فقیهی، علی‌اصغر
| نام | فقیهی، علی‌اصغر |
|---|---|
| نام‌های دیگر | |
| نام پدر | ابوالحسن فقیهى |
| متولد | 12 دى ماه 1292ش |
| محل تولد | قم |
| رحلت | یکشنبه دوم آذر ماه سال 1382ش |
| اساتید | میرزا محمود شهابى |
| برخی آثار | كتاب شریف نهج‌البلاغه همراه با شرح محمد عبده (فقیهی)
تاریخ مذهبی قم، بخش اول از تاریخ جامع قم چگونگی فرمانروایی عضدالدوله دیلمی و بررسی اوضاع ایران در زمان آل‌بویه |
| کد مؤلف | AUTHORCODE05545AUTHORCODE |
على‌اصغر فقیهى، (۱۲۹6_۱۳۸۲ش)، نویسنده، مورخ، محقق، قم پژوه، مترجم نهج‌البلاغه
ولادت
اوّلین فرزند خانواده، در روز 12 دى ماه 1296ش. برابر با سال 1336ق. در یکى از محله‌هاى قدیمى شهر قم و در خانواده‌اى روحانى متولد گردید.
پدرش آقا شیخ ابوالحسن فقیهى متوفاى 1359ق. و جدّ وى آخوند ملامحمد تا چند پشت در سلک روحانیت بودند و به زهد و تقوا شهرت داشتند.
شیخ ابوالحسن و برادرش شیخ احمد از مدرسان دروس سطح و فضلاى حوزه علمیه قم و از شاگردان آیات عظام حاج شیخ عبدالکریم حایرى متوفاى 1355ق، آقاشیخ محمد فیض قمى متوفاى 1370ق، آقا شیخ محمد ارباب قمى متوفاى 1341ق. و آقا سیدابوالحسن اصفهانى متوفاى 1365ق. بودند.
این دو عالم بزرگوار در مدرسه «جهانگیرخان» دروس حوزوى را تدریس می‌کردند و در ایام تبلیغ براى وعظ و ارشاد مردم به روستاهاى قم مى‌رفتند.
تحصیلات
على‌اصغر در پنج سالگى به مکتب‌خانه محله‌اش که توسط تنها خانم باسواد آن محله اداره مى‌شد، رفت. وى الفبا را با سبک مکتب خانه‌اى، همراه با پاره‌اى از مسائل دینى در خور فهم آن سن و سال؛ مثل: اذان، اقامه و نماز آموخت. او سپس قرآن را که به طور معمول از آخرین سوره‌هاى جزء سى ام تدریس مى‌شد، فراگرفت. وى بعد از آن، بقیه قرآن و برخى متون فارسى، از قبیل گلستان سعدى و بعضى نامه‌هایى را که توسط منشیان قدیمى تحریر شده بود و در مکتب‌خانه‌ها تدریس مى‌شد، آموخت. على‌اصغر که در ده سالگى نوشتن و خواندن کتاب‌هاى روان و ساده فارسى و قرآن را تا حدّى فرا گرفته بود، به مدرسه «جهانگیرخان» که در نزدیکى منزلشان بود و پدر و عمویش نیز در آن مدرسه تدریس می‌کردند، رفت. وى نصاب الصّبیان و جامع المقدمات را نزد پدرش به طور کامل خواند.
در دانشگاه
پس از تأسیس دانشکده معقول و منقول در دانشگاه تهران و شرایط و جوّ عمومى حاکم بر حوزه و دیدگاه روحانیت نسبت به دانشگاه‌ها آقاى فقیهى که 19 سال داشت، تصمیم گرفت از تحصیلات دانشگاهى نیز بهره‌مند شود. او در سال 1315ش. در دانشکده یاد شده که داراى سه رشته تحصیلى در علوم معقول، منقول و ادبیات بود، در رشته ادبیات ثبت نام کرد. او پس از پشت سرگذاشتن امتحانات ورودى تحصیلات خود را در آن دانشکده شروع نمود. از آن جا که وضع مادّى پدر براى تأمین هزینه‌هاى تحصیلى مساعد نبود، او در دفترخانه‌اى که مقابل بازار بزرگ تهران قرار داشت، مشغول به کار شد.
از استادان مشهور آقاى فقیهى در این مقطع تحصیلى مى‌توان از آقایان: میرزا محمود شهابى، بدیع‌الزمان فروزانفر، احمد بهمنیار، عبدالعظیم قریب، مهدى الهى قمشه‌اى، محسن هشترودى و... نام برد که در این دانشکده، ادبیات فارسى و عربى، علوم تجربى، ریاضیات، تاریخ ادبیات، فلسفه و... را تدریس می‌کردند.
آقاى فقیهى در شهریور ماه سال 1319ش. تحصیلات دانشگاهى خود را به پایان رسانید. او رساله پایانى‌اش را در موضوع تأثیر ایرانیان در بسط تمدن اسلامى نوشت و موفق به دریافت مدرک کارشناسى ارشد در رشته ادبیات گردید.
آقاى فقیهى در آبان 1319ش. به عنوان دبیر، به قم بازگشت. وى با معرفى خود به اداره فرهنگ قم، حکم رسمى خود را براى تدریس در دبیرستان حکیم نظامى دریافت کرد و در این دبیرستان به تدریس درس‌هاى عربى، فارسى، تاریخ و جغرافیا پرداخت. استاد فقیهى پس از سال‌ها تدریس و کسب تجربیات آموزشى، از سوى دبیران و همکارانش در آن دبیرستان، براى پذیرفتن مسؤولیت اداره دبیرستان پیشنهاد شد.
او بر خلاف میل باطنى‌اش، به خاطر احترام به رأى و حسن نظر همکاران خود، براى مدتى، مسئولیت اداره دبیرستان را عهده‌دار گشت.
استاد فقیهى بیش از سى سال (1319 تا 1350ش.) در قم به تدریس پرداخت. او علاوه بر دبیرستان حکیم نظامى در دبیرستان‌هاى اوحدى، صدر اوحدى، دخترانه پنبه‌چى و دین و دانش نیز تدریس مى‌کرد. وى در سال 1350ش. تقاضاى بازنشستگى نمود و پس از آن به تهران مهاجرت کرد. و تا سال 1358ش. در دبیرستان‌هاى علوى و نیکان مشغول تدریس بود و بعد از آن نیز به قم بازگشت.
وفات
سرانجام در روز یکشنبه دوم آذر ماه سال 1382ش درگذشت و در حرم حضرت معصومه(س) قم دفن گردید.
آثار
- تاریخ و عقاید وهابیان
- وهابیان
- ترجمه عهدنامه مالک اشتر
- دستورهاى املا و انشا
- جغرافیاى کشورهاى اسلامى و تاریخ اسلام
- ترجمه توحید مفضّل
- سفرنامه حجّ
- چگونگى فرمانروایى عضدالدوله دیلمى
- ایران در جنگ گذشت
- تاریخ قضیه بحرین
- گذشته خوزستان
- تاریخ آل بویه
- تاریخ مذهبی قم
- تاریخ اسلام و جغرافیای كشورهای اسلامی
- دستورهای املا و انشاء
- سفرنامه حج
- ترجمه «عهدنامه مالك اشتر»
- عضدالدوله دیلمی
- سفرنامه افریقا