طباطبایی، سید محمدحسین
نام | طباطبایی، محمدحسین |
---|---|
نام های دیگر | علامه طباطبایی
علامه طباطبائی، محمد حسین طباطبایی تبریزی، محمد حسین قاضی طباطبایی تبریزی، محمد حسین Muhammad Husayn Tabataba'i |
نام پدر | حاج سید محمد آقا طباطبایی |
متولد | 1281 ش یا 1904 م |
محل تولد | تبریز |
رحلت | 1360 ش یا 1402 ق یا 1981 م |
اساتید | آیتالله شیخ محمدحسین اصفهانى(ره) |
برخی آثار | شیعه در اسلام |
کد مؤلف | AUTHORCODE1436AUTHORCODE |
آیتالله سید محمدحسين طباطبایی (1281-1360ش)، معروف به علامه طباطبایی، فقیه، عارف، فیلسوف، مفسر بزرگ و مشهور دوران معاصر، نویسنده تفسیر المیزان، بدایة الحکمة و نهایة الحکمة، و اصول فلسفه و روش رئالیسم
ولادت
او در آخرین روز ماه ذیحجه سال 1321 هـجری قمری مطابق با 1281ش در شاد آباد تبریز، در میان یک خانواده عالِم متولد شد.
اجداد علامه طباطبایی از طرف پدر از اولاد حضرت امام حسن مجتبی (ع) و از اولاد ابراهیم بن اسماعیل دیباج هستند و از طرف مادر اولاد حضرت امام حسین (ع) هستند.
در پنج سالگى مادر و در نُه سالگى پدر را از دست داد. پس از فوت مادر و پدر یکی از محترمان فامیل، یعنی پدر شهید قاضی طباطبایی (شهید محراب) که حاج میرزا باقر قاضی نام داشت، کفالت اوضاع مالی و زندگی او و بردارش را به عهده می گیرد.
تحصیلات
آن دو زیر نظر مرحوم حاج میرزا باقر قاضی رشد میکنند و نخست به سبک آن زمان، کتابهایی چون گلستان، قرآن، نصاب و... را میخوانند و سپس بلافاصله آنها را به مدارس کلاسیک میفرستند که شاید نخستین مدرسه در ایران در تبریز دایر شده بود.
این کلاسها به سبک کلاسهای فرانسه تهیه شده بود و زبان فرانسه در آن تدریس میشد. این دو برادر با هم مشغول تحصیل میشوند و پس از کلاس ششم، در سال 1297، همزمان با حضور در کلاس هفتم، برای تحصیل صرف، تصریف و جامعالمقدمات به مدرسه طالبیه میفرستند این قضیه تا سال 1304 طول میکشد. در این مدت آنها کتابهای سطح را خیلی سریع به پایان میرسانند، چون در آن زمان بیش از این در تبریز تدریس نمیشد، برای ادامه تحصیل به نجف اشرف هجرت میکنند.
سفر به نجف
در سال 1304 براى تکمیل تحصیلات خود عازم حوزه علمیه نجف گردید و در مجلس درس مرحوم آیتالله شیخ محمدحسین اصفهانى(ره)، مرحوم آیتالله نایینى، مرحوم آیتالله آقاى سید ابوالحسن اصفهانى حاضر گردید. کلّیات علم رجال را نیز پیش مرحوم آیتالله حجّت کوهکمرى، فلسفه را نزد حکیم و فیلسوف معروف وقت مرحوم آقا سید حسین بادکوبى کسب کرد.
«منظومه» سبزوارى و «اسفار» و «مشاعر» ملا صدرا و دوره «شفا»ى بوعلى و کتاب «اثولوجیا» و «تمهید» ابن تُرکه و «اخلاق» ابن مسکویه را نیز تحصیل نمود. ریاضیات را نزد مرحوم آقا سید ابوالقاسم خوانسارى که ریاضیدان زبردستى بود، آموخت.
علامه طباطبائی در زمان تحصیل در نجف اشرف؛ نزد مرحوم آیةالحق سیدعلیآقا قاضی طباطبائی تبریزی رحمةالله تحت تربیت سلوکی و عرفانی قرار گرفت و در زمره شاگردان خاص ایشان شد.
در سال 1314 بر اثر اختلال وضع معاش ناگزیر به مراجعت شده، به زادگاه اصلى خویش (تبریز) برگشت و ده سال و اندى در آن سامان به سر برد. در سال 1325، زادگاه اصلى را ترک گفت و متوجّه حوزه قم گردید و تا پایان عمر شریف و بابرکت خویش به تدریس و تألیف مشغول شد.
وفات
وی در یکشنبه ۲۴ آبان ۱۳۶۰ش (۱۸ محرم ۱۴۰۲ق) به دیدار حق شتافت، فردای آن روز از مسجد امام حسن عسکری تا حرم حضرت معصومه تشییع شد. آیتالله سید محمدرضا گلپایگانی بر پیکرش نماز خوانددر مسجد بالاسر حرم حضرت معصومه(س) به خاک سپرده شد.
آثار
- الميزان في تفسير القرآن؛
- سنن النبي؛
- اصول فلسفه و روش رئالیسم؛
- الرسائل التوحيدية؛
- نهاية الحكمة؛
- بداية الحكمة؛
- شیعه در اسلام؛
- قرآن در اسلام؛
- وحى یا شعور مرموز؛
- حکومت در اسلام؛
- اعجاز؛
- علي و الفلسفة الإلهية؛
- حواشى بر کتاب كفاية الأصول؛
- حواشى بر کتاب الحكمة المتعالية في الأسفار العقلية الأربعة؛
- تعلیقاتى بر شش جلد اول تا ششم بحارالأنوار؛
و...
وابستهها
تفسیر البیان فی الموافقة بین الحدیث و القرآن
سنن النبي صلیاللهعلیهوآله (تصحیح و ترجمه فقهی)
سنن النبي(ص): آداب، سنن و روش رفتاري پیامبر گرامی اسلام
سنن النبي صلیاللهعلیهوآله (ترجمه فقهی)
آداب زندگی پیامبر صلیاللهعلیهوآله (ترجمه سنن النبی)
ترجمه سنن النبی صلیاللهعلیهوآله
الحکمة المتعالیة في الأسفار العقلیة الأربعة
الإعجاز و التحدي في القرآن الكريم
بداية الحكمة (طالبیان و غرویان)
مقالات تأسیسیة في الفکر الإسلامي
شیعه: مجموعه مذاکرات با پرفسور هانری کربن (خسروشاهی)
رسالة لب اللباب فی سیر و سلوک أولی الألباب
فهرست راهنمای موضوعی المیزان (عربی- فارسی)
شرح نهایة الحکمة علامه طباطبائی (حقانی)
نهایت فلسفه (ترجمه نهایة الحکمة)
مجموعة رسائل العلامة الطباطبائی
آغاز فلسفه (ترجمه بدایة الحکمة)
رسالت تشیع در دنیای امروز (گفت و گویی دیگر با هانری کربن)
روابط اجتماعی در اسلام به ضمیمه چند رساله دیگر
تحریری بر اصول فلسفه و روش رئالیسم
فروغ حکمت: ترجمه و شرح نهایة الحکمة علامه سید محمدحسین طباطبائی
شرح نهایة الحکمة الإلهیات بالمعنی الأخص
شیعه در اسلام/ باللغه الانجلیزیه
شرح نهایة الحکمة: العقل و العاقل و المعقول
رساله لب اللباب به ضمیمه مصاحبات علامه سید محمد حسین طباطبائی (طبع جدید)
راز دل: شرحی برمنظومه ی «گلشن راز»، سروده ی «نجمالدین شیخ محمود شبستری»
درسهایی از تاریخ، یا، داستان زندهها
طریق عرفان (ترجمه رسالة الولایة)
ایضاح الحکمه ترجمه و شرح بدایة الحکمه حکیم الهی علامه طباطبایی «قدسسره»
آزادی از دیدگاه علامه طباطبایی
معنویت تشیع به ضمیمه چند مقاله دیگر
شرح مصطلحات فلسفی بدایه الحکمه و نهایه الحکمه
بدایه الحکمه (همراه با مصطلحات فارسی و انگلیسی)
حکمت برین: ترجمه و شرح تطبیقی بدایة الحکمه علامه سید محمد حسین طباطبائی
Muhammad in the Mirror of Islam
The Spiritual Message of Shi ism
شیعه: مصاحبات علامه طباطبائی با هانری کربن (شاهجوئی)
سيری کوتاه در زندگانی ائمه عليهمالسلام
الـميزان في تفسير القرآن (فارسی)
بررسی هاي اسلامی، شامل: مجموعه مقالات و رسائل
برگزيده الميزان في تفسير القرآن
انسان از آغاز تا انجام (نشر الزهرا)
خلاصهای از زندگی امام دوازدهم
نسب نامه خاندان طباطبائی (اولاد امیر سراج الدین عبدالوهاب)
ایضاح الحکمة فی شرح بدایة الحکمة
الحکمة المتعالیة في الأسفار العقلیة الأربعة
معنویت تشیع (به ضمیمه چند مقاله دیگر)