جواد، مصطفی

مصطفی جواد
مصطفی جواد
نام کامل	مصطفی جواد مصطفی ابراهیم بیاتی
نام پدر	جواد
ولادت	1904م
محل تولد	بغداد، عراق
رحلت	17 دسامبر 1969م
طول عمر	65 سالگی
پیشه	شاعر، محقق، زبان‌شناس، مورخ
اطلاعات علمی
درجه علمی	دکتری
دانشگاه	سوربون پاریس
اساتید	أنستاس کرملی
برخی آثار	شناخت‌نامه ابوجعفر النقیب: زندگانی، آرا و اندیشه‌ها; رحلة مدام دیولافوا من المحمرة إلی البصرة و بغداد; الدیوان; نساء الخلفاء المسمی جهات الأئمة الخلفاء من الحرائر والإماء;
	v; t; e;

مصطفی جواد (1321-1388ق)، شاعر، نویسنده، محقق، مصحح، تاریخ‌دان، زبان‌شناس عراقی، عضو «المجمع العربی» در دمشق و بغداد

ولادت

مصطفی بن جواد بن مصطفی بن ابراهیم بیاتی در سال 1904م در منطقه القشلة بغداد از پدر و مادری از طایفه ترکمن به دنیا آمد.^[۱] او نسب به خاندانی از غلات ساکن «قره تپه» کرکوک می‌رسانید.^[۲] نیای پدرش، ابراهیم، یا نیای خودش، مصطفی، از غالیگری دست برداشته، مذهب شیعه امامی اختیار کرده و از «قره تپه» کرکوک به بغداد کوچیده بود.

پدرش، استاد جواد خیاط، از خیاطان نامور و بلندآوازه بغداد بود که دچار نابینایی شد.^[۳]

از سنین کودکی به با پدرش به مجالس سوگواری امام حسین(ع) شرکت می‌کرد، در این مجالس او با بسیاری از اشعار و مراثی در سوگ اهل بیت(ع) آشنا شد و بسیاری از آن اشعار را حفظ می‌کرد. همین عامل سبب گرایش او به شعر و ادب و شکوفایی اشعارش گردید. بعدها از خود او نقل کردند شمار اشعاری که حفظ کرده بود، کمتر از بیست و پنج هزار بیت نیست.

تحصیلات

مصطفی پس از درگذشت پدر، مدتی را به اشتغال گذراند تا به مدد یکی از خویشانش به مدرسۀ جعفریۀ بغداد راه یافت و در آنجا به حفظ بیشتر متون ادبی و شعری و نیز آموختن زبان بیگانه تشویق شد.

عاقبت به دارالمعلمین راەیافت و در آنجا آشنایی و دلبستگی افزونتری بە ادبیات عربی، و تاریخ سرزمین‌های عربی زبان -به ویژه عراق- یافت.

گفته‌اند دو چیر مایه تعمیق و توسعۀ گرایشهای ادب آموزانه و تاریخ پژوهانۀ وی گردید: یکی ارتباط با پدر أنستاس کرملی(١٨۴۶-١٩۴٧م) کە ادیب و تاریخ‌دانی برجسته بود. دیگر، حضور درپاريس و ارتباط با علّامه محمّد قزوینی.^[۴]

مصطفی جواد پس از خروج از دارالمعلمین، چندی به آموزگاری پرداخت. سپس در قاهره زبان فرانسه آموخت و آنگاه راهی دانشگاه سوربن در پاریس (1934-1939) شد و کارشناسی ارشد و دکتری خود را در دانشگاه سوربن در شته ادبیات عرب به پایان رسانید.^[۵]

در پاریس با علامۀ قزوینی آشنایی ومراوده یافت. مصطفی جواد از قزوینی بسیار آموخت؛ او هم به این فاضل جوان اعتقاد و علاقه پیدا کرد. مصطفی جواد در پاريس بسيار صرفه جویانه زیست و تا می‌توانست از وقت و درآمدش در راه عكسبردارى و استنساخ نسخ خطی ارزشمند بهره برد. زمانی که از پاریس با درجۀ دکتری باز می‌گشت، انبوهی عکس و رونوشت نسخەهای خطی را به همراه آورد.

در سال 1939 به بغداد بازگشت و به سمت استادی در دارالمعلمین (دانشکده معارف فعلی) منصوب شد. در سال 1967 به مقام استادی تمام رسید.^[۶]