أسباب النزول و الناسخ و المنسوخ
أسباب النزول | |
---|---|
پدیدآوران | واحدی، علی بن احمد (نويسنده) ابن سلامه، هبه الله بن سلامه (نويسنده) |
عنوانهای دیگر | الناسخ و المنسوخ |
ناشر | عالم الکتب |
مکان نشر | لبنان - بیروت |
سال نشر | 13سده |
چاپ | 1 |
شابک | - |
موضوع | قرآن - شان نزول - قرآن - ناسخ و منسوخ |
زبان | عربی |
تعداد جلد | 1 |
کد کنگره | /و2الف5 1300ب 70/2 BP |
نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
اسباب النزول، نوشته ابوالحسن علی بن احمد واحدی نیشابوری (متوفای 398-468ق) از مهمترین منابع اهل سنت در اسباب نزول است[۱]
واحدی با نگرانی از وضعیت علمی زمانهاش و کسانی که بیمحابا و از سر نادانی در مباحث قرآنی ورود میکنند و از پیش خود در باره شأن نزول آیههای قرآنی نظر میدهند، دست به تألیف اسباب النزول زده است.[۲]
واحدی نیشابوری، اسباب النزول را به شیوۀ روایی از آیه «بسم الله الرّحمن الرّحیم» در سوره حمد تا سورههای پایانی قرآن پی گرفته و ذیل هر آیه سبب و شأن نزول آن را از راویان مختلف نقل نموده است؛ همچنین آیاتی را که در شأن حضرت امام علی(ع) نازل شده، آورده است.[۳]
البته اسباب النزول واحدی شامل تمام آیات قرآن نیست و تنها شأن نزول آیاتی را که توانسته جمعآوری کند و یا برای او روایتی نقل شده بوده است را آورده است. از مجموع سورههای قرآن، راجع به ۸۲ سوره، ۸۸۳ مورد سبب نزول نقل کرده است و دربردارنده اکثر روایات از پیامبر(ص) و دیدگاههای صحابه و تابعین است. [۴]
مؤلف روایتها را با درج سندهایشان در اثرش آورده است. این نسخه بدون تحقیق و پاورقی چاپ شده است.[۵]
این کتاب قبلا با عنوان أسباب نزول القرآن با تحقیق زغلول، کمال بسیونی و نشر دار الکتب العلمیة، منشورات محمد علي بيضون به تفصیل کتابشناسی شده است.
الناسخ و المنسوخ
این اثر، نوشته ابوالقاسم هبةالله بن سلامه ابو [بن] نصر بن علي البغدادي المقري(متوفای 410ق) از مفسران و اکابر قراء شیعه است. او از کودکی نابینا بوده است. گفته شده که او 95 تفسیر را از حفظ املا میکرده است.[۶]ازاینرو اثر حاضر نیز به سبب تکرار املاهای وی بر کاتبان، دچار اختلاف عبارتها در نسخههای موجود شده است.[۷]
هبةالله گفتهها و آرای پیشینیان را در این اثر گردآورده و کژیهای دیگران را تصحیح کرده است.[۸] او بر این باور است که برخی از مفسران امر و نهی و یا اباحه و حظر الهی را درهم کردهاند و خود را به هلاکت افکندهاند.[۹]
هبةالله بحث خود را در باره موضوع نسخ آغاز کرده، سپس با درج سورههاى بدون ناسخ و منسوخ، داراى منسوخ و داراى ناسخ و منسوخ، اختلاف مفسران را نسبت به وقوع نسخ در آيههای قرآن بررسی میکند. او بحثی نیز در بيانات الهى در ردّ نظر كافران و منافقان به دليل مخالفتشان با نسخ انجام داده،[۱۰]سپس نمونههاىِ گوناگونی از آیههای منسوخ را در قرآن و شريعت میآورد.[۱۱]این نسخه بدون تحقیق و پاورقی چاپ شده است.
پانویس
منابع مقاله
- متن کتاب، بخش اول
- متن کتاب، بخش دوم
- ابن سلامه، هبةالله، «الناسخ و المنسوخ»، تحقیق: زهیر شاویش و محمد کنعان، المکتب الإسلامی، بیروت، چاپ اول، 1404ه.
- علوی مهر، حسین، آشنایی با تاریخ تفسیر و مفسران، مرکز جهانی علوم اسلامی، قم، چاپ اول، ۱۳۸۴ ش.
- شهیدی صالحی، عبدالحسین، تفسیر و تفاسیر شیعه، حدیث امروز، قزوین، چاپ اول، ۱۳۸۱ ش.
- کتابشناسی أسباب نزول القرآن