یغمایی، حبیب
| نام | یغمایی، حبیب |
|---|---|
| نام های دیگر | |
| نام پدر | |
| متولد | 1280 هـ.ش یا 15 ق |
| محل تولد | سمنان |
| رحلت | 1363 هـ.ش |
| اساتید | |
| برخی آثار | نامه مینوی: مجموعه سی و هشت گفتار در ادب و فرهنگ ایرانی به پاس پنجاه سال تحقیقات و مطالعات مجتبی مینوی |
| کد مؤلف | AUTHORCODE5573AUTHORCODE |
حبيب يغمايى محقق ادبى، روزنامه‌نگار و شاعر ايرانى، در سال 1280ش، در شهرك خور، مركز ناحيه جندق و بيابانك زاده شد.
پدرش، حاج ميرزا اسدالله منتخب السادات خورى بود. از طرف مادر، تبار او به يغماى جندقى مى‌پيوست. پدرش در سال 1310ش در خور درگذشت و در بقعه امامزاده داود به خاک سپرده شد.
دوران كودكى حبيب در خور به سر آمد. در مكتب‌خانه، نخست قرآن را آموخت و سپس به كسب دانش‌هاى مقدماتى روى آورد. از كودكى طبع موزون او بر همگان آشكار شد و برخى خواسته‌هاى خود را به زبان شعر بيان مى‌كرد.
حبيب هنوز ده، يازده سال بيش نداشت كه در سال 1288ش، دستجات كاشانى به سركردگى نايب حسين كاشى و پسرش ماشاءالله خان كاشى براى نخستين‌بار به بيابانك وارد شدند. اينان از جلوى نيروهاى مشروطه‌خواه بختيارى فرار كرده و خود را به اين ناحيه رسانده بودند. منتخب السادات و فرزندانش را دستگير كردند و اموالشان به غارت رفت. ماشاءالله خان كه نسبت به پدرش متعادل‌تر بود، چون دانست منتخب السادات شاعر است و در امور ديوانى و منشيگرى تسلط دارد، او را به دبيرى خود برگزيد و مأمور كرد منظومه‌اى مفصل در گزارش كارها و لشكركشى‌هايش بسرايد. اين منظومه با نام فتح‌نامه نايبى كه در چند هزار بيت در مدتى كوتاه و به اجبار سروده شده، هر چند از حيث ادبى و هنرى واجد ارزش نيست، اما اصيل‌ترين روايت از ماجراجويى‌هاى اين گروه آشوبگر است.
حبيب در سال 1295ش عازم دامغان شد تا در مدارس آنجا به تحصيل بپردازد و در آنجا، نخست در مدرسه ناظميه به تحصيل مشغول شد و در سال 1300ش رهسپار تهران گرديد. نخست در مدرسه آليانس به تحصيل پرداخت. سپس در دارالمعلمين مركزى به ادامه تحصيل در رشته ادبى مشغول شد. در آنجا، از محضر استادان نامى آن روزگار چون ابوالحسن فروغى (رئيس دارالمعلمين) و عباس اقبال بهره برد. در همين دوره، با مجتبى مينوى كه او نيز در دارالمعلمين تحصيل مى‌كرد آشنايى يافت. مينوى سال‌ها بعد به اروپا رفت و زمانى كه يغمايى مجله يغما را به راه انداخت، از همان ابتدا، به همكارى با مجله يغما پرداخت و در سال‌هاى نخست در هر شماره، مقاله‌اى علمى از وى درج شده است.
پس از پايان تحصيل در دارالمعلمين و مدرسه عالى حقوق، يغمايى ابتدا مدت كوتاهى به عنوان رئيس اداره آمار به خور رفت و سپس به استخدام وزارت معارف درآمد و به عنوان رئيس معارف سمنان به آن شهر انتقال يافت. خور بيابانك در آن زمان تابع سمنان بود و يغمايى اولين مدرسه را در زادگاه خود تأسيس كرد.
در سال 1309ش به تهران انتقال يافت و دبيرى چند مدرسه از جمله دارالفنون و عضويت اداره انطباعات به عهده او گذارده شد. وزير معارف وقت براى تأليف كتاب‌هاى درسى، وى را به كار گماشت و بدين سبب برخى اشعار ساده‌اش از جمله شعر «زاغ و روباه» در كتب درسى فارسى ابتدايى راه يافت و باعث شهرت او بين دانش‌آموزان شد.
در سال 1312ش همكارى مستمر او با محمدعلى فروغى آغاز شد كه تا پايان عمر فروغى در 1321ش ادامه يافت. در اين دوران كليات سعدى به تصحيح فروغى با همكارى يغمايى انتشار يافت. همزمان يغمايى گرشاسب‌نامه اسدى طوسى را ويرايش و چاپ كرد و كتابى محققانه به نام «سعدى‌نامه» گردآورى كرد و به چاپ رساند.
يغمايى كار در زمينه تصحيح متون را طى دهه‌هاى بعد نيز پى گرفت و موفق به تصحيح ترجمه «تفسير طبرى» شد.
وى در سال 1327ش، رئيس فرهنگ کرمان شد و سه ماه در آن سمت بود. در همان سال مجله يغما را تأسيس كرد. او چند سال هم در مدارس عالى از جمله دانشسراى عالى تدريس كرد و درس‌هايى چون بديع، قافيه و صناعات ادبى را سال‌ها تدريس كرده بود و رساله‌اى به منظور تدريس قافيه تأليف كرد كه چند بار تجديد چاپ شد. در سال 1331ش رئيس اداره انطباعات شد و به پيشنهاد او نام اداره به اداره نگارش تغيير يافت.
در سال 1356ش دانشگاه تهران، طى مراسمى به چند تن از دانشمندان كشور چون حبيب يغمايى و دكتر رعدى آذرخشى، دكتراى افتخارى در رشته ادبيات اعطا كرد.
بى‌ترديد، بزرگ‌ترين خدمت يغمايى به زبان فارسى و حوزه پژوهش‌هاى ايرانى، چاپ و نشر مرتب مجله يغما طى سى‌ويك سال است.
وى در 24 ارديبهشت 1363ش در تهران درگذشت. پيكر او به خور بيابانك منتقل شد و در آرامگاه احداثى وى به خاک سپرده شد.
آثار
از جمله تأليفات و تصحيحات اوست:
- جغرافياى جندق و بيابانك.
- رجال عصر مشروطيت.
- علم قافيه.
- نامه مينوى.
- ترجمه تفسير طبرى.
- نمونه نظم و نثر فارسى.
- تصحيح گلستان سعدى.
- تصحيح گرشاسب‌نامه، اسدى طوسى.
- منتخب شاهنامه.
- تصحيح قصص‌الانبيا، ابواسحاق نيشابورى.
وابسته‌ها
قصص الانبیاء (ابن خلف نیشابوری)