مجموعه رسائل فارسی خواجه عبدالله انصاری
مجموعه رسائل فارسی خواجه عبدالله انصاری، نوشته‌ها و آثار ابواسماعیل، عبدالله بن ابى‌منصور انصارى (398-۴۸۱ق)، معروف به پیر هرات، مفسر، محدث، فقیه و از عالمان نام‌آور شریعت و پیران سلوک عرفانی است که به دست محمد سرور مولایی در دو جلد گردآوری، تصحیح و نسخه‌شناسی شده‌اند.
| مجموعه رسائل فارسی خواجه عبدالله انصاری | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | انصاری، عبدالله بن محمد (نویسنده) مولایی، محمدسرور (مصحح) |
| ناشر | توس |
| مکان نشر | ایران - تهران |
| سال نشر | 1377ش. |
| چاپ | چاپ دوم |
| شابک | 964-315-408-4 |
| موضوع | تصوف - متون قدیمی تا قرن 14
اخلاق عرفانی - متون قدیمی تا قرن 14 نثر فارسی - قرن 5ق. |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 2 |
| کد کنگره | /الف8ر5 / 282/6 BP |
مصحح، پیشگفتار مبسوطی را که حاوی نقد و بررسی آثار فارسی پیر هرات و جایگاه او در تحول نثر فارسی و ساختمان و محتوای رسائل او می‌شود، نگاشته است.
وی خاطرنشان کرده است که: برخی از آثار فارسی منسوب به خواجه را نمی‌توان کتاب یا رساله مستقلی بشمار آورد، بلکه گردآوری‌هایی است که دوستداران پیر هرات از روی آثارش فراهم آورده‌اند؛ به‌گونه‌ای که بندهای تکراری در بسیاری از آن‌ها مشاهده می‌شود که گاه با افزایش‌ها و کاستی‌هایی نیز همراه است و در پاره‌ای موارد به سبب همسان‌سازی با زبان دوره کاتبان، واژگان، تعبیرات و جمله‌های آن‌ها نیز دچار دگرگونی گشته است. مصحح بر این باور است که این موارد، به‌ویژه در مناجات‌ها، مواجید و کلمات قصار او بیشتر دیده می‌شود و این ذوقیات ضمن اینکه کار تصحیح آثار را دشوار کرده است، در نسبت دادنشان به خواجه تردید روا می‌دارد. محمد سرور مولایی در ادامه به معرفی مآخذ نسخه‌ها به‌گونه مبسوط می‌پردازد[۱].
محمد سرور مولایی درباره سبک نویسندگی خواجه از قول بزرگان ادب فارسی چنین توضیح می‌دهد که ظاهرا خواجه عبدالله انصاری نخستین نویسنده‌ای است که نثر فارسی را در بیان شعری با تمام مشخصات و تکلفات آن به‌کار برده است[۲].
مصحح سپس توضیح مبسوطی درباره مواضع سجع و قرینه در رسائل پیر هرات نوشته و کاربرد سجع را در مناجات‌ها، شطح‌ها، کلمات قصار و پند و حکمت‌ها و وصف‌ها، توضیح می‌دهد. همچنین، کاربرد شعر را در نثر مسجع خواجه توصیف می‌کند. وی سپس به ساختمان و محتوای رسائل پیر هرات می‌پردازد و در باره تک‌تک آن‌ها توضیحات بسیاری را با بهره‌گیری از متن آثار ارائه می‌کند[۳].
پانویس
منابع مقاله
معرفی نسخه‌ها.