODE |
دكتر صلاح‌الدين منجد، در سال 1920م در دمشق متولد شد. او فرزند شيخ عبدالله منجد شيخ القراء دمشق بود.
او تحصيلات آكادميك خود را در رشته حقوق گذراند. منجد در دانشگاه سوربن فرانسه تحصيل كرد و دكترايش را با رساله نظام سياسى اسلام از آنجا گرفت. در دانشگاه فرانكفورت و مدتى را در دانشگاه پرينستون به عنوان استاد مدعو گذراند و پس از آن مقيم لبنان شد و آثار بسيارى را آنجا نوشت و تصحيح كرد و خود منتشر نمود. اما پس از ناآرامى‌هاى جنگ در لبنان، در جده رحل اقامت افكند و پايان عمرش در حجاز سپرى شد.
منجد با تلاش مداوم در مطالعه علوم مختلفى چون تاريخ، ادبيات و سياست، نامش در آغاز جوانى در كنار بزرگان پژوهش‌هاى فرهنگى نشست و در دوره‌هاى بعد با كسب تجربه و تحقيق بيشتر در متون، از ناموران عرصه پژوهش در متون كهن و نسخ خطى اسلامى و تاريخ كتاب و كتابت شد و كارهاى ارزشمند بسيارى را در اين موضوعات نگاشت كه شمار آن‌ها بيش از يكصد و پنجاه اثر است. با سفرهاى بسيارى كه در آن‌ها به مخطوطات اسلامى اهتمام مى‌ورزيد و فهارس كوچك و بزرگ زيادى كه از مجموعه‌هاى خطى نگاشت و در زمينه‌هاى پژوهشى خود در دانشگاه‌هاى مختلف دنيا سخنرانى كرد و از جمله به مسكو، كمبريج، توبينگن، مونيخ، پاريس و در ايران به تهران، مشهد و شيراز و در كراچى، دهلى، استانبول، بغداد و شهرهاى اسلامى ديگر سفرهاى علمیكرد، از او با عنوان «سندباد المخطوطات» ياد می‌كردند.
آثار
نمونه فهرست‌نگارى نسخ خطى او فهرست مخطوطات عربى كتابخانه كنگره در واشنگتن است و از جمله آثار معجمى او، معجم ما ألف عن رسول‌الله(ص)، معجم النساء، أعلام التاريخ و الجغرافيا عند العرب و كتاب معجم الخطاطين و النساخين فى الإسلام و نمونه تصحيحش، العبر فى خبر من غبر ذهبى و أمراء دمشق فى الإسلام صفدى، جلد اول تاريخ دمشق ابن عساكر، أدب الغرباء ابوالفرج، برخى رسائل جاحظ و مصنفات ابن ابى‌الدنيا و الأئمة الاثنی‌عشر ابن طولون است و تصحيح كتاب رسل الملوك و من يصلح للرسالة و السفارة ابن فراء كه جايزه بهترين تحقيق متون كهن را از مجمع العلمى العربى دمشق گرفت.
پژوهش‌هاى تاريخى منجد تيزبينانه‌اند كه از جمله آن‌ها، دراسة عن الخلفاء الأمويين، دمشق عند الرحالين و كتاب المشرق فى نظر المغاربة مى‌باشد و آقاى آصف فكرت رساله ياقوت مستعصمى او را به فارسى برگرداند و در سال 1370ش در مشهد منتشر كرد. پژوهشى هم كه در تاريخ خط خصوصاً در ادوار اوليه آن در جوامع عربى در دراسات عن الخط العربى دارد، بسيار پرمغز است. منجد دو كار مجزا يكى در اصول فهرست‌نگارى نسخ خطى و ديگرى در روش تحقيق و تصحيح متون نيز تأليف كرد و در معهد المخطوطات قاهره- كه زمانى مديريت آن را نيز بر عهده داشت- منتشر شد.
چنان‌كه از فهرست آثارش نيز هويداست به تاريخ و ميراث علمى دمشق اهتمام داشت و دوست و شاگرد نزديك محمد كردعلى، نویسنده مشهور بنيانگذار المعهد العلمى العربى بود. البته برخورد غير علمى محمد كردعلى در آثارش نسبت به آثار شيعى، در كارهاى منجد ديده نمى‌شود و منجد پژوهشگرى بود كه چندان در انديشه معادلات مذهبى نبود. از اساتيد ديگرش شيخ محمد بهجة البيطار بود و خليل مردم بيك شاعر مشهور.
كهولت سن و فراموشى در پايان زندگانیش او را به گوشه خانه و تنها ميان فرزندانش كشاند. وى در سن نود سالگى روز نوزدهم ژانويه سال 2010م در رياض از دنيا رفت. درگذشت منجد در رسانه‌ها انعكاسى را كه انتظار مى‌رفت نداشت. حتى ده روز پس از درگذشتش خبرى از او در رسانه‌هاى عربى جز يك مورد بسيار كوچك در يك روزنامه در رياض كه خبر برگزارى مراسم زنانه و مردانه را داده بود چيز ديگرى يافت نمى‌شد.
وابسته‌ها
معجم المؤرخین الدمشقیین و آثارهم المخطوطة و المطبوعة