التلقين في الفقه المالکي

التلقین فی الفقه المالکی، نوشته ابومحمد عبدالوهاب بن علی بن نصر بغدادی (362-422ق)، یک دوره کامل از فروعات فقهی مذهب مالکی را به اختصار دربردارد. در حاشیه این نسخه چاپی، «تحصیل ثلج الیقین فی حلّ معقّدات التلقین» نوشته ابوالفضل سجلماسی درج شده، که شرحی بر متن التقین است. این دو کتاب به قلم ابو اویس محمد بو خُبزه حسنی تطوانی و ابوالفضل بدر بن عبدالإله عمرانی طنجی، تصحیح و پژوهش شده‌اند.

التلقين في الفقه المالکي
پدیدآوران	قاضی عبد الوهاب، عبد الوهاب بن علی (نويسنده) سجلماسی، ابوالفضل (نويسنده) حسنی تطوانی، محمد بو خبزه ( محقق) عمرانی طنجی، بدر بن عبدالإله ( محقق)
عنوان‌های دیگر	تحصیل ثلج الیقین فی حل معقدات التلقین مع ما انضاف الی تهذیبه من تفسیر مشکل غریبه
ناشر	دار الکتب العلمية
مکان نشر	لبنان - بیروت
سال نشر	2008م
چاپ	2
شابک	‎-
موضوع	فقه مالکی - قرن 5ق.
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‎‏/‎‏الف‎‏2‎‏ت‎‏8 178/5 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

التلقین از نیکوترین کوتاه‌نوشت‌هایی است که قاضی عبدالوهاب در فقه مالکی نگاشته است. عالمانی چون ابن کثیر کتاب او را برای طلبه‌ها منبع شمرده‌اند. نویسنده در این اثر از روش ابن جلّاب در کتاب «التفریع» تأثیر پذیرفته است و همچون استادش، راه و روش عالمان بغداد را نپیموده است؛ آنان در تدریس فقه، به مذهب خود بسنده نمی‌کردند و آرای مذاهب دیگر را آورده، دیدگاه خود را در پایان بیان می‌نمودند. اما عبدالوهاب در التقین به ذکر دیدگاه خود در مذهب مالکی بسنده نموده و حتی آرای عالمان دیگر همین مذهب را نیز ذکر نکرده است. البته در کتاب او بدون تصریح به آرای مذاهب دیگر، اشاراتی به آن‌ها دیده می‌شود. دقت و نکته‌سنجی در تعابیر، کتاب او را به جایگاهی رسانده است که عالمی چون «قرافی» التلقین را یکی از پنج کتابی برشمرده است که فقه مالکی را استوار نموده است. او در کتابش «الذخیرة» می‌نویسد: «من با گزینش خود، خواسته‌ام متن پنج کتابی را که مالکی‌های شرق و غرب عالَم به آن‌ها توجه تام دارند؛ یعنی «المدونة»، «الجواهر»، «التلقین»، «الجلاب» و «الرسالة»، به گونه‌ای گردآورده و مرتب سازم که هر فرع فقهی در زیر اصل و مرکزش جای گیرد». شرح جامع و کاملی از التلقین به دست تمیمی مارزی (453-536ق) انجام یافته است. البته، خود قاضی عبدالوهاب «التلقین» را ناتمام شرح نموده است.‏

مباحث کتاب عبارتند از: «طهارت؛ نماز؛ جنازه‌ها؛ زکات، روزه؛ اعتکاف؛ مناسک حج؛ جهاد؛ قَسم‌ها و نذرها؛ قربانی و عقیقه؛ نکاح، طلاق؛ داد و ستدها؛ اجاره؛ حجر و تفلیس؛ شفعه و قسمت؛ جنایات، قصاص و دیه؛ حدود؛ قطع؛ داوری و شهادات؛ اَحباس، وقف‌‎ها، صدقه‌ها، بخشش‌ها، وصیت‌ها؛ فریضه‌ها و میراث‌ها».

منابع مقاله

1. متن کتاب.
2. تمیمی مازری، محمد بن علی، شرح التلقین، بیروت، دارالغرب الإسلامی، الطبعة الاولی، 1997م.