مامقانی، عبدالله
| نام | مامقانی، عبدالله |
|---|---|
| نام‌های دیگر | آیتالله مامقانی
عبدالله ال‍م‍ام‍ق‍ان‍ی مامقانی، عبدالله بن محمدحسن مامقانی غروی، عبدالله م‍م‍ق‍ان‍ی، عبدالله |
| نام پدر | آیتالله شيخ محمدحسن |
| متولد | 15 ربیع‌الاول 1290ق یا 1872 م |
| محل تولد | نجف اشرف |
| رحلت | 1311 ش یا 1351 ق یا 1932 م |
| اساتید | آیتالله شيخ محمدحسن مامقانى
شيخ غلام حسين دربندى تركى شيخ حسن خراسانى |
| برخی آثار | مخزن اللئالی في فروع العلم الإجمالی |
| کد مؤلف | AUTHORCODE00086AUTHORCODE |
عبدالله مامقانى (1290-1351ق)، فقیه، اصولی، از مشاهیر علمای رجال، مؤلف کتاب تنقیح المقال في علم الرجال، محمدحسن مامقانى و محى‌الدين مامقانى فرزند ایشان هستند.
ولادت
او فرزند آیتالله شيخ محمدحسن در تاريخ پانزدهم ربيع‌الاول 1290ق در شهر علم و فقاهت، نجف اشرف و در خانواده‌اى از سلسله جليله روحانیت پا به عرصه وجود نهاد. به خاطر انتسابش به خانواده مامقانى به «مامقانى» منتسب شد. مامقان، بخش كوچكى از توابع شهر تبريز و در هشت فرسخى آن قرار دارد.
آیتالله شيخ محمدحسن مامقانى، از مراجع بزرگ تقليد در عصر خويش بود و مقلدان بسيارى -خصوصاً بعد از وفات آیتالله سيد محمدحسن شيرازى در سال 1312ق، در تركيه، قفقاز و ايران به‌ويژه در نواحى آذربايجان و تهران داشت.
تحصیلات
تحصيلات عبدالله مامقانى در پنج سالگى همراه با يادگيرى خواندن و نوشتن و يادگيرى قرآن كريم آغاز شد. انس با قرآن كريم و سرپرستى پدر و مادرى عالم و مهربان، شوق يادگيرى علوم اسلامى را در او بيش از پيش زنده كرد. پدر عالمش چون به استعداد ذاتى و شوق فراوان او در فهم و دانستن واقعيت‌ها پى برد، سرپرستى علمى او را خود به عهده گرفت و قسمت زيادى از علوم مقدماتى حوزه را مثل: ادبيات، منطق و حساب را به او تعليم داد. او علاوه بر پدرش، نزد عالمان و فقيهان نجف اشرف مراحل سطح را در مدت كوتاهى با موفقيت كامل به پايان برد.پشتكار فراوان، دقت در فهم مطالب و استمرار و تكرار معلومات، از ويژگى‌هاى تحصيلى شيخ عبدالله مامقانى است. چه اين‌كه در يادگيرى علم و معرفت، هيچ تعطيلى جز روز عاشورا نمى‌شناخت به‌طورى كه گاه بعضى از استادانش نگران سلامتى جسمى و روحى او مى‌شدند. شيخ عبدالله مامقانى، 18ساله بود كه درس خارج اصول و فقه را نزد پدرش كه از استادان درس خارج فقه و اصول در نجف بود آغاز كرد تا اين كه بعد از سال‌ها تحصيل و پژوهش در علوم مختلف اسلامى، به درجه عالى اجتبهاد رسيد و از ناحيه پدرش كه در اعطاى اجازه‌نامه روايت و اجتهاد به شاگردان خود سخت‌گير بود به دريافت اجازه‌نامه اجتهاد مفتخر شد. تصوير اجازه مذكور در كتاب مخزن المعانى موجود است كه در آن، شيخ عبدالله مورد تمجيد قرار گرفته است.
اساتيد
وى علاوه بر پدر بزرگوارش به عالمان و فقيهان زير اشاره كرده است:
شيخ هاشم فرزند زين‌العابدين تبريزى ارونقى، شيخ غلام حسين دربندى تركى، و شيخ حسن خراسانى معروف به ميرزا
شاگردان
شيخ ميرزا باقر زنجانى نجفى، سيد حسين موسوى گرگرى تبريزى، سيد سعيد الحكيم، شيخ صادق تنكابنى نجفى، شيخ عبدالحسين حلى، سيد عبدالمطلب حيدرى، سيد على نقى حيدرى، شيخ محمدحسین خيابانى تبريزى، سيد شهاب‌الدين مرعشى نجفى، شيخ محمد حقانى، سيد على اكبر خوئى پدر آیتالله سيد ابوالقاسم خوئى، شيخ محمدرضا فرج الله نجفى، شيخ مرتضى رشتى نظام‌الدين، شيخ موسى اسدى كاظمى و شيخ يوسف باقرى بنابى.
وفات
آیتالله مامقانى بعد از سال‌ها تحصيل، تحقيق، تدريس و تأليف در روز يك شنبه شانزدهم شوال 1351ق در 61سالگى، روح پرفتوحش به عالم بقا پر كشيد. خبر وفات آن دانشمند بزرگ، در شهر نجف پيچيد. مردم دسته‌دسته براى وداع با پيكر وى به سوى منزلش به حركت در آمدند و ضمن تسليت به بازماندگان او، پيكرش را طبق وصيتى كه كرده بود بر روى دوش خود گرفته و به سوى نهر چرى در خارج شهر نجف، حمل كردند. بعد از غسل و كفن، عده‌اى از فقيهان و عالمان بر او نماز ميت خواندند و سپس با تشييعى كم‌سابقه، در مقبره پدرش آیتالله شيخ محمدحسن واقع در محله العماره نجف به خاک سپردند.
آثار
- منتهى مقاصد الانام فى نكت شرايع الاسلام؛
- مطارح الافهام فى مبانى الاحكام؛
- تقريرات فقه آیتالله شيخ محمدحسن مامقانى؛
- تقريرات اصول آیتالله شيخ محمدحسن مامقانى؛
- هداية الانام فى اموال الامام؛
- تحفة الصفوه فى احكام الحبوة؛
- نهاية المقال فى تكملة غاية الامال؛
- القلائد الثمين على الرسائل الست النسيه؛
- مناهج المتقين فى فقه ائمة الحق و اليقين؛
- مقباس الهداية فى علم الدراية؛
- مرآة الكمال لمن رام درك مصالح الاعمال؛
- ارشاد المتبصرين؛
- الدر المنضود فى صيغ الايقاعات و العقود؛
- ارجوزة الدر المنضود؛
- تنقيح المقال فى علم الرجال؛
- نتائج التنقيح؛
- سراج الشيعة (ترجمه مرآة الكمال)؛
- تحفة الخيرة فى احكام الحج و العمره.
آیتالله مامقانى، حواشى متعددى بر كتاب‌هاى عالمان و فقيهان دارد از قبيل: حاشيه بر كتاب «جامع عباسى» شيخ بهايى(ره)؛ حاشيه بر «ذخيرة الصالحين»؛ منتخب المسائل؛ مجمع المسائل و صيغ العقود فاضل ريحانى. و علاوه بر آنها، كتابچه‌هايى در مورد علم حروف، اعداد و فوايد رجاليه دارد.
وابسته‌ها
حاشية علی رسالة في التقیة (مامقانی)
حاشية علی رسالة في العدالة (مامقانی)
حاشية علی رسالة في القضاء عن الميت (مامقانی)
حاشية علی رسالة في المواسعة و المضايقة (مامقانی)
حاشية علی رسالة في قاعدة من ملک شیئا ملک الإقرار به
نهاية المقال في تکملة غایة الآمال (قدیم)
المسالة الجيلانية في المحاكمة بين علمين من المعاصرين
تنقیح المقال في علم الرجال (آل البیت)
تنقیح المقال في علم الرجال (رحلي)
حاشیة علی رسالة لا ضرر (مامقانی، عبدالله)
مخزن اللئالی في فروع العلم الإجمالی
غاية الآمال في شرح المكاسب و البيع
مرآة الکمال لمن رام درک مصالح الأعمال
نکاتي از دانش رجال (ترجمه و تحقيق مقدمه کتاب تنقيح المقال ملا عبدالله مامقاني)