مازری، محمد بن علی
| نام | مازری، محمد بن علی |
|---|---|
| نامهای دیگر | أبي عبدالله محمد بن علي بن عمر بن محمد التميمي المازري |
| نام پدر | علی |
| متولد | 453ق |
| محل تولد | مهدیه تونس |
| رحلت | 18 یا 8 ربیع‌الاول سال 536ق |
| اساتید | ابوالحسن علی بن محمد ربعی |
| برخی آثار | إيضاح المحصول من برهان الأصول |
| کد مؤلف | AUTHORCODE46183AUTHORCODE |
محمد بن علی مازری (443 یا 453-536)، فقیه و محدث بزرگ مالکی، که در شهر «مهدیه» در تونس کنونی به دنیا آمد و در همان جا درگذشت. عبدالحمید قیروانی از جمله اساتید و قاضی عیاض از شاگردان او بودند. «إیضاح المحصول من برهان الأصول» از آثار اوست.
ولادت
ابوعبدالله محمد بن علی بن عمر بن محمد تمیمی مازری، در حدود 443ق، به دنیا آمد. برخی تولد وی را 453ق/1061م، دانسته‌اند.
موطن
وی در شهر «مهدیه» در تونس کنونی به دنیا آمد، زندگی کرد و در همان جا درگذشت.
مازری منسوب به قصبه «مازره» یا «مازر» در جنوب جزیره سیسیل است.
تحصیلات
وی در مهدیه به تحصیل فقه، اصول فقه، حدیث و همچنین پزشکی پرداخت، تا اینکه خود در این علوم صاحب‌نظر شد. بعدها وی در جامع کبیر مهدیه، که توسط عبیدالله مهدی ساخته شد، تدریس کرد.
جایگاه علمی
وی امام مالکی در زمان خود و یکی از محدثین مشهور بود.
قاضی عیاض در مورد وی می‌گوید: «در زمان او، مالکی‌ها در روی زمین فقیه‌تر و قوی‌تر و قوام‌بخش‌تر از او برای مذهبشان نداشتند». ذهبی نیز او را چنین توصیف کرده است: «شیخ، امام، علامه، بحر و متفنن».
او در زمان خود به «امام» ملقب شد و شرح‌حال‌نویسان دلیلی برای این لقب ذکر کردند و آن این است که مازری حضرت محمد را در خواب دید و به آن حضرت عرض کرد: ای رسول خدا، آیا درست است که بر اساس نظر خود مرا امام می‌خوانند؟ حضرت به او فرمود: خداوند قلب تو را برای فتوا بگشاید[۱].
اساتید
- ابوالحسن علی بن محمد ربعی، مشهور به لخمی (متوفی 478ق)؛
- عبدالحمید بن محمد قروی یا قیروانی، معروف به ابن صائغ (متوفی 486ق)؛
- ابوالقاسم سلیمان اصولی؛
- ابوالحسن بن حداد[۲].
شاگردان
تعداد زیادی از مشاهیر و دانشمندان مشهور مغرب نزد او شاگردی کردند؛ مشهورترین آنها محمد بن تومرت، بنیان‌گذار سلسله موحدیه و ابوبکر بن عربی از اندلس و علی بن صاعد است. تعداد زیادی از دانشمندان زمان او مانند ابن رشد، قاضی عیاض، ابن فرس، ابن ابی‌جمره، ابن حاج و ابوبکر بن ابی‌عیش نیز برای او نامه نوشتند تا از او اجازه نقل و روایت بگیرند.
سخنان دانشمندان
ابن فرحون: وی از علمای بزرگ و مفتی زمان خویش بود... قلم او در جهان از زبانش فصیح‌تر بود. در زمان او، مالکی‌ها در تمام نقاط جهان فقیه‌تر و قوی‌تر و قوام‌بخش‌تر از او برای مذهبشان نداشتند. احمد بن محمد مقری: او یکی از امامان برجسته‌ای است که در حفظ حدیث و گفتار انگشت‌نماست. در اطراف و اکناف عالم مشهور است تا جایی‌که در مذهب مالکی امام است.
وفات
مازری در هجدهم یا هشتم ربیع‌الاول سال 536ق، مطابق با 1141م، در شهر مهدیه در سن 83 سالگی درگذشت و در منستیر در تونس دفن گردید[۳].
آثار
- المعلم بفوائد مسلم (اولین شرح بر کتاب صحیح مسلم)؛
- المعين على التلقين (شرح «التلقين» عبدالوهاب مالکی در موضوع فقه مالکی)؛
- إيضاح المحصول من برهان الأصول (شرح «برهان الأصول» ابوالمعالی جوینی در اصول فقه)؛
- نظم الفرائد في علم العقائد؛
- تعليق على مدونة سحنون بن سعيد التنوخي (در فقه مالکی)؛
- الكشف والإنباء عن المترجم بالإحياء (در نقد «إحياء علوم الدين» غزالی)؛
- أمالي على الأحاديث التي جمعها أبوبكر الجوزقي؛
- أمالي على رسائل إخوان الصفا؛
- النقط القطعية في الرد على الحشوية؛
- الواضح في قطع لسان النابح؛
- كشف الغطا عن لمس الخطا؛
- كتاب في الطب؛
- تثقيف مقالة أولی‌الفتوى وتعنيف أهل الجهالة والدعوى (در موضوع قضاوت)[۴].
پانویس
منابع مقاله
- ويكیبيديا، الموسوعة الحرة، به تاریخ 10 خرداد 1400
- الطالبی، عمار، مقاله «الإمام المازري وكتاب البرهان للجويني» مذکور در «إيضاح المحصول من برهان الأصول»، تألیف محمد بن علی مازری، تونس، درالغرب الإسلامي، الطبعة الأولی.