غایة الحکیم في الإرصاد الفلکیة و الطلاسم الروحیة و التنجیم
غایة الحکیم في الإرصاد الفلکیة و الطلاسم الروحیة و التنجیم اثر ابومسلمه محمد بن ابراهیم مجریطی (398-338ق) از کیمیاگران قرن چهارم ساکن در قرطبه بود. او این کتاب را بین سالهای 348-343ق در موضوع علم سحر و طلسمات نوشته است.[۱] این طبع از کتاب با استفاده از نسخه تحقیق شده هلموت ریتر منتشر شده است.
| غایة الحکیم في الإرصاد الفلکیة و الطلاسم الروحیة و التنجیم | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | مجریطی، مسلمه بن احمد (نويسنده) ریتر، هلموت (محقق) |
| ناشر | دار المحجة البيضاء |
| مکان نشر | لبنان - بیروت |
| سال نشر | 1429ق - 2008م |
| چاپ | 1 |
| شابک | - |
| موضوع | اختر گویی - اعداد (علوم غریبه) - درمان - متون قدیمی تا قرن 14 - طلسمها و تعویذها - طلسمها و تعویذها - جنبههای مذهبی - علم الحروف |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /ع4م3 1708/8 BF |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
ابوالقاسم مسلمة بن احمد مجریطی از دانشمندان معروف اسپانیاست که در سال 398ق وفات یافته است. از آثار معروف او «رتبة الحکیم» و «غایة الحکیم» است. ابن خلدون در فصلی که در باره سحر و طلسمات بحث می‌کند می‌گوید «مجریطی کتابهائی را که پیش از این در این فن نوشته شده بود تلخیص و تهذیب کرد و در کتاب غایة الحکیم خود آورد و کسی پس از او چیزی در این علم ننوشت».[۲]
اغلب مورخان، ابومسلمه مجریطی، کیمیاگر اوایل قرن پنجم هجری را با منجم مشهور ابوالقاسم مسلمه بن احمد مجریطی در قرن چهارم هجری به سبب تشابه کنیه ابومسلمه و همچنین نسبت هر دو به مجریطی اشتباه می‌گیرند. به نظر می‌رسد این اشتباه از مدتها پیش بین نویسندگان به‌وجود آمده است، چنان‌که آقا بزرگ طهرانی در الذریعه و حاجی خلیفه در کشف الظنون و دیگران کاملاً این دو شخصیت را اشتباه گرفته‌اند و آن دو را یکی دانسته‌اند.[۳]
این کتاب موافق با طریقه یونانی‌ها، انواع سحر و طلسمات متداول از 224 کتاب از کتب حکما جمع‌‌آوری شده است. مؤلف مدت شش سال به تهذیب این علم پرداخت، تألیف کتاب در سال 348ق پایان یافت.[۴] ترجمه لاتین این اثر را هلموت ریتر و دانشمندی دیگر در سال 1962م در لندن انجام دادند.[۵] این کتاب سالها در دانشگاه‌های اروپا تدریس می‌شده است.[۶] مباحث کتاب در چهار مقاله تنظیم شده و هر مقاله مشتمل بر فصل‌ها و طلسماتی است. عناوین چهار مقاله به ترتیب عبارت است از:
- نسب فلکی و تصاویر نسب فلکی به هنگام وضع طلسمات و...
- صور فلکی و تأثیرات آنها که توسط حکما افشا شده و نمونه‌هایی از تأثیرات سحر در این عالم کون و فساد از سوی عالم اثیر (افلاک) و منظور افلاطون از «اتحاد صور».
- نصیب کواکب از مولدات سه‌گانه (معادن، نبات و حیوان).
- در سحر اقوام مختلف و نمونه‌هایی از حیله‌های سحری.[۷]
نویسنده، سحر را عبارت از اموری می‌داند که سبب و استنتاج آن بر عقول اکثریت مردم پوشیده است. حقیقت طلسم نیز عکس نامش «مسلط» و به معنای سلطه یافتن به واسطه نسب عددی و اسرار فلکی در اجساد مخصوص و بخورات تقویت‌کننده‌ای است که روح آن طلسم را جذب می‌کند.[۸]
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.
- محقق، مهدی، «علم الهی رازی و قدمای خمسه»، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تهران، مرداد 1347، سال پانزدهم، شماره 5 و 6، ص 437 تا 474.
- بی‌نام، «ابومسلمه المجریطی: معرفی و نقد»، کتاب ماه علوم و فنون، دی 1387، شماره 109، ص 92 تا 96.