اصول فقه، فقه

    از ویکی‌نور
    اصول فقه، فقه
    اصول فقه، فقه
    پدیدآورانمطهری، مرتضی (نويسنده)
    ناشرصدرا
    مکان نشرایران - تهران
    چاپ1
    موضوعفقه اسلامی - اصول فقه
    زبانفارسی
    تعداد جلد1
    نورلایبمطالعه و دانلود pdf

    اصول فقه، فقه، بخشی از تقریرات درس‌گفتارهای فقهی و اصولی فقیه و دانشور معاصر، مرتضی مطهری (فریمان 1298-1358ش. قم) برای دانشجویان سالهای اول و دوم دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران است.[۱].

    این مطالب شامل 2 بخش و 18 درس به ترتیب ذیل است:

    اصول فقه

    مقدمه‏

    علم اصول در حقيقت «علم دستور استنباط» است. اين علم روش صحيح استنباط از منابع فقه را در فقه به ما می‌‏آموزد.[۲].

    منابع فقه‏

    منابع فقه از نظر شيعه (به استثناى گروه قليلى به نام «اخباريّين») چهارتاست:

    1. كتاب خدا، قرآن
    2. سنت، يعنى قول و فعل و تقرير پيغمبر يا امام.
    3. اجماع.
    4. عقل. اين چهار منبع در اصطلاح فقها و اصوليون «ادلّه اربعه» خوانده می‌‏شوند.[۳]

    تاريخچه مختصر

    در ميان علماى شيعه، اولين شخصيت برجسته‌‏اى كه در علم اصول كتبى تأليف كرد و آراء او در علم اصول قرنها مورد بحث واقع شد، سيد مرتضى عَلَم‌ُالهدى بود. سيد مرتضى كتب زيادى در علم اصول تأليف كرد. معروف‏ترين كتب او كتاب ذريعه است. [۴]

    مسائل علم اصول‏

    قرآن را براساس ميل و هواى نفس و مغرضانه نبايد تفسير كرد. اصوليون مى‏گويند خود قرآن تصريح مى‏كند و فرمان مى‏دهد كه مردم در آن «تدبر» كنند و فكر خود را در معانى بلند قرآن به پرواز درآورند، پس مردم حق دارند كه مستقيماً معانى آيات قرآنيه را در حدود توانايى به دست آورند و عمل نمايند. بعلاوه در اخبار متواتره وارد شده كه پيغمبر اكرم و ائمه اطهار از اينكه اخبار و احاديث مجعوله پيدا شده و به نام آنها شهرت يافته ناليده و رنج برده‏اند و براى جلوگيرى از آنها مسئله «عرضه بر قرآن» را طرح كرده‏اند. فرموده‏اند كه هر حديثى كه از ما روايت شده بر قرآن عرضه كنيد اگر ديديد مخالف قرآن است بدانيد كه ما نگفته‏ايم، آن را به ديوار بزنيد. پس معلوم مى‏شود برعكس ادعاى اخباريين احاديث معيار و مقياس قرآن نيستند بلكه قرآن معيار و مقياس اخبار و روايات و احاديث است.[۵]

    مسائل مشترك كتاب و سنت‏

    اجماع و عقل‏

    اصول عمليّه‏

    فقه

    علم فقه‏

    تاريخچه فقه و فقهاء (1)

    تاريخچه فقه و فقهاء (2)

    تاريخچه فقه و فقهاء (3)

    تاريخچه فقه و فقهاء (4)

    ابواب و رئوس مسائل فقه (1): عبادات‏

    ابواب و رئوس مسائل فقه (2): عقود

    ابواب و رئوس مسائل فقه (3): ايقاعات‏

    ابواب و رئوس مسائل فقه (4): احكام 1‏

    ابواب و رئوس مسائل فقه (4): احكام 2‏

    تنوع مسائل فقه‏

    شهید مطهری با انتقاد از تقسیم‌بندی‌های ابواب علم فقه، تقسیم بر اساس ماهيت و طبيعت موضوعات فقهى را ترجیح می‌دهد:

    1. عبادی
    2. قضائى
    3. اقتصادى
    4. جزائى
    5. سياسى
    6. اخلاقى و ...[۶].



    پانویس

    منابع مقاله

    مقدمه ناشر و متن کتاب.

    وابسته‌ها

    مجموعه آثار استاد شهید مطهری

    یادداشتهای استاد مطهری