صحيح شرح العقيدة الطحاوية
| صحيح شرح العقيدة الطحاوية أو المنهج الصحيح في فهم عقيدة أهل السنة و الجماعة مع التنقيح | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | سقاف، حسن بن علي (نويسنده) |
| عنوان‌های دیگر | شرح العقيدة الطحاوية (السقاف) المنهج الصحيح في فهم عقيدة أهل السنة و الجماعة مع التنقيح |
| ناشر | دار الامام الرواس |
| مکان نشر | لبنان - بيروت |
| سال نشر | مجلد1: 2007م , 1428ق, |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | |
صحيح شرح العقيدة الطحاوية أو المنهج الصحيح في فهم عقيدة أهل السنة و الجماعة مع التنقيح، اثر حسن بن علی سقاف، کتابی است که در پاسداری از مذهب اهل سنت در مقابل شبهات وهابیت و سلفیه به رشته تحریر درآمده است.
ساختار
کتاب با مقدمه نویسنده آغاز و مطالب در سه فصل اساسی، ارائه گردیده است.
گزارش محتوا
نویسنده در مقدمه کتاب می‌گوید: این شرحی بر عقیده امام ابوجعفر طحاوی است که برخی از عبارات آن را شرح کرده‌ام و در برخی از موارد با وی مناقشه کرده‌ام و در بیشتر مواقع، سخن او را با دلایل تقویت کرده‌ام. نه زیاد شرح داده‌ام تا کسل‌کننده باشد و نه کم، تا مخل به معنا باشد[۱].
طحاوی یکی از بزرگ‌ترین علمای حنفی‌مذهب اهل سنت می‌باشد که حتی ذهبی او را حدیث‌شناس و فقیه بزرگ مصر می‌نامد. نویسنده در این کتاب، درصدد بررسی عقاید طحاوی، این بزرگ‌فقیه حنفی‌مذهب می‌باشد و آن را مورد بحث و بررسی قرار می‌دهد[۲].
نویسنده در ادامه برخی از اموری که باید مروج عقیده اسلام دارا باشد را یادآوری کرده و مختصری از زندگانی امام طحاوی را شرح داده است[۳].
نوآوری این شرح در این است که شارح ترتیب جدیدی به مباحث داده و موضوعات پراکنده را در یک فصل جمع کرده است. همچنین برخی از اموری که متعلق به عقیده بوده و مصنف ذکر نکرده را در شرح کتاب آورده است[۴].
پاره‌ای از عناوین مهم مطرح‌شده در این کتاب عبارتند از:
- قواعد و اصولی در عقیده و توحید: در ذیل این عنوان، در مورد اصل توحید و مسائل مربوط به آن مباحث زیادی مطرح شده است، از جمله: تعریف علم توحید و اهمیت و موضوع آن؛ شرافت توحید و وجوب تعلیم و تعلم آن؛ واضع علم توحید؛ معنای علم کلام و حکم تعلیم و تعلم آن؛ نکوهش علم کلام از طرف برخی از سلف؛ دیدگاه امام الحرمین، فخر رازی و آمدی پیرامون علم کلام؛ زیادت و نقصان ایمان و بطلان تقسیم توحید به الوهی و ربوبی[۵].
- ادله توحید: در ذیل این عنوان، به بیان ادله اثبات توحید خداوند متعال پرداخته شده است و از قرآن، سنت، اجماع و عقل، دلیل بر یگانگی خداوند اقامه گردیده است و از ادله باطل و موهومی که برخی با آنها استدلال کرده‌اند، همچون فطرت، دین عجائز، فهم سلف و قیاس سخن به میان آمده است[۶].
- بدایت مباحث الهیات: در ذیل این عنوان، به اموری مانند ایمان به خدا و صفات متعدد پروردگار پرداخته شده است.
- در ذیل عنوانی دیگر، پیرامون نبوت و ایمان به انبیاء سخن رانده شده و مباحثی از قبیل معجزات انبیا، حیات انبیا در قبر و کتاب‌های آسمانی مطرح شده است و در آخر، به برخی از امور مربوط به عقیده و مسائل متفرقه پرداخته شده است[۷].
نویسنده در پایان به این نتیجه می‌رسد که آنچه در این کتاب ذکر شده است، چه از اصول عقیده باشد و چه از فروع آن، بر هر مسلمان عاقل و بالغ واجب است به آن معتقد شود اگر از اصول باشد و به آن تمسک کند اگر از فروع باشد. اگر مسلمانی این مسائل را یاد بگیرد و آنها را بشناسد، خداوند عقل و قلب وی را با نور ایمان روشن و منور می‌سازد و جزم به عقیده اهل حق باعث ولای دوستان و برائت از دشمنان می‌شود[۸].
متن «العقيدة الطحاوية» در انتهای کتاب آمده است[۹].
وضعیت کتاب
فهرست مطالب، در انتهای کتاب آمده و در پاورقی‌ها، علاوه بر ذکر منابع[۱۰]، به توضیح برخی از مطالب متن، پرداخته شده است[۱۱].
پانویس
- ↑ ر.ک: بی‌نام، مرکز جامع پژوهش‌های تکفیری
- ↑ ر.ک: بی‌نام، پایگاه تخصصی وهابیت‌پژوهی و جریان‌های سلفی
- ↑ ر.ک: بی‌نام، مرکز جامع پژوهش‌های تکفیری
- ↑ ر.ک: همان
- ↑ ر.ک: متن کتاب، ص35-109
- ↑ ر.ک: همان، ص110-220
- ↑ ر.ک: همان، ص221-736
- ↑ ر.ک: همان
- ↑ ر.ک: همان، ص740
- ↑ مثلا ر.ک: پاورقی، ص356
- ↑ مثلا ر.ک: همان، ص366
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.
- بی‌نام، برگرفته از «پایگاه تخصصی وهابیت‌پژوهی و جریان‌های سلفی»، چهارشنبه 5 دی‌ماه 1397،
- بی‌نام، «مرکز جامع پژوهش‌های تکفیری»، چهارشنبه 5 دی‌ماه 1397،