جاحظ، عمرو بن بحر

نام	جاحظ، عمرو بن بحر
نام های دیگر	جاحظ، ابوعثمان عمرو بن بحر جاحظ البصری عمرو بن بحر الجاحظ ابی‌عثمان عمرو بن بحر بن محبوب
نام پدر
متولد
محل تولد
رحلت	255 هـ.ق
اساتید
برخی آثار
کد مولف	AUTHORCODE2166AUTHORCODE

ابو عثمان عمر بن بحر معروف به جاحظ،متكلم و اديب معتزلى در بصره زاده شد.در تعيين تاريخ ولادت او بين سال‌هاى 146،150 و 160 ق اختلاف نظر وجود دارد.وى در لغت و ادبيات شاگرد ابوعبيده،اصمعى و ابوزيد انصارى و در كلام شاگرد نظّام و مصاحب و هم مباحثۀ حنين بن اسحاق و سلمويه مى‌باشد.جاحظ گرايش سياسى مشخصى نداشت و غالبا تابع جريان‌هاى حاكم بود. كتابهاى خود را به درباريان تقديم كرده،صله مى‌گرفت و تا آخر عمر به اين روش ارتزاق نمود.او در جوانى در بغداد و مدتى نيز در سامرا اقامت كرد و سپس به بصره بازگشت، همچنين به دمشق و انطاكيه نيز سفر كرد. جاحظ داراى هوش بسيار و حافظه‌اى قوى بود. به گفته مبرّد،وى شيفتۀ مطالعه بود و وقتى كتابى به دست مى‌گرفت تا تمام آن را نمى‌خواند كنارش نمى‌گذاشت. جاحظ در كلام،ادبيات عرب،حديث،تفسير،تاريخ و حتى علوم طبيعى سرآمد و در فنون گوناگون صاحب تأليف بود.وى توان آن را داشت كه بصورت مستدل با زيركى به اثبات مطلبى بپردازد و سپس با همان روش به ردّ آن اقدام نمايد. جاحظ به دروغ‌پردازى شهرت داشت و احاديث را به سخره مى‌گرفت. خواهرزاده‌اش،يموت بن مزرّع او را بى‌دين خوانده است. با وجود اين گفته‌اند كتابهايش داراى الفاظى شيوا و ساده است و در آنها تناسب معنا و لفظ از هرنوعى(عاميانه،ادبى و غيره)حفظ شده است و با داشتن برخى انحرافات، نقش مهمى در روشن‌سازى اذهان دارد.جاحظ به محتواى برخى آثارى كه مى‌نگاشت هيچگونه اعتقادى نداشت و صرفا در قبال پولى كه دريافت مى‌كرد به نگارش آنها اقدام مى‌نمود. كتاب«العثمانيه»كه بعداً خود مولف نقض آن را نوشت و نيز «كتاب النساء»كه در برترى زنان نوشته از اين دسته‌اند. از جاحظ بيش از صد اثر برجاى مانده كه به موضوعات مختلف دينى،سياسى،تاريخى،علم اخلاق،پيشه‌ها و اصناف،حيوانات، جغرافيا،جدل، بازيها،قصه و غيره مى‌پردازد.

جاحظ در محرم سال 255 يا 256 ق بر اثر بيمارى فلج و نقرس در بصره درگذشت.