نهاية الوصول إلى علم الأصول
نهاية الوصول إلى علم الأصول، نوشته جمال‌الدین، ابومنصور، حسن بن یوسف بن على بن مطهر حلى (647-726 ق)، ملقب به علامه حلى، فقیه، اصولی و متکلم شیعی امامی، کتابی است جامع مطالب اصولیان گذشته، حاوی دریافت‌های علمی متأخران و اضافات نفیسی که متقدمان ذکر نکرده‌اند، به زبان عربی و در سه جلد که با تحقیق مؤسسه آل‌البیت، عرضه شده است.
| نهاية الوصول إلى علم الأصول | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | علامه حلی، حسن بن یوسف (نويسنده) مؤسسة آل البیت علیهم‌السلام لاحیاء التراث (سایر) |
| ناشر | مؤسسة آل البیت (علیهم السلام) لإحیاء التراث |
| مکان نشر | ایران - قم |
| سال نشر | 1431ق - 1435ق |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 3 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
این اثر، به درخواست فرزند علامه - فخرالمحققین، محمد بن حسن بن مطهر حلى (6۸۲ -771ق) - از پدرش، تألیف شده است[۱].
در مقدمه تحقیق، مطالبی درباره سه موضوع، بیان شده است:
- مؤسس علم اصول؛
- آیا معالم و شخصیت علم اصول شیعی، از علم اصول اهل سنت، گرفته شده است؟
- مراحل تکامل علم اصول شیعی[۲].
همچنین، کار اصلاح متن و مستندسازی آن و حاشیه‌نویسی و توضیحات، توسط لجنه‌های تحقیقی مؤسسه آل‌البیت انجام گرفته است و در مقدمه یادشده مفصلا از آن سخن رفته است[۳].
ویژگی‌ها
- این کتاب، قدمی علمی و پیش‌برنده و مشارکتی مخصوص و آماده‌سازی‌ای است که علامه حلی برداشته تا علم اصول شیعی بتواند به مراحل تکاملی خود در زمان شیخ انصاری (۱۲۱۴-۱۲۸۱ق) برسد[۴].
- علامه، آراء و اقوال علما را با روحیه علمی بالا و خالی از تعصب و عدم تحمل، بررسی می‌کند.
- وی، گاهی نظرات برگزیده خود را در خلال عنوان بحث و گاهی در آخر، بیان می‌کند.
- خلاقیت، نظم، مقایسه صادقانه، گفتگوی هدفمند، ویژگی‌های یک نویسنده روشنفکر، جامعیت و عمق، اموری است که هنگام تحقیق و بررسی این اثر، درک می‌شود[۵].
گزارش محتوا و ساختار
مؤلف پس از حرکت به سمت «ماهية علم أصول الفقه» منتقل می‌شود به مبحث «اللغات» و گرد «كيفية الاستدلال بخطاب الله تعالی» به پرواز درمی‌آید، پس در «الأمر و النهي» فرود می‌آید و سپس متوجه هدف «العموم و الخصوص» و بعد از آن، «باقي الصفات الدلالة» و «الأفعال» می‌شود و به دنبال آن «النسخ» و «الإجماع»، قبل از «الخبر» و «القياس» می‌آید و پس از اینها، «الاستدلال» را طلب می‌کند و مسک ختام کتاب را «الاجتهاد و التقليد و التعادل و التراجيح» قرار می‌دهد؛ اینها، سیزده مقصد اصلی است که در خلال آنها، فصل‌ها، بحث‌ها، مطالب، مسائل، فروع، پی‌نوشت‌ها و تنبیهات آمده است[۶].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه تحقیق و مقدمه مؤلف.