احکام خمس (صافی گلپایگانی)
احکام خمس، مطابق با فتاوای آیت‌الله‌العظمی صافی گلپایگانی، مجموعه فتاوای آن جناب، به زبان فارسی است که در یک جلد به چاپ رسیده است.
| احکام خمس | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | صافی، لطف‌الله (نويسنده) علوی، محمدتقی (گردآورنده) |
| ناشر | دفتر تنظیم و نشر اثار حضرت آیت‌الله العظمی صافی گلپایگانی |
| مکان نشر | ايران - قم |
| سال نشر | 1389ش |
| موضوع | فقه جعفری، رساله عملیه |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 188/6 /ص2الف3* |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
ساختار
کتاب با سخن ناشر و مقدمه سید محمدتقی علوی آغاز شده و متن اصلی در ذیل عناوین متعدد به‌صورت سؤال و جواب و با شماره‌گذاری (مجموعا مشتمل بر 200 سؤال و جواب) تنظیم گردیده است.
گزارش محتوا
در مقدمه ناشر آمده است که: ازآنجاکه امکان دسترسی به همه سؤالات فقهی برای عموم فراهم نیست و از طرفی وجود اصطلاحات فقهی در کتب فقهای عظام، بهره‌برداری را برای طبقات مختلف غیر مقدور نموده است، لذا وجود مجموعه‌هایی از احکام فقهی برای استفاده عموم طبقات، خصوصا جوانان و دانش‌پژوهان ضروری به نظر می‌رسید. در این راستا مجموعه حاضر تحت عنوان «احکام خمس» تقدیم علاقه‌مندان و متدینان می‌گردد. گزینش و ویرایش پرسش‌ها و پاسخ‌ها و ایجاد عناوین و نمایه‌هایی که ارتباط خواننده را با متن آسان می‌سازد، به همت سید محمدتقی علوی انجام پذیرفته است[۱].
در مقدمه سید محمدتقی علوی آمده است که: در آیات قرآن، پذیرش خمس در ردیف ایمان به خدا آمده است.[۲] قرآن مجید در پرداخت‌های مالی، به دو نکته اشاره می‌فرماید:
- ریشه شرعی داشتن این پرداخت‌ها؛
- نگرش به مال به‌عنوان امانت از جانب خداوند متعال و مالک حقیقی و علی‌الاطلاق.[۳]
این نظام مالی اسلامی، قبل از آنکه یک نظام مادی باشد، یک نظام روحی و اخلاقی است که التزام به آن موجب ثواب و برکت در مال می‌گردد وشخص را از تنگ‌نظری دور و به گذشت و انفاق مال ترغیب می‌نماید و رد آن موجب عصیان و عقاب الهی است.
ویژگی دیگر خمس آن است که از مکلفین به‌تناسب گرفته می‌شود و نه‌تنها فقرا از پرداخت آن معاف هستند، بلکه کسانی که درآمد آنها فقط هزینه‌های جاری زندگی‌اشان را تأمین می‌کند، نیز ملتزم به پرداخت خمس نیستند[۴].
«خمس در آینه قرآن و روایات»، عنوانی است که بعد از مقدمه آمده و در ذیل آن، یک آیه (آیه خمس) و چند روایت، از جمله اين روایت از امام رضا(ع): «فإن إخراجه مفتاح رزقكم و تمحيص ذنوبكم و ما تمهدون لأنفسكم ليوم فاقتكم» (اخراج خمس، کلید رزق و موجب پاک کردن گناهان و زاد و توشه برای روز بیچارگی شما است) ذکر شده است[۵].
مسائل خمس و پرسش‌ها و پاسخ‌ها همراه با شماره‌گذاری در ذیل عناوین متعدد که خود زیرعنوان‌های سه عنوان کلی احکام خمس[۶]، سال مالی (خمسی)[۷] و پرداخت خمس[۸] هستند، ذکر شده‌اند؛ زیرعنوان‌هایی همچون: خمس منافع[۹]، خمس حقوق جاری[۱۰]، خمس حقوق بازنشستگی[۱۱]، خمس مستمری‌بگیران[۱۲]، تأخیر حقوق[۱۳]، سهام[۱۴]... تعریف سال مالی (خمسی)[۱۵]، کسی که بین سال خمسی فوت شود[۱۶]، تغییر سال خمسی[۱۷]، تعیین سال خمسی برای افراد مجرد[۱۸]، قصد قربت در پرداخت خمس[۱۹]، پرداخت خمس به مجتهد[۲۰]، پرداخت خمس از درآمد آینده[۲۱]، پرداخت خمس دیگری بدون اجازه[۲۲]، پرداخت خمس به دفتر یا وکیل مجتهد میت[۲۳]، پرداخت خمس به امور خیریه[۲۴]، پرداخت خمس به واجب النفقه[۲۵]، پرداخت خمس به غیر مؤمن[۲۶]، به ذمه گرفتن خمس[۲۷]، مصالحه خمس[۲۸] و....
متن کتاب، با یک پرسش و پاسخ در ذیل عنوان «مظالم» به پایان رسیده است[۲۹].
وضعیت کتاب
فهرست مطالب در ابتدای کتاب و لیست آثار آیت‌الله لطف‌الله صافی گلپایگانی در انتهای آن آمده است.
کتاب، فاقد پاورقی است.
پانویس
- ↑ ر.ک: سخن ناشر، ص9
- ↑ ر.ک: مقدمه، ص11
- ↑ ر.ک: همان، ص12
- ↑ ر.ک: مقدمه، ص13
- ↑ ر.ک: متن کتاب، ص15
- ↑ ر.ک: همان، ص19
- ↑ ر.ک: همان، ص55
- ↑ ر.ک: همان، ص59
- ↑ ر.ک: همان، ص21
- ↑ ر.ک: همان، ص22
- ↑ ر.ک: همان، ص22
- ↑ ر.ک: همان، ص23
- ↑ ر.ک: همان، ص23
- ↑ ر.ک: همان، ص24
- ↑ ر.ک: همان، ص57
- ↑ ر.ک: همان، ص58
- ↑ ر.ک: همان، ص58
- ↑ ر.ک: همان، ص58
- ↑ ر.ک: همان، ص61
- ↑ ر.ک: همان، ص61
- ↑ ر.ک: همان، ص61
- ↑ ر.ک: همان، ص62
- ↑ ر.ک: همان، ص63
- ↑ ر.ک: همان، ص63
- ↑ ر.ک: همان، ص64
- ↑ ر.ک: همان، ص64
- ↑ ر.ک: همان، ص64
- ↑ ر.ک: همان، ص65
- ↑ ر.ک: همان، ص73
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.