تحف العقول عن آل الرسول صلى‌الله‌عليهم
تحف العقول عن آل الرسول صلى‌الله‌عليهم نوشته ابومحمد، حسن بن على بن حسین بن شعبه حرانى از علما و فقهاى بزرگ شيعه در قرن چهارم هجرى مى‌باشد. برخی نام کتاب را «تحف العقول فیما جاء من الحکم و المواعظ من آل الرسول» ثبت نموده اند[۱]؛ لکن در کتبی که تا کنون منتشر شده نام این کتاب به صورت «تحف العقول عن آل الرسول» نوشته شده است. هرچند با توجه به محتوای کتاب می توان نام کامل و صحیح آن را «تحف العقول فیما جاء من الحکم و المواعظ من آل الرسول» دانست.
| تحف العقول عن آل الرسول صلى‌الله‌عليهم | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابن شعبه، حسن بن علی (نویسنده) غفاری، علی‌اکبر (مصحح) |
| ناشر | جماعة المدرسين في الحوزة العلمیة بقم، مؤسسة النشر الإسلامي |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1363 ش یا 1404 ق |
| چاپ | 2 |
| موضوع | احادیث اخلاقی - قرن 4ق.
احادیث شیعه - قرن 4ق. اخلاق اسلامی |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 248 /الف2ت3 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
كتاب مجموعه‌اى ارزشمند از سخنان و نصايح حضرت رسول خدا(ص) و اهل‌بيت آن حضرت(ع) مى‌باشد.
انگيزه تألیف
مؤلف انگيزه خود از تألیف كتاب چنين مى‌گويد: «پس از آنكه ديدم علماى شيعه درباره فقه و حلال و حرام كتاب‌هاى فراوانى نگاشته‌اند بر آن شدم تا مجموعه‌اى پديد آورم كه در آن سخنان حكمت‌آموز و موعظه‌هاى پيامبر اكرم و اهل‌بيت آن حضرت جمع شده باشد تا هم گنجينه‌اى براى مراجعه خودم و هم مراجعه علاقه‌مندان به خاندان رسالت گردد.»
ساختار
كتاب حاوى مطالبى از قبيل ذيل می‌باشد:
- وصيت‌هاى پيامبر به حضرت علی عليه‌السلام، معاذ بن جبل و...
- سخنرانى آن حضرت در حجةالوداع
- نامه‌ها و وصاياى حضرت علی عليه‌السلام به امام حسن عليه‌السلام
- وصيت آن حضرت به امام حسین عليه‌السلام
- سخنرانى‌ها و خطبه‌هاى آن حضرت از جمله خطبه‌هاى معروف به وسيله و ديباج
- عهد نامه مالك اشتر
- رساله حقوق امام زين‌العابدين عليه‌السلام
- احتجاج امام جعفر صادق عليه‌السلام با سفيان ثورى
- رساله امام هادی عليه‌السلام درباره جبر و تفويض
- نامه امام حسن عسكری عليه‌السلام به اسحاق بن اسماعيل
و روايات و موضوعات مفيد و سودمند ديگر از ائمه عليهم‌السلام.
وضعيت و اهميت كتاب
نسخه‌هاى كتاب
- نسخه‌اى در كتابخانه علامه جليل سيد جلال‌الدين اِرموى معروف به محدث ارموى
- نسخه‌اى در كتابخانه مجلس شوراى اسلامى
جايگاه كتاب
كتاب از زمان نگارش تا كنون در طول هزار سال پيوسته مورد توجه علما و فقهاى شيعه واقع شده است و در مجموعه‌هاى بزرگ روايى خود از آن روايت نقل كرده و بر آن استناد نموده‌اند.
علامه مجلسى درباره اين كتاب مى‌فرمايد: «كتاب تحف العقول كتابى قديمى است و نظم اين كتاب خود دليل بر والا بودن شأن مؤلف آن است.بيشتر اين كتاب از موعظه و اصول معلوم تشكيل شده است كه احتياجى به سند هم ندارد.»
كلام آقا بزرگ تهرانى
شيخ آقا بزرگ تهرانى صاحب كتاب ارزشمند الذريعه در اين باره مى‌فرمايد: «كتاب تحف العقول درباره سخنان حكمت آموز و موعظه‌هایى كه از اهل‌بيت رسول خدا روايت شده است مى‌باشد.نویسنده اين كتاب شيخ ابومحمدحسن بن على بن حسین بن شعبه حرانى حلبى معاصر شيخ صدوق و از مشايخ شيخ مفيد است.»
سخن علامه خوانسارى
علامه خوانسارى در كتاب روضات الجنات درباره اين كتاب مى‌فرمايد: «كتاب تحف العقول عن آل الرسول كتابى گسترده و داراى فوايد فراوان است و مورد اعتماد اصحاب و علماى شيعه مى‌باشد.
پانویس
- ↑ ایزدی فرد، علی‌اکبر و همکاران، ص30
منابع مقاله