شریف‌العلماء مازندرانی، محمدشریف بن حسنعلی
محمدشریف مازندرانی (۱۲۰۵ - 1246ق)، مشهور به شریف‌العلما، فقيهى اصولى و حكيمى منطقى، از علمای بزرگ کربلا و بنيانگذار فقه و اصول نوين و از فقهای بزرگ قرن سیزدهم قمری
| نام | شریف‌العلماء مازندرانی، محمدشریف بن حسنعلی |
|---|---|
| نامهای دیگر | آملی م‍ازن‍دارن‍ی، محمد ش‍ری‍ف بن حسنعلی
آملی ح‍ائ‍ری، محمد ش‍ری‍ف بن حسنعلی م‍ازن‍دارن‍ی، محمد ش‍ری‍ف بن حسنعلی |
| نام پدر | ملا حسنعلى آملی مازندرانی |
| متولد | ۱۲۰۵ق |
| محل تولد | کربلا |
| رحلت | 1246 ق |
| اساتید | سيد محمد مجاهد، سيد على صاحب رياض |
| برخی آثار | ت‍ق‍ری‍رات ف‍ی الأصول |
| کد مؤلف | AUTHORCODE02437AUTHORCODE |
ولادت
محمدشریف در شهر مقدس کربلای معلی متولد شد و پدرش ملا حسنعلى آملی مازندرانی از نیکان روزگار بود. از آنجا که در سال ۱۲۴۵ق و در دهه پنجم عمر درگذشت، می‌توان حدس زد که در اواخر قرن دوازدهم به دنیا آمده باشد.
تحصیلات
در آغاز از شاگردان سيد محمد مجاهد بود و پس از مدت زمان كوتاهى از محضر سيد على صاحب رياض كسب فيض كرد و مقام علمى اين استاد بزرگ به‌گونه‌اى بود كه شریف‌العلماء تا ساليان متمادى در محضر وى زانوى شاگردى به زمين زد.
احاطه علمى ملا محمد شريف مازندرانى بر مباحث مختلف فهم و استنباط و حافظه بسيار قوى سرعت انتقال و درك بالا از جمله خصوصيات اين عالم ربانى است و اين امتيازات در كنار بيان رسا سبب شد تا وى در ميان مراجع هم‌عصر و بزرگان متقدم و متأخر خود يك استثناء به حساب آيد و لقب شریف‌العلماء برازنده وى شود.
شريف العلما اين رتبه را از رهگذر زحمت و تلاش فراوان تحصيل كرد؛ در حالات او نوشته‌اند: شب‌ها تا صبح بيدار و چراغ مطالعه‌اش خاموش نمى‌شد.
يكى از عالمان بزرگ هم‌دوره وى در بيان اين مجاهدات علمى وى نوشته است: شبى به حجره او رفتم؛ ديدم چراغ را بالاى طاقچه گذاشته و سه سطر از كتاب قوانين را نگاه مى‌كند و سپس در ميان اتاق راه مى‌رود و فكر مى‌كند و با اين حال صبح بيدار بود.
فاضل رشتى، فاضل اردكانى، سيد ابراهيم صاحب ضوابط، شيخ محمدحسین صاحب فصول، ملا اسماعيل يزدى، محمدحسن آل ياسين، فرزند کاشف‌الغطاء، شيخ حسن مجتهد، سيد صدرالدين اصفهانى، ملا آقا دربندى، سعيد العلماى مازندرانى، پدر علامه نورى (شيخ محمدتقى)، شيخ محمدحسن نجفى صاحب جواهر، شيخ العراقين تهرانى، حاج زين‌العابدين خوانسارى را مى‌توان از جمله شاگردان وى برشمرد و همچنين بزرگانى چون شيخ انصارى افتخار تلمّذ در نزد وى را داشته كه بسيارى از شاگردان وى از علماى بزرگ قرن چهاردهم هستند و خدمات شايانى را به جهان تشيع و اسلام كرده‌اند.
سعى و تلاش شريف العلما بيشتر در امر تدريس معطوف گشته بود و به همين جهت اثر مكتوب قابل توجهى از وى باقى نمانده چنانچه برخلاف ديگر مراجع كه معمولاً روزى يك بار و يا حتى هفته‌اى يك‌بار به تدريس مى‌پرداختند، در روز دو نوبت به كرسى تدريس مى‌نشست.
پى‌ريزى و بنيانگذارى فقه و اصول نوين با استفاده از كتاب، سنت و عقل و اجماع از افتخارات علمى وى است كه با همراهى شاگردانش كه خود عالمانى بزرگ بودند صورت گرفت.
وفات
ملا محمدشریف، در طاعون فراگیر ۱۲۴۶ ه.ق در کربلا از دنیا رفت و در خانه‌اش دفن شد. امروزه، قبر او مزار معروفی در کربلاست.[۱]
پس از رحلت شريف العلما كرسى درس علما و زعامت شیعیان جهان به صاحب ضوابط و صاحب جواهر واگذار شد.
همچنين پس از وفات شريف العلما شاگردان حوزه درس وى به نجف اشرف عزيمت كرده و در درس دو فقيه بزرگ و كم‌نظير عالم تشيع، آيات عظام شيخ موسى کاشف‌الغطاء و برادرش شيخ على کاشف‌الغطاء شركت كردند.
گفتنى است، پس از ارتحال اين عالم ربانى حوزه علميه كربلا از رونق افتاد و متأسفانه اين شكوه در سال‌هاى بعد نيز تكرار نشد و عالمان شيعى در نجف استقرار يافتند.
24 ذيعقده سالروز رحلت عالمى بزرگوار است كه هر چند در شمال ايران چشم به جهان هستى گشود، ولى زعامت جهان تشيع را در برهه‌اى حساس از تاريخ فقاهت شيعه به عهده گرفت.
پانویس
- ↑ طبقات اعلام الشیعه، ج۲، آقابزرگ، ص۶۲۰