طب و فلسفه علوم طبیعی
| نام کتاب | طب و فلسفه علوم طبیعی |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | کتاب طب و فلسفه علوم طبیعی |
| پدیدآورندگان | اصفهانی، محمدمهدی (مقدمه نويس)
ناظم، اسماعیل (نويسنده) |
| زبان | فارسی |
| کد کنگره | R 133 /ن2ط2 |
| موضوع | پزشکی - فلسفه |
| ناشر | دانشگاه علوم پزشکی ايران، موسسه مطالعات تاريخ پزشکی، طب اسلامی و مکمل |
| مکان نشر | تهران - ایران |
| سال نشر | 1387 ش |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE12480AUTOMATIONCODE |
طب و فلسفه علوم طبيعى تألیف اسماعيل ناظم از پيشگامان عرصه طب سنتى ايران است. مؤلف در سخن آغازين خود هدف از نگارش اين اثر را چنين بازگو می‌كند: «در هر علمى پيش‌نيازهايى وجود دارد كه اين پيش‌نيازها گاهى در مقدمه علوم آمده و گاه نيز نيامده است. علم طب نيز از اين بحث خارج نيست. در كتب طبى مانند خلاصة الحكمة و مفتاح الطب ابن‌هندو تصريح شده كه طبيب بى‌نياز از فلسفه نمى‌باشد و به‌قدر رفع احتياج، بايد به فلسفه بپردازد.»
اين جزوه گردآورى مطالب فلسفى از كتب مختلف است كه جهت دانشجويان اين رشته آماده شد و تا حد ممكن سعى شده از دخل و تصرف و اظهار نظر در مطالب آن خوددارى شود.
ساختار
كتاب داراى تبويب و فصل‌بندى خاصى است، بلكه مؤلف مباحث مورد نظر را در پى هم تحرير نموده است. مباحث مطرح شده دراين كتاب عبارتند از:
1. فلسفه و ديدگاه اطباء پيرامون آن.
2. نفس و اقسام آن.
3. قواعد كلى فلسفى در طب سنتى.
كه اين مبحث بيشترين حجم كتاب را به خود اختصاص مى‌دهد.
مؤلف در اين بخش ابتدا قواعد فلسفى و كلياتى را كه در كتب طب به آنها اشاره شده نقل مى‌كند و سپس به شرح تفسير هر قاعده به صورت جداگانه مى‌پردازد.
گزارش محتوا
كتاب طب و فلسفه شايد تنها نگاشته‌اى است كه به مباحث فلسفى آن هم از ديدگاه پزشکى پرداخته است. از اين‌رو قابل توجه است و اشكالات و نواقص آن تا حدى قابل چشم‌پوشى است.
از سوى ديگر اين اثر، نگاشته‌اى فارسى است و براى بسيارى از كسان كه با زبان عربى آشنا نيستند و مطالعه كتاب‌هاى فلسفى -كه اكثراً به زبان عربى است و برايشان دشوار است- سودمند است.
امتياز ديگر اين اثر بهره‌مندى از منابع متعدد و معتبر فلسفى است. كتابها و منابع زير، بخشى از اين مستندات است:
الشواهد الربوبيه (طب و فلسفه، ص51)، كتاب شفاء (همان، ص76)، المباحث المشرقيه (همان، ص512)، ايضاح المقاصد من حكمة عين القواعد (همان، ص79)، اصول المعارف (همان، ص80)، الاسفار الاربعة (همان، ص83)، رساله دعاوى القلبيه (همان، ص85)، الرسالة الكمالية فى الحقائق الالهية (همان، ص89)، التحصيل (همان، ص91)، شوارق الالهام (همان، ص98)، سير حكمت در اروپا (همان، ص101)، شرح حال و آراء فلسفى ملاصدرا (همان، ص105)، شرح منظومه (همان، ص110)، رساله اثبات المفارقات (همان، ص118)، شرح حكمة الاشراق (همان، ص119)، مجموعه رسائل فارابى (همان، ص122)، تهذيب المنطق (همان، ص123)، انوار الملكوت فى شرح الياقوت (همان، ص129).
خصوصيت ديگر اين اثر نقل آراء فلاسفه اروپايى و گاه نقد آنهاست. (رك طب و فلسفه، ص211). علاوه بر اين وى در پايان بعضى از مباحث به منابع متعددى براى مطالعه بيشتر اشاره مى‌كند. (همان، ص56 و 178).
وضعيت كتاب
كتاب طب، فلسفه و علوم طبيعى به همت موسسه مطالعات تاريخ پزشکى، طب اسلامى و مكمل دانشگاه علوم پزشکى ايران با مقدمه‌اى كوتاه به قلم آقاى دكتر محمد مهدى اصفهانى منتشر شده است.
كتاب فاقد فهرست است و در پاورقى كتاب آدرس آيات و برخى مطالب كتاب آمده است.
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب