قاموس المصطلحات الفلسفية عند صدرالمتألهين
| قاموس المصطلحات الفلسفیة عند صدرالمتألهین | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | حاج حسن، علی (مترجم) سجادی، جعفر (نويسنده) |
| ناشر | معهد المعارف الحکمية |
| مکان نشر | بیروت - لبنان |
| سال نشر | 1426 ق |
| چاپ | 1 |
| موضوع | واژهنامهها |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | PJR* |
قاموس المصطلحات الفلسفية عند صدرالمتألهين ، ترجمه عربى «فرهنگ اصطلاحات فلسفى ملا صدرا» تأليف سيد جعفر سجادى، به قلم على الحاج حسن است. احمد ماجد بر كتاب مقدمه زده است.
از آنجا كه كتاب‌شناسى اين اثر درباره متن اصلى ذكر شده، در اين نوشتار نكاتى درباره تعريب ذكر مى‌شود:
- احمد ماجد در مقدمه‌اش بر كتاب ابتدا به بررسى چگونگى تكوين و مراحل تطور اصطلاح فلسفه اسلامى پرداخته است. وى مراحل تطور را چهار مرحله دانسته است. مراحل ترجمه، تثبيت، پختگى و مرحله صدرايى كه اين قاموس بر مبناى آن تدوين شده است. وى سپس به تبيين ويژگى‌هاى مصطلح فلسفى صدرايى پرداخته است. وى تصريح مى‌كند كه برخى از اين اصطلاحات از مواد موجود در معجم‌هاى اصطلاحى گرفته شده، ولى ابعاد جديدى به آن اعطا شده است؛ به‌عنوان مثال اصطلاحاتى مانند وجود و عدم كه ديگر فلاسفه از آن تعاريفى دارند، صدرا از آن تعريف جديدى ارائه مى‌كند؛ يا از مصطلحات كلامى مانند حشر و نشر و ميزان، معانى جديدى ارائه مى‌كند كه به فهم فلسفى نزدیک تر است و لذا ناچار به انضمام آن به معجم فلسفى هستيم. همچنين صدرا به مصطلحات فلسفى، بسيارى از اصطلاحات منتزع از قرآن كريم و روايات شريفه را افزوده است كه منجر به ايجاد مصطلحات جديدى شده كه در سابق رايج نبوده است. ديگر اينكه بسيارى از مصطلحاتى كه در فلسفه صدرايى ذكر شده از عرفان، حكمت اشراقى و قصه‌هاى دينى گرفته شده است و آخر اينكه بسيارى از مصطلحات فلسفى محض از تأويل و تفسير ذوقى در فلسفه صدرالمتألهين ناشى شده است؛ مثلاً خيال نزد فارابى، ابن سينا، ابن رشد و ابوالبركات بغدادى با معانى موجود نزد صدرا متفاوت است؛ حتى فهم سهروردى غير از معنايى است كه صدرا فهميده است (مقدمه، صفحه أ - ب).
- ترتيب قاموس به حسب لفظ است بدون ارجاع به ريشه؛ مثلاً لفظ «موجود» تحت حرف ميم آمده نه واو و لفظ «تأثير» تحت حرف تاء ذكر شده است...
- توجه نويسنده به بيان معنا براى اصطلاح فلسفى مختص به ملا صدرا، او را در بيشتر اوقات از اشاره به معانى رايج نزد بقيه فلاسفه بازنمى‌دارد.
- اين قاموس زواياى تفكر صدرايى را گرد آورده و پيش روى خواننده قرار مى‌دهد...
- نويسنده از بيشتر نوشته‌هاى صدرا كمك گرفته است و به يك چاپ از كتاب اكتفا نكرده و نتيجه آن ديدگاه جامع دقيقى از فلسفه صدرايى بوده است.
- مقدمه تحقيقى جامع دكتر سجادى، تاريخ فلسفه اسلامى را به شكل مختصر تعليم مى‌دهد. همچنين مصادر حكمت متعاليه، اسامى فلاسفه و متكلمين و راويانى كه اسامى آنها در كتاب‌هاى صدرا وارد شده را به‌علاوه اسامى كتب وارده در تأليفاتش را ذكر مى‌كند (ر.ک: همان، صفحه ج).
فهرست مطالب در ابتدا و فهرست منابع در انتهاى كتاب ذكر شده است.
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب.